តើពាក្យ «កកុធ» មានន័យដូចម្ដេច ?

កកុធ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា​​

បា. (ន.) < កុក-ធា. + ឧទ-ប (ឧ >អ, ទ>ធ) ប្រើនៅក្នុងអត្ថន័យបីយ៉ាងគឺ៖ ១. ប្រែថា “បូកគោ”។ វិ. កកតិ អាទទាតីតិ> កកុទោកកុធោ ច បូកគោដែលគេកាន់យកឈ្មោះថា កកទៈ ឬកកធៈ។ ដូចជាក្នុងអដ្ឋកថមហោសថជាតក សម្តែងថា កុក្កុដោតិ អថេកទិវសំ “បាចីនយវមជ្ឈកគាមថាសិនោ អម្ហាកំ សព្វសេតំ បាទវិសាណំ សីលកកធំ តយោ កាលេ អនតិក្កមិត្វា នទន្តំ ឧសភំ បេសេ៣ន្តុ, នោ ចេ បេសន្តិ, សហស្សទណ្ឌោ” តិ បហិណិំសុ។ តេ អជានន្តា បណ្ឌិតំ បុច្ឆិំសុ។ សោ អាហ “រាជា វោ សព្វសេតំកុក្កុដំ អាហរាបេសិ, សោ ហិ បាទនខសិខតាយ បាទវិសាណោ នាម, សីសចូឡតាយ សីសកកុធោនាម, តិក្ខត្តុំ វស្សនតោ តយោ កាលេ អនតិក្កមិត្វា នទតិ នាម, តស្មា ឯវរូបំ កុក្កុដំ បេសេថា” តិ អាហ។ តេ បេសយិំសុ។ មានសេចក្តីថា ថ្ងៃមួយព្រះបាទវិទេហរាជ បញ្ជូនព្រះរាជសារទៅឱ្យអ្នកស្រុកបាចីនគ្រាម បញ្ជូនគោឧសភៈមួយមកថ្វាយព្រះអង្គ គោនោះមានខ្លួនសសុទ្ធ មានស្នែងត្រង់ជើង សិរលើក្បាល រោទ៍មិនរំលងកាល៣។ បើមិនបញ្ជូនមកទេ ព្រះអង្គនឹងពិន័យជាប្រាក់ ១.០០០ កហាបណៈគ្រប់ៗគ្នា។ កាលនោះអ្នកស្រុកទាំងឡាយមិនដឹង ក៍នាំគ្នាសួរមហោសថបណ្ឌិត។ មហោសថបណ្ឌិតប្រាប់ថា “ព្រះរាជាបានឱ្យពួកអ្នកនាំមាន់សសុទ្ធទៅថ្វាយដែលថាវាមានស្នែងត្រង់ជើង គឺខ្នាយជើងនោះឯង ដែលថាមានបូកលើក្បាល គឺកំពូលលើក្បាល (សិរមាន់) នោះឯង, ដែលថារោទ៍មិនរំលងកាល៣ គឺរងាវ ៣ដង ក្នុងរដូវភ្លៀងនោះឯង។ ព្រោះហេតុនោះ ពួកអ្នក ចូរបញ្ជូនមាន់បែបនេះទៅថ្វាយទ្រង់ចុះ”។ អ្នកស្រុកទាំងឡាយក៍បាននាំគ្នាបញ្ជូនទៅថ្វាយទ្រង់។ ២.ឈ្មោះដើមឈើ (ដើមថ្ងាន់)។ ៣.រាជលិង្គ គឺគ្រឿងរាជកកុធភណ្ឌ ៥ យ៉ាង (ម.ព. កកុធភណ្ឌ ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត