Author: Buy Khmer Book

ព្រះតេលបទីប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ចង្កៀង។

ព្រះតេមិយសាដក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា សំពត់ចាប់ទឹក។

ព្រះតេជព្រះគុណ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គុណនៃអំណាចដ៏ប្រសើរលើសលន់ឬអំណាចនិងគុណដ៏ប្រសើរខ្ពង់ខ្ពស់។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រះតេជព្រះគុណរបស់រាជការ ។

                      បុ. ស. ឬ ន. លោកអ្នកមានតេជះនិងគុណដ៏ប្រសើរ, លោកជាធំ, លោកជាម្ចាស់; ពាក្យសម្រាប់ហៅមន្ត្រីមានស័ក្ដិធំ ឬបព្វជិតដែលមានសមណស័ក្ដិឬក៏ដែលជាគ្រូធំ, ជាប្រធានរបស់ពួកជន។
ឧទាហរណ៍៖ សូមព្រះតេជព្រះគុណអភ័យទោស, សូមនិមន្តព្រះតេជព្រះគុណសម្ដែងធម៌ (ម. ព. ព្រះ និង តេជះ និង គុណ ផង ) ។

ព្រះតិលកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ប្រជ្រុយ។

ព្រះតាហឹង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សមួយពួកកម្ពស់ ៨-២០ម ដុះលើដីទំនាប​និងលើភ្នំនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នៅស្រុកខ្មែរ ដើមនេះមានច្រើនដុះលើភ្នំ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឈ្មោះខ្នងក្រពើរ ដែលកម្ពស់ ១០០០-១៥០០ម ។ ឈើមានតម្លៃណាស់សម្រាប់ធ្វើសរសរផ្ទះ។

ព្រះតាលុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កន្លើត។

ព្រះតាលប័ត្រ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ផ្លិតស្លឹកត្នោត។

ព្រះតន្តិ (ព្រះតន្តី)

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា បន្ទាត់។

ព្រះតជ្ជនាបាទ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ចង្អុលម្រាមដៃ។

ព្រះជីវ្ហាវិសោធន៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ឈើខ្នោសអណ្តាត។

ព្រះជីវ្ហា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា អណ្តាត។

ព្រះជីវ៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រះពុទ្ធរូបអង្គធំតម្កល់លើបល័្លង្កក្នុងឧបោសថាគារ ( ដែលហៅតាមទម្លាប់ថា វិហារ) ។ ខ្មែរបុរាណហៅដោយប្រតិដ្ឋប្រដូចថាព្រះពុទ្ធរូបអង្គធំនោះ ទុកដូចជាព្រះពុទ្ធគង់ព្រះធរមាននៅឡើយ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើពិធីពុទ្ធាភិសេកព្រះជីវ៍ (ហោ ព្រះប្រធាន ក៏បាន ដោយសន្មតិថា ព្រះពុទ្ធរូប អង្គធំនេះជាប្រធាននៃព្រះពុទ្ធរូបអង្គតូចៗឯទៀត ) ។

ព្រះជានុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ក្បាលជង្គង់។

ព្រះជង្ឃ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្មងជើង។

ព្រះឆាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កញ្ចក់ឆ្លុះ។

ព្រះឆាងកាមទេព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទេពធីតាប្រកបដោយលំអ និងសម្រស់ក្នុងកាមគុណ តាមរឿងព្រេង​។

ព្រះឆវី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា សម្បុរ។

ព្រះចតៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្បែក។

ព្រះចណ្ឌរស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្រា។

ព្រះឃានមលៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា អាចម៍ច្រមុះ។

ព្រះឃរបទីប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា គោម។

ព្រះគ្រូ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា គជ, តេជ, នប់, កុយ, គាថា។

ព្រះគោប្ផកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ភ្នែកគោ។

ព្រះគីវង្គ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កន្ទូតអូង។

ព្រះគរុកំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្លាបប៉ាកការ។

ព្រះគណ្ឌៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ថ្ពាល់។

ព្រះគណ្ឌរោគ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា អុតធំ។

ព្រះគណ្ឌយា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា អុតស្វាយ។

ព្រះខ្លបយក្ស, បន្លាយក្ស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គុម្ពព្រឹក្សមានបន្លាច្រើន កំណើតក្នុងប្រទេសអាមេរិកក្ដៅ គេនាំចូលពីដើមសតវត្សក្នុងទ្វីបអាស៊ី ។ នៅអាស៊ីផ្នែកអាគេ្នយ៍ ដើមបន្លាយក្ស ដុះដែលដាលគ្រប់កន្លែង គុម្ពព្រឹក្សបន្លានេះច្រើនដុះលើដីសើមណាដែលគេកាប់ឈើអស់ ឬជិតអស់ ដូចជាជុំវិញទន្លេសាបប្រទេសខ្មែរជាដើម កន្លែងណាមានឈើ ច្រើនបន្លាយក្សពុំអាចដុះបានឡើយ ។ (អ្នកខ្លះឲ្យឈ្មោះខុសថា ជាបន្លាយួន) ។

ព្រះខ្លបដំរី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះគុម្ពព្រឹក្សឆ្មារមួយប្រភេទមានបន្លាវារ ឬស្ទើរវារ កំណើតក្នុងប្រទេសអាមេរិកក្ដៅ ដុះលើដីវាល ជិតមាត់ព្រៃតាមមាត់ផ្លូវ និងក្នុងព្រៃគម្ពោត ។ ស្លឹកអាចឆុងផឹក តាមរបៀបថ្នាំបុរាណ ដើម្បីព្យាបាលគ្រុនមានពិសលើស្បែក ។

ព្រះខ្លប, សំពះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គុម្ពព្រឹក្ស ឬស្មៅរឹងម៉្យាងនាំមកពីទ្វីបអាមេរិកក្ដៅ ។ ឥឡូវដុះឯងៗ កន្លែងគ្មានព្រៃក្នុងប្រទេសក្ដៅលើសកលលោក ។ នៅប្រទេសខ្លះព្រះខ្លបជាស្មៅអាក្រក់ ពីព្រោះដុះពាសពេញដីចំការដំណាំ ។ នៅប្រទេសខ្មែរ ដើមនេះដុះតែតាមមាត់ផ្លូវ និង លើដីវាល ។​ គ្រូបុរាណ ស្ងោរមែក ស្លឹកព្រះខ្លប ឲ្យអ្នកគ្រុន និងចុកដៃ ជើង ផឹក ។ ទឹកស្ងោរនេះ អាចធ្វើឲ្យស្ងប់ចិត្ត និង​ឲ្យងងុយដេក ។
ឈ្មោះស្មៅមួយប្រភេទ មានបន្លាខ្លីៗ ស្លឹកល្អិតៗ កាលណាប៉ះពាល់នឹងអ្វីមួយ ឬកម្រើកដោយខ្យល់ក៏ខ្លបក្ដោបស្លឹកចូលក្នុង, ផ្កាសម្បុរក្រហមស្ទើរស្វាយ ។

ព្រះខ្លប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះស្មៅមួយប្រភេទ មានបន្លាខ្លីៗ ស្លឹកល្អិតៗ កាលណាប៉ះពាល់នឹងអ្វីមួយ ឬកម្រើកដោយខ្យល់ក៏ខ្លបក្ដោបស្លឹកចូលក្នុង, ផ្កាសម្បុរក្រហមស្ទើរស្វាយ ។
គុម្ពព្រឹក្ស ឬស្មៅរឹងម៉្យាងនាំមកពីទ្វីបអាមេរិកក្ដៅ ។ ឥឡូវដុះឯងៗ កន្លែងគ្មានព្រៃក្នុងប្រទេសក្ដៅលើសកលលោក ។ នៅប្រទេសខ្លះព្រះខ្លបជាស្មៅអាក្រក់ ពីព្រោះដុះពាសពេញដីចំការដំណាំ ។ នៅប្រទេសខ្មែរ ដើមនេះដុះតែតាមមាត់ផ្លូវ និង លើដីវាល ។​ គ្រូបុរាណ ស្ងោរមែក ស្លឹកព្រះខ្លប ឲ្យអ្នកគ្រុន និងចុកដៃ ជើង ផឹក ។ ទឹកស្ងោរនេះ អាចធ្វើឲ្យស្ងប់ចិត្ត និង​ឲ្យងងុយដេក ។

ព្រះខ្នាច់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ខ្នៀរអាចម៍។

ព្រះខ្នល់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ខ្នើយផ្អែក។

ព្រះខ័នរាជ្យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គ្រឿងរាជ្យរាងដូចកាំបិត ស្រួចចុង មានដងរចនាជាក្បាច់ផ្សេងៗ ។

ព្រះខេឡៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទឹកមាត់។

ព្រះខេឡាសុចិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កំហាក។

ព្រះខុទ្ទកបិឡកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ចែងថ្ងៃ។

ព្រះខាន់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះខាន់។

ព្រះក្សីរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទឹកដោះ។

ព្រះក្លស់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ឆត្រ។

ព្រះក្រាប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះស្មៅមួយប្រភេទ ស្លឹកធំៗ ដុះក្រាបរាបផ្ទាប់នឹងដី ។

ព្រះក្រយាស្ងោយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា បាយ។

ព្រះក្នក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ដន្លាប់់។

ព្រះកំចាត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រះកំចាត់ជាព្រឹក្ស កម្ពស់ ៨-១៥ ម ដុះក្នុងព្រៃស្រោង ឬព្រៃក្រាស់ជ្រុះស្លឹករដូវប្រាំង នៅប្រទេសឥណ្ឌា និងឥណ្ឌូចិន។ គេប្រើស្លឹក ជាគ្រឿងអប់ប៊ីយែរ ដែលធ្វើអំពីអង្ករជំនួស ផ្កាហ៊ូហ្លុង។ ឈើពណ៌លឿង ភ្លាវ អាចប្រើធ្វើគ្រឿងសង់ផ្ទះ ឬតុ ទូ ជាដើម។

ព្រះកេសា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា សក់ ។

ព្រះកេយុរា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា សង្វារ។

ព្រះកុណ្ឌល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កុណ្ឌីទឹក។

ព្រះកុដ្ឋរោគ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ឃ្លង់។

ព្រះកុញ្ជិកកោសៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទូ។

ព្រះកីសោ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្គម។

ព្រះកិលោមកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា វាវ។

ព្រះកិលោមកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា វាវ។

ព្រះកិលាសៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្រែង។

ព្រះកិបិលកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស្អូច។

ព្រះកាឡមត្តិកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ដីខ្មៅសរសេរ។

ព្រះកាឡកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា អាចម៍រុយ (ប្រជ្រុយ)។

ព្រះកាសៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ក្អក។

ព្រះការណ៌

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា គុម្ពត្រចៀក។

ព្រះកាយពល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កម្លាំងកាយ។

ព្រះកាយពន្ធន៍រ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ខឹមខាត់, ខ្សែក្រវាត់។

ព្រះកាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ខ្លួន។

ព្រះកសា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ស៊ែ។

ព្រះកវាតា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា បង្អួចបើកទល់។

ព្រះករីសៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា អាចម៍។

ព្រះករណ្ឌកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ដបកែវ។

ព្រះករ, កព្រះហស្ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កដៃ។

ព្រះកម្ចាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើមួយប្រភេទ សម្រាប់ប្រើជាថ្នាំរម្ងាប់រោគ ។

ព្រះកម្ចាត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើមួយប្រភេទ ប្រើជាថ្នាំរម្ងាប់រោគ ( ច្រើនហៅក្លាយថា រលួសបារាំង ) ។

ព្រះកនិដ្ឋបាទ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ម្រាមនាងជើង។

ព្រះកនិដ្ឋង្គុលី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ម្រាមនាងដៃ។

ព្រះកនិច្ឆាព្រះឱស្ឋ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កន្សែងជូតមាត់។

ព្រះកនិច្ឆាព្រះអង្គ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កន្សែងជូតខ្លួន។

ព្រះកនិច្ឆាព្រះហស្ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កន្សែងជូតដៃ។

ព្រះកនិច្ឆាព្រះភក្ត្រ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា កន្សែងជូតមុខ។

ព្រះកច្ឆៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ក្លៀក ។

ព្រះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. សំ. វរ ប្រើជា គុ. “ប្រសើរ, ខ្ពង់ខ្ពស់, លើសលន់; ជាចម្បង; ដែលគួរប្រាថ្នា, គួរចង់បាន”; ប្រើជា ន. ក៏បាន “ពរ; ស្វាមី; កូនប្រសាប្រុស; សេចក្ដីប្រាថ្នា…”) ពាក្យនេះខ្មែរប្រើក្លាយមកដោយ វ > ព + រ +ះ > ព្រះ; សម្រាប់ហៅឋានន្តរមន្ត្រីស័ក្ដិ ៦ ហ៊ូពាន់ចុះបន្ទាប់ពីទីឧកញ៉ាមក។
ឧទាហរណ៍៖ មន្ត្រីទីព្រះ ។

                     សម្រាប់ប្រើនាំមុខនាមនាមឯទៀត បានច្រើនយ៉ាងជាអនេក។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ; ព្រះឥន្រ្ទ; ព្រះព្រហ្ម; ព្រះមហាក្សត្រ, ព្រះរាជា, ព្រះករុណាជាម្ចាស់ជីវិត; ព្រះរាជបុត្រ; ព្រះធម៌; ព្រះសង្ឃ; ព្រះអាទិត្យ; ព្រះចន្ទ្រ; ព្រះពាយ; ព្រះបាទ; ព្រះកេសា; ព្រះអរហន្ត ។ ល ។

ព្រំអាកាសរចល់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ព្រំប្រទល់រវាង មណ្ឌលអាកាសរចល់ និងមណ្ឌលអាកាសស្ងប់ ។

ព្រំប្រទល់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ័ណ្ឌសីមា ខ្សែបន្ទាត់ចែកប្រទេសពីរដាច់ពីគ្នា ឬដីដែលជាប់ភ្លឺគ្នា ។

ព្រំដែនបច្ចុប្បន្ន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រំដែនមានខ្សែបន្ទាត់ ដែលកម្រិតរួចហើយនៅពេលសព្វថ្ងៃ ។

ព្រំដែននៃអធិបតេយ្យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីកំណត់អំណាចក្នុងការគ្រប់គ្រងផែនដី។

ព្រំដែន នៃអធិបតេយ្យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីកំណត់អំណាចក្នុងការគ្រប់គ្រងផែនដី។

ព្រំដែន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីដែលនៅឆ្ងាយដាប់ស្រយាលពីធានី ។

ព្រំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ប្រក់ភ្ជិត ឬបូកបាយអភ្ជិតត្រង់កន្លែងប្រទល់ក្បាលកណ្ដប ឬក្បាលក្បឿង។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រំផ្ទះ, ព្រំសាលា ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កន្លែងដែលព្រំហើយ។
ឧទាហរណ៍៖ ភ្លៀងលេចត្រង់ព្រំ ( កុំសរសេរច្រឡំជា ព្រុំ ) ។

                      ចារឹកដី, ទីបំផុតដែនប្រទល់គ្នា។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រំចម្ការ, ព្រំខែត្រ, ព្រំដែន, ព្រំប្រទល់ ( កុំសរសេរច្រឡំជាព្រុំ ) ។

                      ឈ្មោះកម្រាលវិសេសមួយប្រភេទវិចិត្រដោយព័ណ៌និងក្បាច់រចនាផ្សេងៗ, មានច្រើនបែប, ធ្វើមកអំពីប្រទេសក្រៅ, សម្រាប់ក្រាលជាលំអ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រំខ្សែ, ព្រំបួនជ្រុង, ក្រាលព្រំ ( កុំសរសេរច្រឡំជា ព្រុំ ) ។

                     ព្រឹក្សម្យ៉ាងកម្ពស់ ៧-១៥ ម ដុះលើព្រៃស្រោងនៃទ្វីបអាស៊ីផ្នែកក្តៅ។ ស្លឹកខ្ចីគេទុកឱ្យសត្វពាហនៈស៊ី។ ឈើមិនសូវជាប់ល្អទេ តែគេអាចប្រើសម្រាប់សង់រោងបណ្តោះអាសន្នបាន ឬធ្វើអុសដុត។

ព្រៅ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលចាស់ក្រមុំសល់នៅឥតប្ដី ឬដែលមិនមានប្ដីអស់មួយជីវិត ។

ព្រោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បាចគ្រាប់ពូជល្អិតៗមានគ្រាប់ស្ពៃ, ល្ង, ថ្នាំ, ស្រូវ ជាដើម ដើម្បីឲ្យដុះលូតលាស់ឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រោះស្ពៃ,ព្រោះថ្នាំ, ព្រោះស្រូវ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា (ព. បុ. ) ស្ទាវ ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រោះ គឺគោស្ទាវ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា អាតនិបាត
មានន័យថា ហេតុ, ដ្បិត។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើការពុំកើតព្រោះឈឺ, រៀនពុំចេះព្រោះខ្ជិល ។ ល ។

                      ព្រោះតែ និ. ហេតុតែ ។ ព្រោះថា និ. ដ្បិតថា ។ ព្រោះហេតុនេះ និ. ដោយហេតុនេះ ។ ព្រោះហេតុនោះ និ. ដោយហេតុនោះ, អំពីហេតុនោះ ។ ព្រោះហេតុនោះបានជា និ. ដោយហេតុនោះបានជា . . . ។

ព្រោន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បង្គាធំៗ រាងប៉ុនកូនដៃ ឬម្រាមដៃស្រដៀងនឹងកូនបង្កង ។

ព្រោង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលបែក ឬផ្សាយពន្លឺចេញ។
ឧទាហរណ៍៖ ពន្លឺព្រោង (ម. ព. ព្រាតផង ) ។

                     ភ្នែកសព្រោង ភ្នែកបើកក្រឡើតក្រឡាប់ ឃើញប្រស្រីសច្បាស់លាស់ដោយភិតភ័យជាដើម ។ សក់ស្កូវព្រោង សក់ដែលស្កូវសសំពោង ។

ព្រោក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា និយាយបែកសាពីនេះពីនោះមិនចេះចប់; ច្រើននិយាយថា ព្រោកប្រាជ្ញ ឬ ប្រាជ្ញព្រោក (ម. ព. ប្រាជ្ញ ផង) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសាច់ជ្រោកជ្រាក, មិនណែន, មិនហាប់, ពុកផុយ។
ឧទាហរណ៍៖ សាច់ព្រោក, ពុកព្រោកៗ ។

ព្រៃឯកជន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ចម្ការឈើដែលបានដាំ ឬដើមឈើដែលដុះដោយធម្មជាតិលើដីដែលបានចុះបញ្ជិកា និងផ្ដល់ជាកម្មសិទ្ធិឯកជនក្រោមនីតិវិធី និងច្បាប់រដ្ឋ។

ព្រៃអង្គរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ព. ក្ល. ពី ព្រៃនគរ ) ជាឈ្មោះព្រៃនៅជិតមាត់បឹង មានច្រើនតំបន់ក្នុងខែត្រក្រៅរបស់ប្រទេសកម្ពុជា, គេហៅបឹងខ្លះថា បឹងព្រៃអង្គរ ។

ព្រៃសហគមន៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ព្រៃរបស់រដ្ឋដែលបានប្រគល់ជូនសហគមន៍ ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងនាយខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើជាមួយសហគមន៍ ឬក្រុមប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុង ឬក្បែរព្រៃ ដែលពឹងផ្អែកលើព្រៃឈើសម្រាប់ការចិញ្ចឹមជីវិត និងការប្រើប្រាស់ជាប្រពៃណី ហើយដែលបានព្រមព្រៀងធ្វើការគ្រប់គ្រង និងប្រើប្រាស់ព្រៃឈើនោះប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ២. ចម្ការព្រៃដាំរបស់សហគមន៍ ឬព្រៃរបស់រដ្ឋ ដែលបានព្រមព្រៀងផ្ដល់សិទ្ធិជូនសហគមន៍មូលដ្ឋានដែលរស់នៅក្នុង ឬក្បែរព្រៃ ធ្វើការគ្រប់គ្រងនិងប្រើប្រាស់ព្រៃឈើនោះ ប្រកបដោយនិរន្តរភាពរវាងរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងសហគមន៍មូលដ្ឋាន។២. ចម្ការព្រៃដាំរបស់សហគមន៍ ឬព្រៃរបស់រដ្ឋ ដែលបានព្រមព្រៀងផ្ដល់សិទ្ធិជូនសហគមន៍មូលដ្ឋានដែលរស់នៅក្នុង ឬក្បែរព្រៃ ធ្វើការគ្រប់គ្រងនិងប្រើប្រាស់ព្រៃឈើនោះ ប្រកបដោយនិរន្តរភាពរវាងរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងសហគមន៍មូលដ្ឋាន។

