Author: Buy Khmer Book

រចិតកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការធ្វើយ៉ាងល្អិតល្អន់ ការងារធ្វើជាលំដាប់ហូរហែរ។

រចិត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើដោយគិតគូរហ្មត់ចត់ រៀបចំធ្វើឡើង ​ធ្វើឱ្យរលាយចូលគ្នាបាន​ ។

រចល់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ចល ” កម្រើក, ញាប់ញ័រ, រំជួល, ជ្រួលច្រាល់, . . . ” ) ជ្រួលជ្រើម, ជ្រួលច្របល់, ពោលពាក្យរញ៉ឡើងដោយជ្រួលជ្រើម ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អើលរចល់, ភ័យរចល់, និយាយរចល់ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( សំ. បា. ចល ” កម្រើក, ញាប់ញ័រ, រំជួល, ជ្រួលច្រាល់, . . . ” ) ជ្រួលជ្រើម, ជ្រួលច្របល់, ពោលពាក្យរញ៉ឡើងដោយជ្រួលជ្រើម ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អើលរចល់, ភ័យរចល់, និយាយរចល់ ។

រចលេខា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ) ការគូរវាសឲ្យ វិចិត្រ, ការគូរគំនូរ; ការសរសេរតែងសេចក្ដីឲ្យចុះរបៀប ។

រចនាសម្ព័ន្ធ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គម្រោង បែបផែននៃការសាងសង់ ឬការចាត់ចែងផ្សំឡើង ។

រចនាប័ទ្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. រចនា “ការតាក់តែង” + បទ្ម “ឈូក” ; បា. រចនា + បទុម ) ក្បាច់ត្របកឈូក ( ហៅ រចនាបទុម ក៏បាន ) : ក្បាច់រចនាប័ទ្ម ឬ រចនាបទុម គឺក្បាច់ត្របកឈូកផ្ងារ ឬឈូកផ្កាប់ ឬក៏ទាំងផ្ងារទាំងផ្កាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ បល្ល័ង្កព្រះរចនាប័ទ្ម ។

រចនាបទុម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. រចនា + បទុម ) មើលក្នុងពាក្យ រចនាប័ទ្ម ។

រចនាបថ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បែបផែនជាពិសេសដែលសរសេរ ឬសំដែងគំនិតរបស់ខ្លួន ឬបែបផែនរបស់ សិល្បករដែលធ្វើការ្យអ្វីមួយ។

រចនា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ) ការតាក់តែង; ការធ្វើឲ្យវិចិត្រផ្សេងៗ; ការរៀបរៀងឲ្យត្រូវរបៀបបែបយ៉ាង; ការតែងសេចក្ដីឲ្យចុះរបៀប; . . . ។ ខ្មែរប្រើពាក្យនេះជា កិ. ក៏បាន ។
ឧទាហរណ៍៖ រចនាឲ្យល្អប្លែក ។

                        ប្រើជា គុ. ក៏បាន ។
ឧទាហរណ៍៖ ការរចនា, ក្បាច់រចនា ។ សាលារចនា សាលាដែលមានពួកគ្រូបង្រៀនខាងការរចនាផ្សេងៗ ( ឈ្មោះសាលារៀនមួយនៅក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងសម័យមុន, សម័យតមកហៅ សាលាវិចិត្រសិល្ប ) ។

រង​អារម្មណ៍ ឬ សោយ​អារម្មណ៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ទទួល​អារម្មណ៍, ចាប់​អារម្មណ៍ ។

រង​ព្រះ​សិរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្នើយ​សម្រាប់​ក្សត្រិយ៍​កើយ ។ កំពូល, ចុង​ខ្ពស់, ចុង​ប៉ូច ។ ខ្មែរ​ហៅ​សាច់​ដែល​ដុះ (តាម​សញ្ជាតិ) ជា​ពក​ឬ​ជា​បន្ទះ​លើ​ក្បាល​សត្វ​ពួក​ខ្លះ​មាន​មាន់​ជាដើម​ថា សិរ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ សិរ​មាន់ (សរសេរ​ជា សេរ ក៏​មាន; បុ. សរ. សិរស៍ ឬ សិរ្ស, សិរ្ស៍ ក៏​មាន) ។ បើ​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ អ. ថ. សិរ៉ៈ, ដូច​ជា សិរ​កបាល (–កៈប៉ាល) អំបែង​ក្បាល, លលាដ៏​ក្បាល ។

