Posted on Leave a comment

តើពាក្យ «កម្ម» មានន័យដូចម្ដេច ?


កម្ម


?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា.) (សំ.) អំពើ; ទោះ​អំពើ​ល្អ​ក្ដី អាក្រក់​ក្ដី ក៏​ហៅ​ថា កម្ម ( កម្ម​ជា​កុសល, កម្ម​ជា​អកុសល ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ទទួល​កម្ម, រង​កម្ម, តាម​កម្ម​ចុះ, គឺ​ទទួល, រង តាម​អំពើ​ដែល​ខ្លួន​បាន​ធ្វើ បាន​សន្សំ​មក​ហើយ។

           អំពើល្អ អាក្រក់ ដែលបានប្រព្រឹត្ត។

          កម្មករ ( កាំ-មៈ-ក ) ន. ( បា. ) ន. ( បា. ) អ្នកធ្វើការបម្រើដោយឈ្នួល ( អ្នកស៊ីឈ្នួល ) ។

 ឧទាហរណ៍៖គាត់ស្លាប់ដោយកម្មក្ខ័យរបស់គាត់ ។
កម្មជ្ជវាត ( កាំម៉ាច់-ជៈវាត ) ន. ( បា. ) ខ្យល់កើតអំពីកម្ម គឺខ្យល់ដែលបក់ក្នុងឧទរមាតាកាលប្រសូតបុត្រ ខ្យល់នេះហើយ ដែលបក់នាំកូនឲ្យប្រសូតចេញចាកផ្ទៃមាតា ។

          កម្មដ្ឋាន ( កាំម៉ាត់-ឋាន ) ន. ( បា. ) ហេតុជាទីតម្កល់នៃបរិកម្ម ។

ឧទាហរណ៍៖ ចម្រើនកម្មដ្ឋាន ។

           កម្មន្តរាយ ( កាំ-ម៉ន់-តៈ-រ៉ាយ ) ន. ( បា. ) អន្តរាយនៃការងារ, ការវិនាសខូចខាតការងារ; អន្តរាយព្រោះកម្ម ។

            កម្មន្តសាល ( តៈ-សាល ) ន. ( បា. ) សាលនៃការងារ, រោងសម្រាប់ធ្វើការរបរផ្សេង ៗ ។

            កម្មបថ ( កាំម៉ៈបត់ ) ន. ( បា. ) ផ្លូវ ឬគន្លងនៃកម្ម គឺដំណើររបស់អំពើអាក្រក់ ឬល្អ ដែលសត្វលោកធ្វើដោយកាយ វាចា ចិត្ត; ខាងអាក្រក់ហៅថា អកុសល កម្មបថមាន ១០ យ៉ាង, ខាងល្អ ហៅថា កុសលកម្មបថ មាន ១០ យ៉ាង ។

            កម្មបលិពោធ ( កាំ-ម៉ៈ-ប៉ៈ-លិ-ពោត ) ន. ( បា. ) ការរវល់, កង្វល់ដោយការងារ, ការជាប់ចំពាក់ដោយកិច្ចការផ្សេងៗ ។

            កម្មវត្ថុ ( កាំ-ម៉ៈ-វាត់-ថុ ) ន. ( បា. ) រឿងនៃការងារ; សេចក្តីបំព្រួញរឿងក្នុងសំបុត្រស្នាមផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យដឹងថាជា រឿងនេះ រឿងនោះ​ ។

ឧទាហរណ៍៖ សំបុត្រជាផ្លូវការ ច្រើនតែមានកម្មវត្ថុ ។

             កម្មវាចក ( កាំ-ម៉ៈ-វា-ចៈ-កៈ ឬ ចក់ ) ន. ( បា. ) ឈ្មោះវាចកមួយក្នុងវេយ្យាករណ៍បាលី។

             កម្មវាចា ន. ( បា. ) ពាក្យសម្រាប់សូត្រប្រកាសជំនុំសង្ឃ ឲ្យដឹងក្នុងកិច្ចជាសង្ឃកម្មផ្សេងៗ តាមវិនយប្បញ្ញត្តិក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ។

ឧទាហរណ៍៖  សូត្រកម្មវាចា។

             កម្មវាចាចារ្យ ( កាំម៉ៈវាចាចា ) ន. ( សំ. បា. កម្មវាចាកាចរិយ, កម្មវាចាចរិយ ) ភិក្ខុជាអាចារ្យអ្នកសូត្រនូវកម្មវាចា ( លោកគ្រូសូត្រ ) ។ កម្មវិធី ន. (បា. – វិធី ) របៀប ឬបែបផែននៃកិច្ចការដែលត្រូវធ្វើ ។

ឧទាហរណ៍៖ កម្មវិធីបុណ្យ។

             កម្មវិបាក ន. (បា. ) ផលរបស់កម្ម ។

ឧទាហរណ៍៖  ទទួលកម្មវិបាក ។

             កម្មស្សទ្ធា ( កាំ-ម៉័ស-សាត់-ធា ) ន. ( បា. ) ជំនឿចំពោះកម្ម, សេចក្តីជឿនូវអំពើដែលត្រូវធ្វើ ។

             កម្មសិទ្ធិ ( កាំ-ម៉ៈ-សិត ) ន. ( បា. ) វត្ថុដែលសម្រេចតាមអំណាចច្បាប់ថាជារបស់ខ្លួនដាច់ស្រេចហើយ, មុខការងារឬទ្រព្យសម្បត្តិដែលត្រូវសម្រេចបានមកលើខ្លួន ។

ឧទាហរណ៍៖ ដីនេះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំ ។

             កម្មាយតនៈ ( កាំ-ម៉ា-យ៉ៈ-តៈ-នៈ ) ន. ( បា. កម្ម + អាយតន ) កន្លែងធ្វើការងារ, ទីប្រជុំនៃការងារ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

_ ស្វែងរកឬបកប្រែពាក្យផ្សេងទៀតនៅប្រអប់នេះ៖
_ខាងក្រោមនេះជាសៀវភៅនិងឯកសារសម្រាប់ការងារនិងរៀនគ្រប់ប្រភេទ៖
Leave a Reply