តើពាក្យ «មេត្តា» មានន័យដូចម្ដេច ?

មេត្តា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ; សំ. មៃត្រ ) មេត្រី, សេចក្ដីរាប់រក, សេចក្ដីរាប់អានគ្នា, សេចក្ដីប្រណី, បំណងចង់ឲ្យអ្នកដទៃបានសេចក្ដីសុខ-ចម្រើនដូចខ្លួនដែរឧទាហរណ៍៖ មានមេត្ដា, ផ្សាយមេត្ដាថា ខ្ញុំចង់បានសុខស្ងប់យ៉ាងណាមិញ, សូមឲ្យសព្វសត្វទាំងឡាយបានសុខស្ងប់ ដូចខ្ញុំចង់បាននុះដែរទៅ ! ( មេត្ដានេះជាធម៌សំខាន់មួយក្នុងលោក ) ។ មេត្ដាកាយកម្ម, មេត្ដាវចីកម្ម, មេត្ដាមនោកម្ម ( មេតតាកាយ៉ៈក័ម; —វៈចីក័ម; —មៈនោក័ម ) អំពើដែលធ្វើដោយកាយ, ដោយវាចា, ដោយចិត្តប្រកបដោយមេត្ដា . . . ; ( ប្រសិនបើមនុស្សរាល់រូបសុទ្ធតែមាន មេត្ដា ដូចគ្នា សមមនុស្សក្នុងសកលលោក នឹងពុំមានជម្លោះប្រកែក, កើតក្ដីក្ដាំនិងចម្បាំងឡើយ, ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់សរសើរ មេត្ដា ថាជាគុណធម៌ញុំាងសត្វលោកឲ្យបានសុខស្ងប់រាល់ទិវារាត្រី, មនុស្សគ្រប់រូបប្រាណគួរតែពេញចិត្តចំពោះ មេត្ដា គួរញុំាងចិត្តឲ្យដិតជាប់ជានិច្ចនិរន្តរ៍ចំពោះ មេត្ដា ) ។ មេត្តាចិត្ត ចិត្តដែលប្រកបដោយមេត្តា, ចិត្តមានមេត្តា ។ មេត្តាធម៌ ធម៌ប្រកបដោយមេត្តាគឺចិត្តប្រកបដោយមេត្តានុះឯង ។ មេត្តាប្រោស ប្រោសប្រាណដោយមេត្តា : ទ្រង់ព្រះមេត្តាប្រោស, សូមទ្រង់មេត្តាប្រោស; សូមទានមេត្តាប្រោស ។ មេត្តាភាវនា ការចម្រើនមេត្តា, ដូចយ៉ាងរំពឹងថា សូមឲ្យសត្វទាំងឡាយបានសេចក្ដីសុខរាល់គ្នា ! . . . ។ មេត្តាវិហារី អ្នកដែលសម្រេចឥរិយាបថនៅដោយមេត្តា គឺអ្នកដែលមានមេត្តាគ្រប់ឥរិយាបថទាំង៤ ( ដើរ, ឈរ, អង្គុយ, ដេក ); បើស្ត្រីជា មេត្តាវិហារិនី ។ ល ។ ខ្មែរប្រើពាក្យ មេត្តា ជា កិ. ក៏មាន : សូមលោកមេត្តា . . . ; ប្រើជា គុ. ក៏មាន : មានចិត្តមេត្តា ។ ល ។

                       ការប្រោសប្រណី ចិត្តដែលមិនបៀតបៀនដល់អ្នកដទៃ ដោយចង់ឱ្យគេបានសេចក្តីសុខដូចខ្លួន។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត