Posted on Leave a comment

តើពាក្យ «សមណ» មានន័យដូចម្ដេច ?


សមណ


👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. សមណ; សំ. ឝ្រមណ ) អ្នកមានព្យាយាមដុតកម្ដៅបាប, អ្នកខំប្រឹងប្រព្រឹត្តធម៌ធ្វើកាយវាចាចិត្តឲ្យស្ងប់ចាកបាប, អ្នកស្ងប់, អ្នករម្ងាប់បាប ( អ្នកបួស ) ។ សមណកិច្ច ឬ ស្រមណក្រឹត្យ កិច្ចការឬក្រឹត្យរបស់សមណៈ ។ សមណគារវៈ ឬ សមណគោរព សេចក្ដីគោរពចំពោះសមណៈ ។ សមណចរិយា ការប្រព្រឹត្តរបស់សមណៈ, សណ្ដាប់ធ្នាប់ឬបែបបទរបស់សមណៈ ។ សមណជនជី ( សៈម៉ៈណៈជន់ជី ) សមណជន គឺអ្នកបួសនិងតាជីឬយាយជី ( ព. កា. ) ។
ឧទាហរណ៍៖ កុំងឿងដោយខ្យល់ កុំឱនពាក្យពល កុំខ្វល់ដោយស្រី កុំកាន់ពិសយង់ គប់នូវស្ត្រី សមណជនជី កុំឲ្យក្ដីត្រូវ ។ ( សាស្រ្តាច្បាប់ រាជនេតិ ជានិពន្ធនៃព្រះរាជសម្ភារ ) ។

                     សមណធម៌ ធម៌សម្រាប់សមណៈ, សមថធម៌ ។ សមណបរិក្ខារ គ្រឿងប្រដាប់សម្រាប់សមណៈប្រើប្រាស់ ។ សមណបរិភោគ ការប្រើប្រាស់បច្ច័យ ៤ តាមបែបបទរបស់សមណៈ ។ សមណប្បដិញ្ញា ( សៈម៉ៈណ័ប-ប៉ៈដិញ-ញ៉ា ) ការប្ដេជ្ញាខ្លួនថាជាសមណៈ, ការប្តេជ្ញាខ្លួនដែលមិនមែនសមណៈថាជាសមណៈ ។ សមណប្បដិបត្តិ ( សៈម៉ៈណ័ប-ប៉ៈដិបាត់ )សេចក្ដីបដិបត្តិរបស់សមណៈឬសម្រាប់សមណៈ ( ប្រើជា សមណប្បដិបទា ឬ ស្រមណប្រតិបត្តិ, –ប្រតិប័ទ ក៏បាន ) ។ សមណព្រាហ្មណ៍ សមណៈនិងព្រាហ្មណ៍ ។ សមណភាព ភាព, បែបបទរបស់សមណៈ ។ សមណភេទ ( បា. សមណវេស ) ភេទជាសមណៈ ។ សមណសព្ទ ឬ ស្រមណសព្ទ ពាក្យសម្រាប់សមណៈនិយាយស្ដីឬសម្រាប់និយាយស្ដីទៅរកសមណៈ, ដូចជា អាត្មា ( ខ្ញុំ ), ចម្រើនពរ ( បាទ,… ), ឆាន់ ( បរិភោគ ), សិង ( ដេក ), ជាដើម ( ហៅថា សមណសព្ទ ) ។ សមណសារូប ( បា. –សារុប្ប ) ដំណើរសមគួរឬសមរម្យដល់សមណៈ, ការស្លៀកដណ្ដប់ត្រឹមត្រូវតាមបែបបទរបស់សមណៈ ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត


_ ស្វែងរកឬបកប្រែពាក្យផ្សេងទៀតនៅប្រអប់នេះ៖
_ខាងក្រោមនេះជាសៀវភៅនិងឯកសារសម្រាប់ការងារនិងរៀនគ្រប់ប្រភេទ៖
Leave a Reply