រង្សី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. រំសិ ; សំ. រឝ្មិ ) ពន្លឺ, ពន្លឺដែលមានខ្សែចាំងព្រាកៗ ។ ឆព្វណ្ណរង្សី ( ឆ័ប-ព័ន-ណៈ-រ័ង-សី ) រស្មីមានព័ណ៌ ៦ គឺ ខៀវ, លឿង, ក្រហម, ស, ហង្សបាទ, ប្រភស្សរ ( រស្មីដែលចេញពីព្រះកាយនៃព្រះសព្វញ្ញុពុទ្ធ ) ។

រង្វះច្រកចូល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា រង្វះចង្អៀតដែលពន្លឺឆ្លងកាត់ចូលទៅក្នុងស្ប៉ិចត្រូម៉ែត ។

រង្វះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រឡាយខ្លីដែលវះភ្លឺឬទំនប់ជាផ្លូវឲ្យទឹកហូរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ជីករង្វះទឹក ។

                      ចន្លោះដែលច្រហមានសណ្ឋានដូចគេវះ ។
ឧទាហរណ៍៖ រង្វះមាត់ ។

រង្វេល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា​​ ចង្វាយអ្វីៗដែលទន់សម្រាប់រងសម្រាប់ទ្ររបស់ស្រួយ ឬរបស់ដែលឃ្លោង កុំឲ្យងាយបែក, កុំឲ្យឃ្លោង ។
ឧទាហរណ៍៖ រង្វេលចំបើង, រង្វេលស្មៅ, រង្វេលសំពត់ រង្វេលដែលធ្វើដោយចំបើង, ស្មៅ, សំពត់; រង្វេលឆ្នាំង, រង្វេលក្អម រង្វេលសម្រាប់ទ្រឆ្នាំង, ទ្រក្អម ។

រង្វើល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមិនញឹក, មិនញាប់ គឺល្បោះៗ, ច្បោលៗ, មួយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ បន្ទោះរង្វើល; ស្ទូងរង្វើលៗ, និយាយរង្វើលៗ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលមិនញឹក, មិនញាប់ គឺល្បោះៗ, ច្បោលៗ, មួយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ បន្ទោះរង្វើល; ស្ទូងរង្វើលៗ, និយាយរង្វើលៗ ។

រង្វឹង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់មានស្លាបធ្វើដោយឫស្សី មានភ្លៅមានដៃសណ្ឋានជារហាត់ធំខ្ពស់ស្រោង មានជើងខ្ពស់សម្រាប់ព័ទ្ធសូត្រ ឬអំបោះ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្លាបរង្វឹង, ជើងរង្វឹង ។

រង្វាស់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់សម្រាប់វាស់, គ្រឿងវាស់
ឧទាហរណ៍៖ រង្វាស់ដី, ឈើរង្វាស់ ។

                    រង្វាស់រង្វាល់ ប្រដាប់សម្រាប់វាស់និងប្រដាប់សម្រាប់វាល់ ។ តាមរង្វាស់រង្វាល់ ( ព. ប្រ. ) តាមព្រេងតាមកម្ម, តាមបុណ្យតាមព្រេង, តាមព្រេងសំណាង ។
ឧទាហរណ៍៖ តាមរង្វាស់រង្វាល់រាល់ខ្លួនចុះ, រកស៊ីតាមរង្វាស់រង្វាល់ ( និយាយថា តាមរង្វះរង្វាល់ ” តាមមុខបាទ” ក៏មាន ) ។

រង្វាល់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់សម្រាប់វាល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ រង្វាល់ស្រូវ, រង្វាល់ក្រួស, រង្វាល់ប្រេង, តៅរង្វាល់ ។

                 ពេញរង្វាល់ ( ព. ប្រ. ) ពេញបន្ទុក, ពេញចំណុះ, ពេញកម្លាំង, ពេញរបុង ។
ឧទាហរណ៍៖ ទរឲ្យពេញរង្វាល់, លេងឲ្យពេញរង្វាល់, ស៊ីឲ្យពេញរង្វាល់ ។

រង្វាន់់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា របស់ដែលថែមឲ្យដោយឡែកផ្សេងលើសពីកំណត់ដែលត្រូវបាន, របស់ជាបំណាច់ដែលថែមឲ្យ ព្រោះគាប់ចិត្ត ឬដើម្បីបំពេញចិត្ត ។
ឧទាហរណ៍៖ ឲ្យរង្វាន់, ទទួលប្រាក់រង្វាន់ ។ រង្វាន់ខាន់ខៅ រង្វាន់និងទ្រនឹប, របស់ដែលឲ្យដោយឡែកផ្សេងក្រៅពីទ្រនឹប ។

រង្វង់មូល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា កន្លែងផ្លូវប្រសព្វដែលនៅចំកណ្ដាលមានខឿនជារាងរង្វង់មូល មានផ្លាកសញ្ញាបង្ហាញទិសចរាចរណ៍ និងមានទ្រូងផ្លូវឯកទិសព័ទ្ធជុំវិញដោយសញ្ញាព្រួញប្រាប់ទិសចរាចរណ៍។

រង្វង់ញាតិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ៖ ▪រវាងឪពុក-ម្តាយបង្កើត និងកូនបង្កើត ▪រវាងប្តី និងប្រពន្ធ ▪រវាងយាយ-តាបង្កើត និងចៅបង្កើត ▪រវាងបងប្អូនបង្កើត និងបងប្អូនបង្កើត ▪រវាងបងប្អូនបង្កើត និងបងប្អូនបង្កើត ▪រវាងបងប្អូនបង្កើត និងបងប្អូនបង្កើត ។

រង្វង់ជំហោងដៃ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា រង្វង់នៃតួលេខសូចនាករហិរញ្ញវត្ថុពាក់ព័ន្ធ (ឧ. ថ្លៃ ឬកម្រិតចំណេញ) ដែលទទួលបានពីការអនុវត្តវិធីសាស្ត្រផ្ទេរថ្លៃ ដូចមានចែងក្នុងប្រការ៩ ដល់ប្រការ១៤ នៃប្រកាសនេះ ដែលបានមកពីប្រតិបត្តិការគ្មានការរៀបចំ អាចធៀបបានទៅនឹងប្រតិ-បត្តិការមានការរៀបចំ ដោយផ្អែកទៅលើការវិភាគលើភាពដែលអាចធៀបបាន ដូចមានចែងនៅក្នុងប្រការ៧ នៃប្រកាសនេះ។

រង្វង់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីឱកាសក្នុងវង់មូល ។
ឧទាហរណ៍៖ រង្វង់មាត់ល្អី ។

រង្គំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលងំនៅជានិច្ច, ដែលឆេះកាត់គគុល ។
ឧទាហរណ៍៖ ភ្លើងរង្គំ; ឆេះរងំ្គ, ភ្លើងឆេះកាត់រង្គំ ។ រង្គំរង្គាល ( ម. ព. រង្គាល ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលងំនៅជានិច្ច, ដែលឆេះកាត់គគុល ។
ឧទាហរណ៍៖ ភ្លើងរង្គំ; ឆេះរងំ្គ, ភ្លើងឆេះកាត់រង្គំ ។ រង្គំរង្គាល ( ម. ព. រង្គាល ) ។

រង្គោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រដោះ, របូត ព្រោះរលុង ។
ឧទាហរណ៍៖ កាំបិតរង្គោះ ។

                     ជ្រុះចុះ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្លឹកឈើរង្គោះ ។

                    រង្គោះរង្គាយ រង្គោះរាត់រាយ; ខ្ចាត់ខ្ចាយខូចវិនាស ។

រង្គើក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា កម្រើក, ធ្វើឲ្យកម្រើក ។
ឧទាហរណ៍៖ បង្គោលរង្គើក, ចាប់រង្គើកមើល ។

រង្គើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ញ័ររញ្ជួយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្យល់ព្យុះខ្លាំងបក់ប៉ះរង្គើផ្ទះ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលរលុងចាប់រង្កៀកបាន ។
ឧទាហរណ៍៖​​ ធ្មេញរង្គើ ។

រង្គើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ញ័ររញ្ជួយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្យល់ព្យុះខ្លាំងបក់ប៉ះរង្គើផ្ទះ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលរលុងចាប់រង្កៀកបាន ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្មេញរង្គើ ។

រង្គាល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដាលរាល, បែកសាយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆេះរង្គាល ។ រង្គាលចិត្ត រអាចិត្ត, ក្ដៅក្រហាយក្នុងចិត្ត ។ រង្គំរង្គាល រង្គំរាលដាល; ក្ដៅក្រហាយសាយដាលរាលពីមួយទៅមួយ ។

រង្គាត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលច្រវាត់, ខ្វាត់ខ្វែង, សុសសព្វ : ដើររង្គាត់ ។ ត្រាច់រង្គាត់ ត្រាច់ទៅមកសុសសព្វ : ត្រាច់រង្គាត់ក្នុងវដ្ដសង្សារ អន្ទោលកើតស្លាប់-ស្លាប់កើត ក្នុងវដ្ដសង្សារឥតឈប់ឥតស្រាក ។

រង្គាជីព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. រង្គាជីវ < រង្គ + អាជីវ )អ្នកចិញ្ចឹមជីវិតដោយការលេងមហោស្រព ( អ្នករាំ, តួល្ខោន ); អ្នកចិញ្ចឹមជីវិតដោយការផាត់ថ្នាំ ( ជាងលាបថ្នាំ, ជាងគំនូរ ) ។

រង្គភូមិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា មើពាក្យ មល្លភូមិ ។

រង្គដ្ឋាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រង្គមណ្ឌល ទីវាលរាងមូល ឬពងក្រពើ មានបង្គុយជាថ្នាក់ព័ទ្ធជុំវិញ សម្រាប់ធ្វើពិធីបុណ្យជាសាធារណៈ បន្ទប់រៀនមានបង្គុយជាថ្នាក់ខ្ពស់ ក៏ហៅថារង្គដ្ឋានដែរ ។

រង្គ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. រង្គ “គ្រឿងជ្រលក់, ទឹកជ្រលក់; ថ្នាំព័ណ៌” ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ជ័រមានសម្បុរលឿង សម្រាប់ប្រើជាថ្នាំគំនូរ ឬប្រើជាថ្នាំរម្ងាប់រោគខ្លះក៏បាន ។

                     ( សំ. បា. ) ការរីករាយសប្បាយ, ល្បែងរបាំ, ល្ខោន; ចម្បាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ ទៅកាន់ទីរង្គ, កណ្ដាលរឿនរង្គ ។

                      ប្រើជាបទសមាស, ដូចជា រង្គភូមិ ( រង់-គៈភូម ) ទីលេងមហោស្រព; សមរភូមិ ( ទីចម្បាំង ) ។ រង្គសាល ឬ រង្គសាលា ( រង់គៈ— ) រោងរាំ, រោងល្ខោន ។ល។

                       ព្រឹក្ស កម្ពស់ ១០-២០ ម ដុះក្នុងព្រៃធំ និងព្រៃស្រោង នៃប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម និងថៃឡង។ គេនិយមដាំរង្គជាលម្អនៅ Singapore និង Java។​ ដើមទាំងមូលមានជ័រស្អិត សម្រាប់ប្រើជាថ្នាំទឹក គូរគំនូរ ជាពណ៌លឿង។ គេអាចប្រើជ័រនេះធ្វើវែរនិ សម្រាប់លាបដែក។ គ្រូខ្មែប្រើជ័រធ្វើថ្នាំព្យាបាលជំងឺក្អក ផ្តាសាយ និងជំងឺរលាងទងសួត។ ជ័រនេះ អាចប្រើជាថ្នាំព្រូនវែង។ ឈើថ្មី បើមិនសូវជាប់យូរ អាចប្រើសម្រាប់សង់ផ្ទះបាន។

រង្កៀស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា នឹកពិភាល់, មិនទុកចិត្ត, មិនអស់ចិត្ត, មិនស៊ប់ចិត្ត, ឃ្នើសចិត្ត; នឹកស្ដាយក្រោយ ( ស. សរសេរ រ័ងក្យើច អ. ថ. រ៉័ងកៀត ) ។

