Posted on Leave a comment

តើពាក្យ «ឆ្កួត» មានន័យដូចម្ដេច ?


ឆ្កួត


?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលខូចសតិ, ខូចចរិត វិលវក់ឥតដឹងខុសត្រូវ ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សឆ្កួត, ឆ្កែឆ្កួត ។

                ឆ្កួតស្លាក់ ដែលភ្លាត់ស្មារតីម្ដងៗ ប្លែកខុសពីប្រក្រតី ព្រោះលេបគ្រាប់ស្លាក់ ។ ឆ្កួតកញ្ឆា ដែលងេងងោង ឡេះឡោះ រម៉េះរម៉ោះព្រោះស្រវឹងកញ្ឆា ។ ឆ្កួតកាមដែលស៊ប់ចិត្តក្នុងសេចក្ដីត្រេកត្រអាលរីករាយ សប្បាយនឹងកាមគុណ ៥ គឺ រូប, សំឡេង, ក្លិន, រស, សម្ផស្ស ឥតដែលមានភ្នកនឹកនាដល់ ជរា ព្យាធិ មរណៈ និងសេចក្ដីព្រាត់ប្រាសនិរាសដែលខ្លួនមុខជានឹងត្រូវបានពុំខាននោះឡើយ ។ ឆ្កួតចិត្ត ដែលមានចិត្តវិបរិត ប្រែប្រួលវឹកវរខុសប្រក្រតី ព្រោះប្រច័ណ្ឌឬសេចក្ដីព្រួយខ្លាំងអំពីហេតុណាមួយ ។ ឆ្កួតទឹកមាត់ ( ព. ប្រ. ) ដែលនិយាយពាក្យឥតប្រយោជន៍តាមតែប្រទះ តាមតែរបូតមាត់ ពីនេះទៅនោះ ពីនុ៎ះទៅនោះ មិនចេះចប់ ។ ឆ្កួតមាត់ ដែលរឥលមាត់ជេរប្រទេចប៉ប៉ាច់ប៉ប៉ោចមិនសូវស្រាក ។ ឆ្កួតយស ដែលតម្កើងខ្លួន, ដែលឆ្មើងខ្លួនរពើតរពើង, លើកខ្លួនហួសហេតុហួសទំនង ដោយជោរចិត្ត ព្រោះយសស័ក្ដិងារការ… ។ ឆ្កួតល្បែង ដែលវក់នឹងល្បែង ។ ឆ្កួតសព្ទ ដែលរៀនប្រែពីភាសាដទៃមកជាភាសារបស់ខ្លួន ភ័ន្ដច្រឡំសព្ទ ចេះតែស្មានៗខុសខ្លះត្រូវខ្លះ ដោយចេះវេយ្យាករណ៏មិនស្ទាត់ ចាំសព្ទក៏មិនប្រាកដ តែហ៊ានថា ហ៊ានប្រែមិនញញើត ។
ឧទាហរណ៍៖ អ្នករៀនឆ្កួតសព្ទ ។

                ឆ្កួតស្រា ដែលវឹកវរប្រឡែប្រកោព្រោះសេពសុរាញៀនជាប់ ។ ឆ្កួតស្រី ដែលវក់ចិត្តព្រោះស្រឡាញ់ស្រី, ដែលងងុលព្រោះស្រឡាញ់ស្រី​ ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យពោលបង្អាប់, បន្ទច់បង្អាក់, ជេរបង្អាប់, ដោយប្រដូចនឹងមនុស្សឆ្កួត ។
ឧទាហរណ៍៖​ គ្នា​ទើប​នឹង​និយាយ​បាន​ពីរ​បី​ម៉ាត់ គាត់​ស្រែក​គំហក​ឲ្យ​គ្នា​ថា ឆ្កួត ! (ព. ទ្រ. ម.) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត


_ ស្វែងរកឬបកប្រែពាក្យផ្សេងទៀតនៅប្រអប់នេះ៖
_ខាងក្រោមនេះជាសៀវភៅនិងឯកសារសម្រាប់ការងារនិងរៀនគ្រប់ប្រភេទ៖
Leave a Reply