ព្រៃសម្បទានិក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា នីតិបុគ្គល ឬជាអង្គភាពស្របច្បាប់ជាតិ ឬបរទេសដែលត្រូវផ្ដល់សិទ្ធិប្រើប្រាស់ចំពោះព្រៃសម្បទានដោយរដ្ឋ តាមរយៈដំណើរការដេញថ្លៃជាសាធារណៈស្របតាមច្បាប់នេះ។

ព្រៃសម្បទាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ព្រៃឈើណាមួយ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន តាមរយៈការចរចា ឬដេញថ្លៃនូវសិទ្ធិនិងការទទួលខុសត្រូវលើការគ្រប់គ្រងនិងប្រមូលផលលើផ្ទៃដីកំណត់ សមស្របទៅតាមលក្ខខណ្ឌដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានផ្សេងៗ។

ព្រៃវែង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះខេត្តមួយរបស់កម្ពុជរដ្ឋ ។

ព្រៃលិចទឹក និងព្រៃកោងកាង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ឯកតានៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីធម្មជាតិ ឬសិប្បនិម្មិតក្រោមទម្រង់ជាដីលិចទឹក ដែលគ្របដណ្ដប់ដោយរុក្ខជាតិចម្រុះ ទោះបីដុះដោយធម្មជាតិក្ដី ឬដោយដាំក្ដី រួមទាំងធនធានធម្មជាតិដទៃស្ថិតនៅក្នុងនោះ ដែលមានគោលបំណងប្រើប្រាស់សំខាន់ គឺជាជម្រកពង កូនរបស់ត្រី និងវារីសត្វទាំងអស់។ ពុំត្រូវចាត់ទុកជាព្រៃលិចទឹក និងព្រៃកោងកាង រួមមាន ដំណាំកសិកម្ម ឬដំណាំឧស្សាហកម្ម និងដែនព្រៃបម្រុងទុកអចិន្ត្រៃយ៍។

ព្រៃរបោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រៃរង្វើល ឃ្លាតៗ ដាច់ៗពីគ្នា ។

ព្រៃផ្តល់ផល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ព្រៃដែលមានមុខងារចម្បងសម្រាប់ផលិតកម្ម ព្រៃឈើប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ព្រៃផ្ដល់ផល រួមមាន ព្រៃសម្បទាន ព្រៃអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើអាជីវកម្មព្រៃរេចរឹល តំបន់ព្រៃឈើត្រូវស្ដារឡើងវិញ តំបន់បម្រុងទុកសម្រាប់ការបន្ដពូជព្រៃឈើ ឬចម្ការព្រៃឈើ តំបន់ដាំព្រៃឈើឡើងវិញ និងតំបន់ព្រៃឈើ ស្ថិតក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងសហគមន៍មូលដ្ឋាន។

ព្រៃបៃតងជានិច្ច

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា បណ្ដុំរុក្ខជាតិដែលមានស្លឹកដុះនៅគ្រប់រដូវ ហើយមានពណ៌បៃតងជានិច្ច។

ព្រៃបម្រុងទុកអចិន្រ្តៃយ៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ព្រៃឈើរដ្ឋគ្របដណ្ដប់លើដី ដែលមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិឯកជន និងត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាព្រៃផ្ដល់ផល ព្រៃការពារ និងផ្ទៃដីព្រៃសម្រាប់ផ្ទេរដើម្បីគោលបំណងអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀត។ ២. ព្រៃឈើរដ្ឋដែលគ្របដណ្ដប់លើដី ដែលមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិឯកជន និងដែលត្រូវចាត់ថ្នាក់ជាបី (៣)ប្រភេទ គឺ៖ ក-ព្រៃផ្ដល់ផល ខ-ព្រៃការពារ គ-ផ្ទៃដីព្រៃសម្រាប់ផ្ទេរដើម្បីគោលបំណងអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀត។