Category: A Khmer Dictionary

ថ្លាន់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ពស់​មួយ​ប្រភេទ ខ្លួន​ធំ​ឥត​មាន​ពិស តែ​មាន​កម្លាំង​ខ្លាំង អាច​រឹតរួត​សត្វ​ម្រឹគ​យក​ជា​អាហារ​បាន ។

ថ្លាញ់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ ។

ថ្លាង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឆ្នាំង​ធំ​មាន​មាត់​ធំ ធ្វើ​ដោយ​ដី ។

ថ្លា

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​ជ្រះ​ស្រឡះ​ឥត​មន្ទិល ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹក​ថ្លា ។

ថ្លន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សមួយប្រភេទកម្ពស់ ១៥-២០ ម ដុះក្នុងព្រៃស្រោង នៃកម្ពុជា និងវៀតណាមខាងត្បូង។ ឈើអាចប្រើធ្វើជាគ្រឿងរាយរងសម្រាប់សង់ផ្ទះ។ ជ័រពណ៌លឿងបៃតងភ្លាវ ជាថ្នាំលើកកម្លាំង។

ថ្លង់

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលខូចសោតប្រសាទស្ដាប់ពុំឮ ។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រចៀកថ្លង់, មនុស្សថ្លង់ ។

                  ដែលមានសូរសព្ទលាន់ឮខ្លាំងឃាំងមិនឲ្យស្ដាប់អ្វីឯទៀតឮ ។
ឧទាហរណ៍៖ កុំ​និយាយ​ខ្លាំង​ពេក​ថ្លង់​ណាស់​ស្ដាប់​អ្វី​មិន​ឮ​ទេ !

ថ្មោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ថ្មី ដំបូង ចំពើប ។
ឧទាហរណ៍៖ ចំណី​ថ្មោង ។ ថ្មោង​ថ្មី ដែល​ថ្មោង​ហើយ​ទើប​បាន​ថ្មី ។

ថ្មែ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា មើល​សម្លឹង​ដោយ​អាការ​បើក​ភ្នែក​ធំ​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖  សម្លឹង​ថ្មែ ។

ថ្មើរព្រៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នក​ដើរ​ព្រៃ ព្រាន​ព្រៃ (ម. ព. ពនេចរ) ។

ថ្មើរទេស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នកដើរទេស (ម. ព. ដើរទេស) ។

ថ្មើរជើង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទាហានអ្នកដើរដោយជើង ។
ឧទាហរណ៍៖ ទាហានថ្មើរជើង, ពលថ្មើរជើង ។

ថ្មើរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពេល កាល ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្មើរ​ម៉ាន​ហើយ ? ថ្មើរ​ណេះ​ហើយ​ទៅ​មិន​បាន​ទេ ។

                   និយាយ​ក្លាយ​ជា ថ្មារ ក៏​មាន​ខ្លះ (ម. ព. ថ្មារ ទៀត​ផង) ។

ថ្មី

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ទីទៃ​ពី​ចាស់ គឺ​ថ្មោង​ ឬ​ប្រើប្រាស់​ហើយ​តែ​មិន​ទាន់​សៅហ្មង មិន​ទាន់​ខូច​ខាត ។
ឧទាហរណ៍៖ សំពត់​ថ្មី មិត្ត​ថ្មី ។

ថ្មារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពេល, កាល; សព្វថ្ងៃនិយាយថា ថ្មើរ ក៏មាន, គួរប្រើ ថ្មើរ វិញ (ម. ព. ថ្មើរ) ។

ថ្មាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ម្លូ​ដែល​បៀក​ថ្មាត់​ហើយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ម្លូ​ថ្មាត់ ឬ ស្លា​ថ្មាត់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ម្លូ​ដែល​បៀក​ថ្មាត់​ហើយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ម្លូ​ថ្មាត់ ឬ ស្លា​ថ្មាត់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា បត់ (និយាយ​បាន​តែ​ពី​បត់​ម្លូ​បៀក) ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្មាត់​ម្លូ ឬ ថ្មាត់​ស្លា។

ថ្មសម្អាង

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ថ្មដែលមានកម្រិតថ្លាឆ្លុះទាប ឬមិនថ្លាឆ្លុះ ត្រូវបានគេយកទៅប្រើប្រាស់ជាគ្រឿងលម្អផ្សេងៗមានជាអាទិ៍ កាល់សេដូន អាសួរីត អូប៉ាល់ធម្មតា អាហ្គាត ហ្សេតម៉ាឡាស៊ីក ឈើថ្ម ថ្មថ្លើមអណ្ដើក និងថ្មទាំងឡាយដែលមានគុណភាពប្រហាក់ប្រហែល។

ថ្មយក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្មកែវវិសេស មានសាច់ម៉ដ្ឋខៃ ច្រើនតែមានសម្បុរសខៀវ ជាវត្ថុមានតម្លៃ ចិនប្រើជាគ្រឿងអលង្ការ។

ថ្មម្នាងសីលា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្មដែលគេដុតជាផង់ ប្រើជាម្សៅលាបស្រឡាបមុខ។

ថ្មពពុះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភូរាល ថ្មម៉្យាងកើតពីភ្នំភ្លើង ស្រអាប់ពណ៌ខ្មៅ ។

ថ្មធារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្មដែលក្រាលរាច លើផ្លូវរថភ្លើង ដើម្បីដាក់ផ្លូវដែក ។

ថ្មទាប់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សវារឡើងដើមឈើជិតខាង ដុះក្នុងព្រៃធំ ឬព្រៃល្បោះ លើដីមានថ្ម នៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ គេប្រើសំបកថ្មទាប់ ដែលកិនម៉ត់ បោះចូលទឹកឱ្យត្រីសន្លប់ មុននឹងគេចាប់វា។

ថ្ម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ធាតុ​ដី​ដែល​រឹង​ហើយ​ជាប់ (ទីទៃ​ពី​លោហ​ជាតិ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្ម​ភ្នំ ថ្ម​បាយ​ក្រៀម ថ្ម​កែវ ថ្ម​ខ្មៅ ។ល។

ថ្ពៅ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ស្ពៅ ) ។
ឈ្មោះ​ដំណាំ​មួយ​ប្រភេទ​សន្ដាន​ស្កួយ អាច​យក​មក​លីង​ឲ្យ​ផ្ទុះ​ធ្វើ​ជា​លាជ​បាន ឬ​អាច​យក​ផ្លែ​ទុំ​មាន​ពណ៌​ស​មក​ដោត​ធ្វើ​ជា​ខ្សែ​ក​សម្រាប់​ក្មេង​ពាក់ ។

ថ្ពែក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​ស្បែក​ក្បាល​រលីង​ឥត​សក់ ឬ​រលីង​ឥត​សក់​ដុំ​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្បាល​ថ្ពែក ។

ថ្ពេច

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ផ្ទាត់​តម្ពេច ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្ពេច​កប្បាស ។

ថ្ពូត

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ត​សរសៃ​ឆ្មៃ សរសៃ​ត្រថឿង​ជាដើម ឲ្យ​ជាប់​គ្នា​ហើយ​វេញ​ជា​ខ្សែ​ ។ ព. ប្រ. គុ. ពាក្យ​ថ្ពូត គឺ​ពាក្យ​ដែល​អ្នក​និយាយ​ប្រមូល​យក​ដំណើរ​យក​ហេតុ​ពីនេះ​ពីនោះ​ផ្ដុំ ហាក់​ដូច​គេ​ត្របាញ់​ថ្ពូត​ធ្មៃ ។ គេ​និយាយ​ម្យ៉ាង​ទៀត​ថា ។
ឧទាហរណ៍៖  ថ្ពូត​ផ្សែង​ធ្វើ​ជា​ដុំ គឺ​ប្រៀប​ប្រហែល​ដូច​ជា​គេ​ចង់​ថ្ពូត​ផ្សែង​ឲ្យ​ជា​ដុំ ។

ថ្ពឹន

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចង​បិទបាំង​ភ្នែក​ដោយ​ខ្ទប់​នឹង​សំពត់ ឬ​បាំង​បំភាន់​ភ្នែក​ដោយ​មន្ត​អាគម ឬ​ដោយ​កល​ល្បិច​អ្វី​ម្យ៉ាង​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្ពឹន​ភ្នែក ចង​សំពត់​ថ្ពឹន​ភ្នែក ។

ថ្ពិន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ម. ព. ឆ្ពិន ឬ ថ្ពិន) ។

ថ្ពាល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សរីរាវយវៈនៃមនុស្សសត្វត្រង់ចំហៀងមុខទាំងខាងស្ដាំទាំងខាងឆ្វេង ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្ពាល់កំងពុង ថ្ពាល់ដែលមានសាច់កំពុង ។ ថ្ពាល់ផត ថ្ពាល់ដែលមានសាច់ផត ។ ថ្ពាល់ត្រគាក កំប៉េះត្រគាក ។ ថ្ពាល់គូទ (ព. សា.) កំប៉េះគូទ ។ ថ្ពាល់ខ្លាចង្កាហ៊ីង (ម. ទ. បុ.)មនុស្សដែលមានថ្ពាល់រីកគ្រហាញមានចង្កាខ្លី ច្រើនតែមានសម្ដីថ្វីមាត់ក្អេងក្អាង ។ ល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះគណ្ឌៈ ។

ថ្ពង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ខែត្រ​១​ក្នុង​អាណា​ខេត្ត​កម្ពុជា នៅ​ប៉ែក​ខាង​លិច សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ទៅ​ជា​ស្រុក​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ។
ឧទាហរណ៍៖  សាលា​ស្រុក​ថ្ពង តាំង​នៅ​អម​លាំង ។

ថ្ពក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា កោះ​កាវ​ដោយ​តម្ពក់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្ពក់​ផ្លែ​ក្រសាំង ។

ថ្នះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ហៀប​នឹង ជិត​នឹង ស្ទើរ​នឹង ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នះ​នឹង​ដល់ គឺ​ជិត​នឹង​ដល់; ថ្នះ​មរ ឬ ថ្នះ​មរណ៍ គឺ​ជិត​ស្លាប់ វិះ​នឹង​ស្លាប់ (ព. បុ.) ។

ថ្នោះសិទ្ធិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ការប្រាសចាកសិទ្ធិ-ការបាត់បង់សិទ្ធិ ដោយហេតុទណ្ឌកម្ម ឬដោយហេតុមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌដែលច្បាប់ ឬកិច្ចសន្យាតម្រូវឱ្យបំពេញក្នុងរយៈពេលមានកំណត់។

ថ្នោល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់​ធ្វើ​ដោយ​ឈើ​ឬ​ឫស្សី សម្រាប់​ប្រើ​ដោល ។ ជើង​ធំ​ខាង​មុខ​ពីរ​របស់​បង្កង​ដែល​មាន​តង្កៀប​ក៏​ហៅ ថ្នោល ដែរ ។

ថ្នេរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា លំអាន​ដែល​ដេរ ។ អ្វី​ៗ​ដែល​មាន​សណ្ឋាន​ដូច​គេ​ដេរ ក៏​ហៅ​ថា ថ្នេរ ដែរ ។

ថ្នូរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា របស់​ដែល​ប្ដូរ តម្លៃ​ដែល​ដូរ ។
ឧទាហរណ៍៖ អ្នក​យក​ប្រាក់​ហាសិប​រៀល​ទៅ​ ជា​ថ្នូរ​នឹង​គោ​អ្នក ១ នឹម​ដែល​ខ្ញុំ​យក​មក; អ្នក​ដូរ​គោ​ហ្នឹង​មក​ឲ្យ​ខ្ញុំ​ចុះ ខ្ញុំ​ឲ្យ​ពីរ​ថ្នូរ ។

ថ្នឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​វល្លិ​មួយ​ប្រភេទ ស្លឹក ផ្កា ផ្លែ​មាន​រស​ជូរ​សម្រាប់​ប្រើ​ជា​ម្ជូរ​ស្ល ។
កោតព្រុំ ជាវល្លិវារឡើងដើមឈើ ច្រើនដុះក្នុងព្រៃស្រោង និងព្រៃល្បោះ នៃប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមខាងត្បូង។ យើងនិយបេះស្លឹកថ្នឹងស្លម្ជូរគ្រឿង និងបេះផ្លែបុកជាមួយត្រីឆ្អើរ។ វល្លិថ្នឹងប្រើជាចំណងចងអ្វីៗក៏បាន។

ថ្នឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​អាច​អូស​ដឹក​នាំ​អ្វី​ៗ បាន​ដោយ​ស្រួល; ប្រសប់ ស្ទាត់​ដោយ​ធ្លាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ គោ​ថ្នឹក មនុស្ស​ថ្នឹក ធ្វើ​ការ​ថ្នឹក ប្រើ​ថ្នឹក ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​អាច​អូស​ដឹក​នាំ​អ្វី​ៗ បាន​ដោយ​ស្រួល; ប្រសប់ ស្ទាត់​ដោយ​ធ្លាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ គោ​ថ្នឹក មនុស្ស​ថ្នឹក ធ្វើ​ការ​ថ្នឹក ប្រើ​ថ្នឹក ។

ថ្និត

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ ថ្នម ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្និតថ្នម ឬ ថ្នមថ្និត គឺ​ថ្នម​អស់​ពី​ចិត្ត ថ្នម​មិន​ឲ្យ​លំបាក​ចិត្ត ។

នាំរក្សារោគ

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះឱសថ ។

ថ្នាំជក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដើមថ្នាំជាតិណជាតិ ដែលកើតនៅប្រទេសអាមេរិកក្តៅ ដាំនៅគ្រប់ប្រទេសក្តៅសកលលោក ដើម្បីយកស្លឹកហាន់ ធ្វើថ្នាំជក់។ ស្លឹកថ្នាំមានជ័រពុលមួយប្រភេទ ឈ្មោះនីកូទិន ដែលអាចធ្វើឱ្យវិលមុខ។ ក្នុងក្បួនឱសថខ្មែរ ថ្នាំជក់ដែលទំពារ ហើយអាចព្យាបាលស្នាមមុខកំាំបិត ពូថៅ ឬស្នាម សត្វសាហាវចិក។ គ្រូបុរាណយកថ្នាំជក់ ផ្សំធ្វើឱសថក្អួតពេលពុលអាហារ ឬរម្ងាប់ជំងឺមួយ។

ថ្នាំងថ្នាក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្ដី​អន់អាក់​ចិត្ត ត្រណាក់​ចិត្ត (ម. ព. ថ្នាក់ថ្នាំង) ។

នាំង, រំឆ្នាំង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សមួយប្រភេទ កម្ពស់ ១៥-២០ ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់នៃ ឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន និជ្វា។ ឈើរឹងពណ៌លឿងភ្លាវ គេប្រើសម្រាប់ធ្វើជាបង្គោល ដងកាំបិត ពូថៅ ។ល។ និងធ្វើជាគ្រឿងសង់ផ្ទះ។

ថ្នាំង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សន្លាក់ ។

នាំកព័កឃាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត គឺកុំឱ្យដុះផ្សិត ។

ថ្នាំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វត្ថុ​សម្រាប់​រម្ងាប់​រោគ​ផ្សេង​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ផឹក​ថ្នាំ ពេទ្យ​ឲ្យ​ថ្នាំ ។

                 ឈ្មោះ​ដំណាំ​មាន​ស្លឹក​យក​មក​ហាន់​ហាល សម្រាប់​ជក់​ ឬ​ចុក ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នាំ​មួយ​បាញ់ ។

​​​                 វត្ថុ​មាន​ពណ៌​ផ្សេង​ៗ សម្រាប់​លាប​តាក់តែង​អ្វី​ៗ​ទាំងពួង ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នាំ​ខៀវ ថ្នាំ​លឿង ។

ថ្នាស

?ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា ត្រាតែ ទាល់តែ លុះ​ត្រាតែ ។
ឧទាហរណ៍៖ ជូជក​គាត់​ខំ​ប្រឹង​ឡើង​កខ្វេស​កខ្វាស​ថ្នាស​តែ​បាន​ដល់​ទៅ​ប្រគាប​ឈើ (ម. កណ្ឌមហា-រាជបព្វៈ) ។

                 ពុំងាយ​នឹង កម្រ​នឹង ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នាស​អ្វី​នឹង​បាន ថ្នាស​អ្វី​នឹង​ដល់ (សាស្ត្រា​ល្បែង​ពាក្យ​កាព្យ​បុរាណ​មាន​ច្រើន​អន្លើ) ។

ថ្នាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទី​ដី​សម្រាប់​សាប​ពូជ​ស្រូវ ឬ​ព្រោះ​ពូជ​ថ្នាំ​ជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នាល​សំណាប កូន​ថ្នាំ ១ ថ្នាល ។

ថ្នាង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បណ្ណង្គជាតិមួយប្រភេទកម្ពស់ ០,៨-១,៥ ម ដុះក្រោមឈើធំៗ ក្នុងព្រៃត្រជាក់ លើភ្នំដេលមានឧព្វេធចាប់ពី ៤០០-៥០០ ម ទៅនៃទ្វីបអាស៊ី អូសេអានី និងអូស្ត្រាលីផ្នែកក្តៅ។ ស្លឹកខ្ចីៗគេបរិភោគជាបន្លែ។ គេនិយមប្រើមើ​មសម្រាប់ធ្វើអំពុកដាំ បិនសិផា។

​

ថ្នាក់បណ្ឌិត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឋានន្តរជាបណ្ឌិត គឺថ្នាក់ខ្ពស់ពីបរិញ្ញាបត្រ។

ថ្នាក់ថ្នាំង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្ដី​អាក់​អន់​ចិត្ត​ដោយ​គ្រា ​ដោយ​កាល​ ហាក់​ដូច​ជា​មាន​ថ្នាក់​មាន​ថ្នាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ ការ​នៅ​រួម​ជាមួយ​គ្នា​រមែង​នាំ​ឲ្យ​មាន​ថ្នាំងថ្នាក់​បន្តិច​បន្តួច​ជា​ធម្មតា ។

ថ្នាក់ថ្នល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្ដី​អាក់អន់​កល់កើល​ចិត្ត ហាក់​ដូច​ជា​មាន​ថ្នាក់​មាន​ថ្នល់ ។
គ្រោះ​ថ្នាក់ ។

ថ្នាក់ថ្នម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បីបាច់​រក្សា​មិន​ឲ្យ​មាន​ហ្មង បីបាច់​រក្សា​ដោយ​ប្រយ័ត្ន ថ្នម​មិន​ឲ្យ​អាក់​ចិត្ត ។
ឧទាហរណ៍៖ ពុំ​គួរ​ថ្នាក់ថ្នម​កូន​ឲ្យ​ហួស​ហេតុ​ពេក​ទេ គួរ​តែ​បង្ហាត់​ ទម្លាប់​វា​ឲ្យ​ចេះ​ស៊ូ​ទ្រាំ​នឹង​ការ​នឿយ​ហត់​តាំង​ពី​ក្មេង​ទៅ ។

ថ្នាក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ជាន់, សង្កាត់; ល្បាក់ សម្រាប់ដាក់អ្វីៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ រានម៉ា៥ថ្នាក់, តម្រៀបតាមថ្នាក់, ថ្នាក់ទី១, ប្រឡងឡើងថ្នាក់ ។

ថ្នល់មានអាទិភាព

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្នល់កំពុងជួសជុល​ ហើយបើកបរបានតែរថយន្តទាហាន​ និងអ្នករាជការ ដែលទៅបំពេញមុខក្រសួង ។

ថ្នល់ទទឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទី​ប្រជុំ​ថ្នល់​វែង​ៗ ខ្វែង​ជា​បួន; ហៅ​បាន​ចំពោះ​តែ​ថ្នល់​ក្រៅ​ពី​ក្រុង ។ ហៅ​ថា ថ្នល់​បែក​បួន ឬ ថ្នល់​ត្រឡែងកែង ឬ​ក៏ ថ្នល់​ត្រឡែង​កែង​បួន ដូច​ជា​ហៅ​ផ្លូវ​ខ្វែង​ក្នុង​ក្រុង​ដែរ​ក៏​បាន ។

ថ្នល់ជាតិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្នល់ដែលកាត់ឆ្លងប្រទេស ដូចយ៉ាងថ្នល់ពីភ្នំពេញ ទៅសៀមរាបជាដើម ។

ថ្នល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ផ្លូវ​ខ្ពស់​ដោយ​ដី​លើក ។
ឧទាហរណ៍៖ បរ​រថយន្ត​តាម​ថ្នល់ ពួត​ដៃ​គ្នា​ជួយ​លើក​ថ្នល់​ពី​ភូមិ​មួយ​ទៅ​ភូមិ​មួយ កុំ​លែង​គោ​ក្របី​ឲ្យ​ដើរ​កាត់​ថ្នល់ ។

ថ្នរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​វ័យ​ស្រករ​គ្នា ដែល​មាន​ភាព​ស្មើ​គ្នា​ទាំង​ជិត​ដិត​ស្និទ្ធ​ស្នាល​ផង​ទៀត ប្រើ​បាន​ចំពោះ​តែ​ផ្សំ​ជាមួយ​នឹង​ពាក្យ គ្នា ថា គ្នា​ថ្នរ គឺ​ជា​គ្នា​ស្មើ ជា​គូកន ។
ឧទាហរណ៍៖ ពុំ​ត្រូវ​យក​អ្នក​ធំ​ជា​គ្នា​ថ្នរ​ឡើយ ។

ថ្នម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើ​មិន​ឲ្យ​មាន​ហ្មង ថែ​ទាំ​មិន​ឲ្យ​នឿយ​ហត់​ពេក; ប្រើប្រាស់​ដោយ​ប្រយ័ត្ន​ខ្លាច​ក្រែង​ឆាប់​ចាស់ ឆាប់​ខូច… ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នម​ខ្លួន ថ្នម​កូន ថ្នម​គោ​ក្របី ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដើរ​ថ្នម​ៗ គឺ​ដើរ​សន្សឹម​ៗ សម្រាល​ជើង ។ កាន់​ថ្នម​ដៃ គឺ​កាន់​សម្រាល​ដៃ​មិន​បាប់​ច្របាច់ ឬ​សង្កត់​ខ្លាំង ។

ថ្នង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់​នេសាទ​មួយ​ប្រភេទ ច្រើន​តែ​ធ្វើ​ដោយ​ខ្សែ​អំបោះ​ចង​ជា​ក្រឡា មាន​ដង​មាន​ចំពាស់​សម្រាប់​ដង​ត្រី ។

ថ្នក់ទឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ស្មៅមួយប្រភេទរាងដូចដើមស្រូវ ស្លឹកវែងៗ ដុះលើដីសើមៗ និងភក់ល្បាប់នៃអាស៊ី និងអូស្រា្តលីផ្នែកក្តៅ។ គេច្រើនប្រើស្លឹកធ្វើជាថ្នាំ បំពោករម្ងាប់រោគស្បែក។

ថ្នក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុង​កំនួច​សំពត់​ត្រង់​ទី​ប្រជុំ​ដែល​ស្លៀក​ខាង​មុខ ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នក់​សំពត់។

                 ចុង​ក្រមា​ ឬ​សំពត់​ដែល​ចង​កួច​ឲ្យ​មាន​សណ្ឋាន​ផត​យុល​សម្រាប់​ដក់​អ្វី​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដាក់​ផ្លែ​កន្ទួត​ក្នុង​ថ្នក់ គ្រាប់​ពោត​មួយ​ថ្នក់ ។

                 កន្លែង​ដែល​ផត ខូង ផត​យុល ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្នក់​ថ្នង ថ្នក់​ឈ្នក់ ថ្នក់​ផ្លូវ ថ្នក់​ខ្សែ​ខ្លែង ។

ថ្ដោកជើងចែវ

មានន័យថា ( ម. ព. ត្រដោកជើងចែវ ) ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ត្រដោកជើងចែវ ) ។

ថ្ដោកក្ដារ

មានន័យថា ( ម. ព. ត្រដោកក្ដារ ) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ត្រដោកក្ដារ ) ។

ថ្ដោក

មានន័យថា (ម. ព. ត្រដោក) ។

ថ្ដែ – ថ្ដែថ្ដក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​តូច​ចង្អៀត ណែន​ណាន់​តាន់​តាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្ទះ​ចង្អៀត​ថ្ដែ ។ មនុស្ស​ច្រើន​ថ្ដែថ្ដក ។

ថ្ងៃផលិតកម្មពាណិជ្ជកម្ម

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ថ្ងៃដែលអ្នកចុះកិច្ចសន្យាលក់ជាលើកដំបូង ឬត្រៀមចាត់ចែងប្រើប្រាស់ប្រេងផលិតចេញមានបរិមាណពាណិជ្ជកម្មពីតំបន់ផលិតកម្ម។

ថ្ងៃធ្វើការ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ, ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ, ចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ថ្ងៃប្រតិទិន ដែលជាថ្ងៃធ្វើការជាផ្លូវការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ២. ថ្ងៃធ្វើការជាផ្លូវការ កំណត់ដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។

ថ្ងៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វេលា​មាន​ពន្លឺ​ព្រះ​អាទិត្យ​ប្រាដក ។ តាម​ហោរា​សាស្ត្រ កំណត់​វេលា ២៤ នាឡិកា គឺ ២៤ ម៉ោង រាប់​ពី​ក្រោយ​វេលា​អធ្រាត្រ​មក​ដល់​ពាក់​កណ្ដាល​អធ្រាត្រ​វិញ (ជា ២៤ ម៉ោង) ហៅ​ថា មួយ​ថ្ងៃ; ហៅ​តាម​ពាក្យ​ធម្មតា​ថា យប់​មួយ ថ្ងៃ​មួយ ឬ មួយ​ថ្ងៃ​មួយ​យប់ ។ ដួង​អាទិត្យ​ឬ​សូរ្យ​មណ្ឌល​ក៏​ហៅ ថ្ងៃ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖​ ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ ថ្ងៃ​នេះ ថ្ងៃ​ស្អែក ថ្ងៃ​ខាន​ស្អែក ថ្ងៃ​ត្រង់ ។ល។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ, គយ, លទ្ធកម្មសាធារណៈ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. បណ្តាថ្ងៃនៃប្រតិទិន រាប់ទាំងថ្ងៃចុងសប្តាហ៍ និងថ្ងៃឈប់សម្រាក។ ២. ថ្ងៃនៃប្រតិទិន រាប់បញ្ចូលទាំងដំណាច់សប្តាហ៍ និងថ្ងៃបុណ្យ។ ៣. ថ្ងៃប្រតិទិន។

ថ្ងេះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា សូរ​សំឡេង​ឆ្កែ​ព្រុស ឬ​កោះង៉េះ ៗ តិច ៗ ឲ្យ​ដំណឹង​ដល់​ម្ចាស់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្កែ​ថ្ងេះ​អណ្ដើក ។

ថ្ងួច

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ស្រែក​ហៅ​គ្នា, ស្រែក​រក​គ្នា (ក្របី) ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្របី​ថ្ងួច ។

ថ្ងូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​បះ​អើត​ឡើង​តែ​ទ្រេត​បន្តិច មើល​ទៅ​ឃើញ​ច្រងូវ ។

ថ្ងូរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បញ្ចេញសំឡេងដោយមានទុក្ខវេទនាអំពីរោគបៀតបៀនជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ ឮតែសូរថ្ងូរទាល់ព្រឹក; ដេកថ្ងូរ; ទោះបីឈឺធ្ងន់យ៉ាងហ្នឹងក៏ដោយ, ពុំដែលថ្ងូរម្ដងទេ ។

                  ធ្វើការឥតថ្ងូរ ធ្វើការម៉ឺងម៉ាត់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទ្រង់អដ្តសរៈ ។

ថ្ងុយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា (ម. ព. ថ្ងុញ) ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា (ម. ព. ថ្ងុញ) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ត្រឹម ។
ឧទាហរណ៍៖ កំបុត​ថ្ងុញ គឺ​កំបុត​ត្រឹម (ប្រើ​ជា ថ្ងុយ ក៏​បាន) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ត្រឹម ។
ឧទាហរណ៍៖ កំបុត​ថ្ងុញ គឺ​កំបុត​ត្រឹម (ប្រើ​ជា ថ្ងុយ ក៏​បាន) ។

ថ្ងុង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​ធ្វើ​មុខ​ត្អួរ​ដើរ​ប៉ើយ​ទៅ ។
ឧទាហរណ៍៖  មិន​ទាន់​ដល់​ពេល​នៅ​ឡើយ​សោះ ស្រាប់​តែ​គាត់​ចេញ​ដើរ​ថ្ងុង​ទៅ ។

ថ្ងិចថ្ងរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា មាយាង៉ិកង៉ក់នាំ-ង; ដែលមានកិរិយាមាយាក្និចក្នក់ច្រើន (ច្រើនប្រើតែខាងមនុស្សស្រី) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា មាយាង៉ិកង៉ក់នាំ-ង; ដែលមានកិរិយាមាយាក្និចក្នក់ច្រើន (ច្រើនប្រើតែខាងមនុស្សស្រី) ។

ថ្ងាស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាគមុខមនុស្ស ត្រង់ខាងក្រោមជើងសក់ និងខាងលើចិញ្ចើម ។អវយវៈដែលនៅខាងលើខ្មាសបុរសស្ត្រី ក៏ហៅ ថ្ងាស ដែរ ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា បុរណសំខ្យា
មានន័យថា ភាគមុខមនុស្ស ត្រង់ខាងក្រោមជើងសក់ និងខាងលើចិញ្ចើម ។អវយវៈដែលនៅខាងលើខ្មាសបុរសស្ត្រី ក៏ហៅ ថ្ងាស ដែរ ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទ្រះនលាត ។

ថ្ងាន់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ សន្តាន​ទន្លា តែ​ដុះ​នៅ​ដី​គោក ដំបូក ទួល ត្រួយ​និង​ផ្កា​ជ្រក់​ធ្វើ​ជា​អាហារ​បាន ។

ថ្ងប

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ស្រាក ស្រន់ គ្រាន់​ទប់ទល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ជំងឺ​បាន​ថ្ងប​បន្តិច ។

ថ្ងប

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ស្រាក ស្រន់ គ្រាន់​ទប់ទល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ជំងឺ​បាន​ថ្ងប​បន្តិច ។

ថ្ង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឫស្សី​ព្រៃ​មួយ​ប្រភេទ មាន​ថ្នាំង​លាស​សាច់​ស្ដើង ។
ឧទាហរណ៍៖ ឫស្សី​ថ្ង ។

ថ្គោល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​លេច​ធ្លោ​ឡើង ដែល​ទ្រុល​ឬ​ហុយ​ទ្រលោម​ឡើង ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រពើ​ងើប​ក្បាល​ថ្គោល; ផ្សែង​ថ្គោល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​លេច​ធ្លោ​ឡើង ដែល​ទ្រុល​ឬ​ហុយ​ទ្រលោម​ឡើង ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រពើ​ងើប​ក្បាល​ថ្គោល; ផ្សែង​ថ្គោល ។

ថ្គាម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ធ្មេញ​ធំ​ៗ ដែល​ដុះ​នៅ​ខាង​ចុង​ឆ្អឹង​ចង្កា​ទាំង​ពីរ​ខាង មាន​ទាំង​ខាង​លើ​ខាង​ក្រោម ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្គាម​មនុស្ស ថ្គាម​ដំរី ថ្គាម​ខ្លា ។

ថ្កំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ​ថ្កើង។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្កំថ្កើង ឬ ថ្កុំថ្កើង ។ ថ្កុំ

ថ្កោល

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រំពៃ​រង់ចាំ​មើល អំពី​ទី​ខ្ពស់​ទៅ​ទី​ទាប ។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្កោល​មើល ។

                 ថ្កោល​ទោស រំពៃ​គយគន់​មើល​ទោស​ខុស​របស់​អ្នក​ដទៃ ។
ឧទាហរណ៍៖ កុំ​ថ្កោល​ទោស​គេ; មនុស្ស​ហ្នឹង​មាន​រឿង រាជការ​មាន​បង្គាប់​ឲ្យ​ថ្កោល​មើល​តែ​រាល់​ថ្ងៃ ។

ថ្កៀប

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចាប់​ដោយ​តង្កៀប ​ឬ​ចាប់​កៀប​ដោយ​ម្រាម​ជើង​ ឬ​ម្រាម​ដៃ ។

ថ្កើង

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ឧត្ដុង្គ ឧត្ដម ខ្ពង់ខ្ពស់ មាន​យស​បរិពារ មាន​គេ​ចុះ​ចូល​រាប់​អាន​ច្រើន ។
ឧទាហរណ៍៖ ​ប្រទេស​ថ្កើង ជាតិ​ថ្កើង ។

ថ្កូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ ផ្លែ​ទុំ​មាន​រស​ជូរ​បន្តិច​ៗ អាច​បរិភោគ​ជា​អាហារ​បាន ។

ថ្កុំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ថ្កំ ) ។

ថ្កាស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ស្មៅ​មួយ​ប្រភេទ ។

ថ្កាប់

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចាប់​ដោយ​តង្កាប់ ។

ថ្កាន

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា កាន់, ត្រង់, ឆ្ពោះ, សំដៅ, ចំពោះទៅរក (ច្រើនប្រើតែក្នុងកាព្យ) ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យថ្កើង។
ឧទាហរណ៍៖ ថ្កើងថ្កាន គឺថ្កើងរុងរឿង, ថ្កើងមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះខ្ពស់ត្រដែត ។

ថ្កាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​ជាមួយ​នឹង​ពាក្យ ឈឺ ។
ឧទាហរណ៍៖ ឈឺ​ថ្កាត់ ។

                 បុរាណ​ច្រើន​ប្រើ កិ. គឺ​ចាប់​ឈឺ ដូច​មាន​ក្នុង​តម្រា​ថា ទោះ​ថ្កាត់​ថ្ងៃ​សុក្រ ជាដើម ។

ថ្កល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា (ម. ព. តម្កល់) ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា នឹង​ណាស់ ដែល​នឹង​ដូច​គេ​តម្កល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ នឹង​ថ្កល់ ។

ថ្ករ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ឆ្វាត់​តង្ករ​តម្បាញ ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​មច្ឆជាតិ​មួយ​ប្រភេទ​ពួក​ឆ្លាម ។

ថៈណាយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ស. ទនាយ អ. ថ. ថៈន៉ាយ ) អ្នកទទួលរ៉ាប់រងការជាជំនួស, អ្នកធានារ៉ាប់រងជួស ។
ឧទាហរណ៍៖ ថៈណាយក្ដី គឺអ្នកដែលទទួលរ៉ាប់រងគ្រប់សព្វជាជំនួសអ្នកកើតក្ដី ។

                  ប្រើក្លាយជា កិ. ក៏មាន ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្ញុំថៈណាយក្ដីឲ្យគេ ។

ថៅឡិង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទៃ​តូច​មាន​ថ្នេរ​ខ័ណ្ឌ​ជា​ពីរ​សង្កាត់ សម្រាប់​ប្រើ​ការ​ច្រក​ប្រាក់​ក្រវាត់​ចង្កេះ ប្រើ​តាម​បែប​ចិន ក្នុង​សម័យ​ពី​ដើម គេ​ច្រើន​យក​សំពត់​សូត្រ​ដេរ ព្រោះ​​ជាប់​បាន​យូរ​ក្រ​ដាច ។
ឧទាហរណ៍៖ ចិន​ពី​ដើម​ច្រើន​តែ​ក្រវាត់​ថៅឡិង ។

ថៅកែ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ចិ.) គហបតី មេ​ជំនួញ ម្ចាស់​ហាង ។