រង្កៀកបង្គោល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះលំនាំបទគ្វាមមួយប្រភេទប្រើសំឡេងរលាក់រលែកងីកងាក ដូចគេចាប់បង្គោលរង្កៀក ។
ឧទាហរណ៍៖ បទរង្កៀកបង្គោល ។

រង្កៀក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចាប់កៀកយោគចុះយោគឡើងឲ្យរលុងដើម្បីដកចេញឬដើម្បីឲ្យចុះជ្រៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ ចាប់បង្គោលរង្កៀក ។

                      ងាកចុះងាកឡើងរឿយៗ ដូចគេចាប់រង្កៀក ។
ឧទាហរណ៍៖ រង្កៀកក្បាល, រង្កៀកខ្លួន ។

រង់ដឿង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះរោគមួយប្រភេទ កើតត្រង់ចុងម្រាមដៃឬម្រាមជើង បណ្ដាលឲ្យឈឺចាប់ពើតខ្លាំង, ពេទ្យខ្មែរបុរាណច្រើនប្រើល័ខស្រម៉ជាថ្នាំរម្ងាប់រោគនេះ ដូចពោះភ្លាញដែរ ( ម. ព. ពោះភ្លាញ ផង ) ។

រង់

មានន័យថា ( ម. ព. រុង ) ។
👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. រង្ក “យូរ, យឺតយូរ” ) បង្អង់ចាំ, ឈប់បង្អង់ ។
ឧទាហរណ៍៖ រង់មួយស្របក់សិន, រង់ចាំបន្តិចសិន ( ម. ព. រារង់ ផង ) ។

រង៉ោម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលអង្គុយត្របោមក្បាលជង្គង់ជុំគ្នា, ដែលឋិតនៅរាយៗគ្នាពេញពាស ។
ឧទាហរណ៍៖ អង្គុយរង៉ោម ។

រង៉ែ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ

មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ រង៉ូវ ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ រង៉ែរង៉ូវ ដែលពោលរទូរទាំត្អូញត្អែរឬបន្ទោសរង៉ូវៗឥតស្រាក ។

រង៉ូវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលពោលរទូរទាំង៉ូវៗរឿយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ និយាយរង៉ូវ, ពោលរង៉ូវ ។

រង៉ឺត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮង៉ឺតៗរឿយៗ ។

រង៉ិករង៉ក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលទន់ល្មៃពន់ពេន ។
ឧទាហរណ៍៖ ទៀនត្រូវកម្ដៅថ្ងៃទន់រង៉ិករង៉ក់ ។

រង៉ាប់រងើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលងេងងោង ឬងេងើរកកល់ក្អួតចង្អោរ ព្រោះពុលថ្នាំជាដើម ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលងេងងោង ឬងេងើរកកល់ក្អួតចង្អោរ ព្រោះពុលថ្នាំជាដើម ។

រង៉ាប់រងួ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលមួម៉ៅ ត្អួរចុះត្អួរឡើង ។
ឧទាហរណ៍៖ ខឹងរង៉ាប់រងួ ។

រង៉ាក់រង៉ើក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ប៉ផ្ងាក់ប៉ផ្ងើកដោយរលាក់ខ្លាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ ជិះរទេះគោរលាក់រង៉ាក់រង៉ើក ខ្ញុំចេះតែវិលមុខ ។

រងំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសូរសព្ទរណ្ដំគោរម្យគួរស្ដាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ សូរភ្លេងរងំ ។

រងោក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមើលទៅឃើញច្រើនត្រៀប ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្បាលរងោក; អង្គុយរងោក ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលមើលទៅឃើញច្រើនត្រៀប ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្បាលរងោក; អង្គុយរងោក ។

រងៃ

មានន័យថា ( ម. ព. ទឹករងៃ ក្នុងពាក្យ ទឹក ) ។

រងែក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលដួល ឬដេករណែលដោយទន់ខ្សោយថយកម្លាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ ដួលរងែក, គ្រុនរងែក ។

រងេរងើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលងេងើៗរឿយៗ; ដែលទញ់ទាល់វិលវល់ស្មារតីមមិងមមាំង ( និយាយថា រងីរងើ ឬ ល្ងីល្ងើ ក៏មាន, តាមទម្លាប់ប្រើ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលងេងើៗរឿយៗ; ដែលទញ់ទាល់វិលវល់ស្មារតីមមិងមមាំង ( និយាយថា រងីរងើ ឬ ល្ងីល្ងើ ក៏មាន, តាមទម្លាប់ប្រើ ) ។

រងៀម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដែលអស់កម្លាំងល្វឹងល្វើយទន់ត្របកភ្នែកបើកស្ទើរមិនរួច ។
ឧទាហរណ៍៖ គ្រុនរងៀម, អស់កម្លាំងរងៀម ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលអស់កម្លាំងល្វឹងល្វើយទន់ត្របកភ្នែកបើកស្ទើរមិនរួច ។
ឧទាហរណ៍៖ គ្រុនរងៀម, អស់កម្លាំងរងៀម ។

រងៀក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលទន់ល្វែត ។
ឧទាហរណ៍៖ ទន់ករងៀក ។

រងើម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលចេញខ្លាញ់ឡើងរលើប
ឧទាហរណ៍៖ ខ្លាញ់រងើម, មុខរងើម ។

រងើក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អង្កត់ឧសឬអង្កត់ធ្យូងដែលឆេះកាត់រង្គំឥតអណ្ដាត ។
ឧទាហរណ៍៖ រងើកភ្លើង ។

រងួយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលមើលទៅឃើញរងោកមីរគ្រុយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ មើលទៅឃើញតែក្បាលរងួយ, កូនមាន់រកស៊ីរងួយលើវាលស្មៅ ។

រងូ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ស្ករត្នោតដែលរំងាស់ខ្ចីភ្លើងធ្វើឲ្យរាវ, បើទុកក្នុងក្អមឲ្យយូរខែឡើងក្រាម ទៅជាស្ករក្រាមរងូ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្ករក្រាមរងូមានរសផ្អែមខុសគ្នាពីស្ករក្រាមទឹកអំពៅបន្តិច ។

រងុំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. រងុម ) ។

រងុម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮងុមៗរឿយៗ ។

រងីរងើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. រងេរងើ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ម. ព. រងេរងើ ) ។

រងីក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ រងែក ថា
ឧទាហរណ៍៖ រងីករងែក រងែកក្រៃពេក ។

រងាវកក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះបក្សីមួយប្រភេទ សន្ដានចចាតជាសត្វឆាបជ្រមុជខ្លួនក្នុងទឹកចាប់ត្រីជាអាហារ ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្ងៃណាមានរងាវកកយំស៊ាន តែងតែមានភ្លៀងក្នុងថ្ងៃនោះ ។

រងាវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ប្រឹងពង់កអើតកម្ទរសំឡេង ( ចំពោះតែបក្សីឈ្មោលពួកខ្លះ )។
ឧទាហរណ៍៖ មាន់រងាវ, លលករងាវ, ទទារងាវ ។ ព. ប្រ. រងាវតែក្នុងព្រៃ ហ៊ាននិយាយក្អេងក្អាងបានតែដោយលបលាក់ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា សផ្ងាវរាងរលាំ ។
ឧទាហរណ៍៖ កាន់ដាវរងាវ ។

រងាល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលក្រហមទែងឡើងសម្បុរឈាមជាក់ស្ដែង ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រហមរងាល ។ ក្បាលរងាល ក្បាលថ្ពែករលីងយង់ឡើងសម្បុរឈាមរលោង ( ព. ទ្រ ) ។ ឈាមរងាល ឈាមច្រាលជាក់ស្ដែង ។

រងាប់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ស្កាល, អន់, ថយចុះ, ស្ងប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ភ្លើងរងាប់, កមរងាប់, ពិសរងាប់ ។

រងាន់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានរសផ្អែមខ្លាំងបណ្ដាលឲ្យទ្រាន់លំបាកលេប ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អែមរងាន់ ។

                      ព. ប្រ ដែលធុញទ្រាន់រវាតថយព្យាយាម ។
ឧទាហរណ៍៖ រងាន់ចិត្ត ឬ ចិត្តរងាន់, រងាន់ដៃ, រងាន់កម្លាំង ។

រងាក់រងើក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលរបះរបើងងើកៗរឿយៗដោយរលាក់ ឬដោយអង្រួន ។
ឧទាហរណ៍៖ ជិះរទេះរលាក់រងាក់រងើករកកល់ខ្យល់ចាប់ ។

រងាក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដែលងក់ងើបៗបន្តិចៗដោយអាការលឿនគគាតឬដែលងើបៗដាក់ៗគ្រលែងបន្តិចៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើររងាក់ទាំងថ្ងៃត្រង់; ដំណើររងាក់ ( ព. ព. ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលងក់ងើបៗបន្តិចៗដោយអាការលឿនគគាតឬដែលងើបៗដាក់ៗគ្រលែងបន្តិចៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើររងាក់ទាំងថ្ងៃត្រង់; ដំណើររងាក់ ( ព. ព. ) ។

រងា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ទទួលសម្ផស្សត្រជាក់ខ្លាំង បណ្ដាលឲ្យត្រូវការសម្ផស្សក្ដៅជួយការពារឲ្យកក់ក្ដៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ អ្នកមិនសូវរងាទេឬ ? ខ្ញុំរងាណាស់ ។

                     ព. ប្រ. ភ័យបារម្ភខ្លាចសត្រូវ ព្រោះឥតទីពំនាក់ឬព្រោះមិនមានគ្រឿងការពារ ។
ឧទាហរណ៍៖ តាំងពីដួចរាជការចាត់ឲ្យមានមណ្ឌលនីតិកម្មមកនៅជិតភូមិយើងៗបានកក់ក្ដៅមិនរងាដូចពីដើម ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា​ អាកាសដែលបណ្ដាលឲ្យត្រជាក់ខ្លាំងព្រឺសាច់ព្រឺរោម

ឧទាហរណ៍៖ យប់នេះមានរងាច្រើនជាងយប់ម្សិល ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសម្ផស្សត្រជាក់ខ្លាំងបណ្ដាលឲ្យជ្រួតជ្រាបព្រឺសាច់ព្រឺរោម ។
ឧទាហរណ៍៖ ខែរងា, រដូវរងា ។

រងល់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ រងោក ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ រងោករងល់ រងោកពាសពេញ ។

រងព្រះបាទ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ខ្នើយ។

រងព្រះជង្ឃ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ខ្នើយរងស្មង។

រងទឹក

មានន័យថា ( មើលពាក្យ រង ន. ) ។

រងដាក់គ្រឿងបូជា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះសក្ការភាជន៍ ។

រងដាក់គ្រឿងតែ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះបានភាជន៍ ។

រងជើង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អំបោះ ឬសូត្រចុងអន្ទងដែលសល់បន្តិចព្រោះខ្លីបោះត្រល់ត្បាញមិនកើត ។
ឧទាហរណ៍៖ កាត់រងជើង, អំបោះរងជើង ។

រងឆាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បន្ទះឈើដែលដាក់ថែមស៊ែមលើខ្នងរងស្បូវសម្រាប់ទ្រចុងក្បឿងត្រង់ទីបំផុតចុងសំយាប។

រង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ទ្រពីក្រោម, ដាក់ទ្រពីក្រោម ។
ឧទាហរណ៍៖ យករនេលដាក់រងឈើហុប ។

រឃុងរឃាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ ឮឃុងឃាំងរឿយៗដោយសំបកប៉ោតទង្គិចរណ្ដំគ្នាជាដើម ។

រឃុង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮឃុងៗរឿយៗ ។

រឃុករឃាក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮឃុកឃាក់រឿយៗ ព្រោះទង្គិចរណ្ដំនឹងដីខ្ពស់ទាបរដិបរដុបជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ សូរគេបររទេះរឃុករឃាក់។

រឃឹករឃុក

មានន័យថា ( ម. ព. រឃិករឃុក ) ។

រឃិងរឃុង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮឃិងឃុងរឿយៗដោយបំពង់ឫស្សីទង្គិចរណ្ដំគ្នាជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ រែកបំពង់ត្នោតរឃិងរឃុង ។

រឃិករឃុក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮឃិកឃុករឿយៗ ព្រោះរង្គោះរលុងហើយទង្គិចរណ្ដំ ( និយាយថា រឃឹករឃុក ក៏មាន ) ។

រឃាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានរាងធំដំបងស្គមខ្លាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្គមរឃាំង ( ព. សា. ប្រើតាមទម្លាប់និយាយ ) ។

រឃាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានរាងធំដំបងស្គមខ្លាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្គមរឃាំង ( ព. សា. ប្រើតាមទម្លាប់និយាយ ) ។

រគោល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលរដិបរដុបថ្គោលៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដុំដីរគោលៗ ។

រគោង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលគោងច្រើនអន្លើ ។
ឧទាហរណ៍៖ រនាបរគោង ( ម. ប្រ.; ម. ព. រគីង ) ។

រគេង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. រគីង ) ។

រគើល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសភាពឬអាការឡើងខ្ពស់ទ្រងើលៗច្រើនអន្លើ ( ច្រើននិយាយថា រគើលរគុប ឬ រគុបរគើល; ( ម. ព. រគុប ផង ) ។

រគើម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា គើមៗពេញពាស ឬ គើមចុះគើមឡើងដេរដាស ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្ដាមវាររគើម ។

រគុប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ រគើល ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ រគុបរគើល ឬ រគើលរគុប ដែលរគើលខ្លាំង ។ អាចម៍បំណះរគុបរគើល, ដីរគើលរគុប ។

រគឹង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះដង្កូវមួយប្រភេទកើតក្នុងមើម មានមើមដំឡូងជ្វាជាដើម ស៊ីសាច់មើមនោះរទុះមានក្លិនខារ ។
ឧទាហរណ៍៖ មើមដំឡូងជ្វារគឹងស៊ី ( អ្នកស្រុកខ្លះហៅ គ្រឹង ឬ ជ្រឹង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលឡើងសាច់ពកឬកន្ទួលតូចៗថ្គោលៗដាសពាស ។
ឧទាហរណ៍៖ មុខកើតមុនរគឹង ។

រគីម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ រគាម ថា :

ឧទាហរណ៍៖ រគីមរគាម ដែលរគាមខ្លាំង។

                    ឆ្អឹងជំនីររគីមរគាម; ឬនិយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ រគើម ក៏បាន ។
ឧទាហរណ៍៖ រគីមរគើម រគើមពេញពាស : ក្ដាមវាររគីមរគើម ក្ដាមច្រើនដែលវារគើមចុះគើមឡើងពេញពាស ( ម. ព. គគើម ផង ) ។

រគីង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ រគោង ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ រគីងរគោង ឬ រគេងរគោង ដែលរគោងខ្ពស់ៗទាបៗ។ រនាបរគីងរគោង ។

រគិបរគុប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលរដិបរដុបខ្ពស់ៗទាបៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លូវរគិបរគុប ។

រគាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់សិតដោយលង់ហិន រាងសំប៉ែតមូលសណ្ឋានវង់ខែ មានហាមជាកណ្ដាប់ជុំវិញ មានដោះតូចនៅចំកណ្ដាលតែម្ខាង សូរសព្ទតូចរន សម្រាប់វាយឲ្យសញ្ញាគ្នាក្នុងការប្រជុំសូត្រមន្ត ឬស្ដាប់ទេសនាជាដើម ។ សំឡេងរគាំង ( ព. ប្រ. ) សំឡេងមូលតូចគ្រលួចរន ។

រគាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់សិតដោយលង់ហិន រាងសំប៉ែតមូលសណ្ឋានវង់ខែ មានហាមជាកណ្ដាប់ជុំវិញ មានដោះតូចនៅចំកណ្ដាលតែម្ខាង សូរសព្ទតូចរន សម្រាប់វាយឲ្យសញ្ញាគ្នាក្នុងការប្រជុំសូត្រមន្ត ឬស្ដាប់ទេសនាជាដើម ។ សំឡេងរគាំង ( ព. ប្រ. ) សំឡេងមូលតូចគ្រលួចរន ។