Category: A Khmer Dictionary

វីជនី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. វីជន ឬ វ្យជន ) ផ្លិត; ស៊ែ ( រ. ស. )។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. វី ” ឃ្លាតចាកទី; ដើរ, ទៅ; ផ្សាយទួទៅ, ផ្សាយសព្វ ” ) វាចដោយម្រាមដៃច្រើនសាច្រើនត្រឡប់។
ឧទាហរណ៍៖ វីស្រូវ, វីគ្រាប់សណ្ដែក ( វាចគ្រាប់ស្រូវឬគ្រាប់សណ្ដែកដែលហាល ( ច្រើនត្រឡប់ ) ដើម្បីឲ្យត្រូវកម្ដៅថ្ងៃស្មើគ្នា ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់ធ្វើដោយឈើ មានសណ្ឋានស្រដៀងនឹងស្នូក តែតូចរាក់ លកជាស្នាមចង្អូរតូចពីរទន្ទឹមគ្នា ប្រវែងមានកំណត់, សម្រាប់ដាក់កាសវាល់ឲ្យដឹងចំនួន ជាជំនួសការរាប់រាយ។
ឧទាហរណ៍៖ វីរាប់កាស ( មានប្រើតែក្នុងសម័យដែលចាយកាស ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលជ្រិះ, ជ្រលិះ; ឆិត, ទៀប; ស្ទើរនឹង។
ឧទាហរណ៍៖ ចោលវិះនឹងត្រូវ ( និយាយថា វឹះ ក៏មាន ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិឡារី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិឡារ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិឡារសាទិស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ត្រកូលសត្វស៊ីសាច់ជាអាហារដូចជាខ្លា និងឆ្មាជាដើម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិឡារ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ពិឡារ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហេសា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហិង្សា ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហេសកកម្

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ការធ្វើឲ្យអ្នកសួរមានការលំបាកគឺការនៅទ្រឹងស្ងៀមមិនព្រមនិយាយ ដូចជាគេសួរយកការណ៍ពិតពីរឿងអ្វីមួយដែលជាការចាំបាច់ ហើយខ្លួននៅស្ងៀមមិនព្រមនិយាយ ធ្វើឲ្យអ្នកសួរមានសេចក្ដីលំបាក។
ឧទាហរណ៍៖ វិហេសកកម្ម ជាអំពើខុសផ្លូវសុចរិតយុត្តិធម៌ក្នុងលោក ។ ព. វិ. ពុ. ថា : ភិក្ខុត្រូវអាបត្តិបាចិត្តិយៈ ព្រោះវិហេសកកម្ម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហេថការ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការរឹបជាន់ដោយគ្មានអាណិតអាសូរ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហឹសា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហិង្សា ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហិង្សា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. វិហឹសា, វិហេសា ) សេចក្ដីបៀតបៀន, ការធ្វើឲ្យគេបានសេចក្ដីទុក្ខពិបាក, ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគេ ។ ព. ផ្ទ. អវិហឹសា, អវិហេសា ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារ–

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហារ និង វិហារៈ ទាំង ២ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារ​វ័ន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រៃ​សម្រាប់​កំសាន្ត​សប្បាយ, ឧទ្យាន ។ល។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារ​យាត្រា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការ​ដើរ​លេង​សប្បាយ, ការ​ដើរ​លេង​កំសាន្ត​ចិត្ត ឬ រំហើយ​ខ្លួន ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. វិហារ ) ការនៅ, ការនៅដោយសប្បាយ; ការដើរលេង, ការដើរកំសាន្តសប្បាយ; ការសម្រួលអារម្មណ៍ឲ្យគេចផុតចាកកង្វល់ ។ វិហារកីឡា ឬ –ក្រីឌា ល្បែងកំសាន្តចិត្ត, ការលេងកំសាន្តអារម្មណ៍ ។ វិហារដ្ឋាន, –ស្ថាន, –ទេស, –ភូមិ ទីសម្រាប់ឈប់សម្រាកកំសាន្តសប្បាយ ( ដូចយ៉ាងទីសម្រាប់ពួកសិស្សឈប់សម្រាកកំសាន្តក្នុងចន្លោះម៉ោងរៀនជាដើម ) ។ វិហារទិន ឬ វិស្សមទិន ថ្ងៃឈប់សម្រាក ។ វិហារធម៌ ធម៌ឬសភាវៈជាទីសម្រាកចិត្ត; ឈាន, សមាបត្តិ ។ វិហារបព៌ត ( –ហារៈបរពត់ ) ភ្នំសម្រាប់កំសាន្តសប្បាយ ។ វិហារមាស ឬ –កាល ឬក៏ វិហារោកាស ( បា. វិហារ + ឱកាស ) ខែឬពេល, ឧកាស ដែលឈប់សម្រាកមិនធ្វើការឬមិនចូលសាលារៀន ( វិស្សមមាស, វិស្សមកាល, វិស្សមោកាស ) ។ វិហារយាត្រា ការដើរលេងសប្បាយ, ការដើរលេងកំសាន្តចិត្ត ឬ រំហើយខ្លួន ។ វិហារវ័ន ព្រៃសម្រាប់កំសាន្តសប្បាយ, ឧទ្យាន ។ ល ។ ទិព្វវិហារ ( ទិប-ពៈវិហ៊ា ) ការនៅដូចជាទេវតា ។ ផាសុវិហារ ( –ហ៊ា ) ការនៅសប្បាយ ។ ព្រហ្មវិហារ ( ម. ព. នេះ ) ។ សុខវិហារ ( –ហ៊ា ) ការនៅជាសុខ ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារវិឃាសាទ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នកបរិភោគបាយដែលក្នុងវត្ត ( អ្នកស៊ីបាយវត្ត ); បើស្ត្រីជា វិហារវិឃាសាទិកា ។ ល ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារវត្ថុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្វីៗដែលមាននៅក្នុងទីវត្តមានដើមឈើ, ដំណាំជាដើម ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារមាស ឬ –កាល ឬក៏ វិហារោកាស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. វិហារ + ឱកាស ) ខែ ឬពេល, ឧកាស ដែលឈប់សម្រាកមិនធ្វើការ ឬមិនចូលសាលារៀន ( វិស្សមមាស, វិស្សមកាល, វិស្សមោកាស ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារមហកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បុណ្យឆ្លងវត្ត ឬបុណ្យឆ្លងវិហារ ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារភណ្ឌ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា របស់សម្រាប់កុដិធំ; របស់សម្រាប់វត្ត, ទ្រព្យវត្ត ( ទ្រព្យសង្ឃ ) ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារបាលិនី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ស្រ្តីអ្នកថែទីវត្ត; ដូនជី ឬយាយជី ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារបាល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នករក្សាទីវត្ត, អ្នក អ្នកថែវត្ត ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារបព៌ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភ្នំ​សម្រាប់​កំសាន្ត​សប្បាយ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារធម៌

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ធម៌ ឬសភាវៈជាទីសម្រាកចិត្ត; ឈាន, សមាបត្តិ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារទិន ឬ វិស្សមទិន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ថ្ងៃឈប់សម្រាក ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការសាងវត្ត; ការធ្វើវិហារ ។ (ម.ព. វិហារ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហារ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ) ការនៅ, ការនៅអាស្រ័យ ។ លំនៅ, កុដិធំ, ទីវត្ត ( ទាំងមូល ) សម្រាប់ពួកបព្វជិតពុទ្ធសាសនិក ។ ខ្មែរហៅតាមទម្លាប់ ចំពោះតែឧបោសថាគារ ( រោងឧបោសថ៍ ) ថា “វិហារ” : សង់វិហារ, បុណ្យឆ្លងវិហារ ។ វិហារកម្ម ( –ហារ:ក័ម ) ការសាងវត្ត; ការធ្វើវិហារ ។ វិហារបាល ( –ហារ:បាល ) អ្នករក្សាទីវត្ត, អ្នក អ្នកថែវត្ត ។ វិហារបាលិនី ( –ហារ:ប៉ា– ) ស្រ្តីអ្នកថែទីវត្ត; ដូនជីឬយាយជី ។ វិហារភណ្ឌ ( –ហារៈភ័ន ) របស់សម្រាប់កុដិធំ; របស់សម្រាប់វត្ត, ទ្រព្យវត្ត ( ទ្រព្យសង្ឃ ) ។ វិហារមហកម្ម ( –ហារៈមៈហ:ក័ម ) បុណ្យឆ្លងវត្ត; ឬបុណ្យឆ្លងវិហារ ។ វិហារវត្ថុ ( –ហារៈវ័ត-ថុ ) អ្វីៗដែលមាននៅក្នុងទីវត្តមានដើមឈើ, ដំណាំជាដើម ។ វិហារវិឃាសាទ ( –ហារៈ–សាត ) អ្នកបរិភោគបាយដែលក្នុងវត្ត ( អ្នកស៊ីបាយវត្ត ); បើស្ត្រីជា វិហារវិឃាសាទិកា ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. ) ឋានសួគ៌; អាកាស ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គ–

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហគ– ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គសត្វ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បក្សី, ពួកបក្សី ( ទូទៅ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គយានារោហក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( < វិហង្គ + យាន + អារោហក “”អ្នកជិះ”” ) អ្នកជិះយន្តហោះ( បើស្រ្តីជា វិហង្គយានារោហិកា ) ។ ល ។ ( ម. ព. អាកាស ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គយានសាលា, វិហង្គយានមាល ឬ អាកាសយាន–

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រោងដាក់យន្តហោះ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គយានដ្ឋាន ឬ អាកាសយានដ្ឋាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទី, កន្លែងសម្រាប់យន្តហោះឡើងចុះ ឬសម្រាប់ចតយន្តហោះ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គយាន ឬ –ពាហនៈ, –វាហនៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អាកាសយាន ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហគ ន. ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គជន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ជនអ្នកទៅតាមអាកាសបាន, អ្នកជិះយន្តហោះ ( អាកាសយានិក ) ។ (ម.ព. វិហគ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គចក្រ ឬ –យន្ត្

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គ្រឿងចក្រ ឬយន្តសម្រាប់ទៅតាមអាកាស ( អាកាសយាន ) ។ (ម.ព. វិហគ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហង្គ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហគ ន. ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហគ–

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិហគ, វិហង្គ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហគាធិប ឬ វិហគាធិបតី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. < វិហគ + អធិប ឬ អធិបតិ ) សេ្ដចបក្សី, គ្រុឌ ។ (ម.ព. វិហគ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិហគ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ) អ្នកដែលទៅតាមអាកាស, សត្វស្លាប ។ វិហគាធិប ឬ វិហគាធិបតី ( សំ. បា. < វិហគ + អធិប ឬ អធិបតិ ) សេ្ដចបក្សី, គ្រុឌ ( ពាក្យសន្មតប្រើតាមសម័យ ) : វិហង្គចក្រ ឬ –យន្ត្រ ( –ហង់គៈច័ក ឬ –យន់) គ្រឿងចក្រឬយន្តសម្រាប់ទៅតាមអាកាស ( អាកាសយាន ) ។ វិហង្គជន ( –ហង់គៈជន់) ជនអ្នកទៅតាមអាកាសបាន, អ្នកជិះយន្តហោះ ( អាកាសយានិក ) ។ វិហង្គយាន ឬ –ពាហនៈ, –វាហនៈ ( –ហង់គៈ–) អាកាសយាន ។ វិហង្គយានដ្ឋាន ឬ អាកាសយានដ្ឋាន ទី, កន្លែងសម្រាប់យន្តហោះឡើងចុះឬសម្រាប់ចតយន្តហោះ ។ វិហង្គសត្វ បក្សី, ពួកបក្សី ( ទួទៅ ) ។ វិហង្គយានសាលា, វិហង្គយានមាល ឬ អាកាសយាន– ( –ហង់គៈយានៈសាល៉ា, –មាល ឬ –សៈយានៈ– ) រោងដាក់យន្តហោះ ។ វិហង្គយានារោហក ( –ហង់គៈ–ហៈកៈ ឬ –ហក់;< វិហង្គ + យាន + អារោហក “អ្នកជិះ” ) អ្នកជិះយន្តហោះ( បើស្រ្តីជា វិហង្គយានារោហិកា ) ។ ល ។ ( ម. ព. អាកាស ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សុតភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពនៃមនុស្សដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ​អ្នកដើរតួក្នុងរបាំដែលល្បីឈ្មោះ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សុតនាម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( បា.; សំ. វិឝ្រុត + នាមន៑ ) ដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សវិស្សុតនាម ( ម. ព. ពិស្សុត ផង ) ។ វិស្សុតភាព ភាពនៃបុគ្គលអ្នកមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញ, ការល្បី**ឈ្មោះ ។ **ពាក្យ “ល្បី” ត្រូវបានកែតម្រូវពីពាក្យដើម “ល្ប” ដោយហេតុថាពុំមានពាក្យ “ល្ប” ទេ អនុលោមតាមវចនានុក្រមខ្មែរ សម្ដេច ជួន ណាត។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សុត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ពិស្សុត ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. វិស្សាស; សំ. វិឝ្វាស ) សេចក្ដីស្និទ្ធស្នាល, ដំណើរជឿចិត្តគ្នា, ការទុកចិត្តគ្នា។
ឧទាហរណ៍៖ វិស្សាសៈនឹងគ្នា ។

                     វិស្សាសភាព ភាវៈស្និទ្ធស្នាល ។ វិស្សាសលាភ ការបានវិស្សាសៈ ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសិកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា (ម. ព. វិស្សាសិក ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសិកមិត្ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា មិត្តដែលប្រកបដោយវិស្សាសៈ ។ ល ។ (ម.ព. វិស្សាសិក បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសិកដ្ឋាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីដែលប្រកបដោយវិស្សាសៈ ។ (ម.ព. វិស្សាសិក បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសិក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( បា.; សំ. វិឝ្វាសិក ) ដែលមានវិស្សាសៈ; ដែលប្រកបដោយសេចក្ដីស្និទ្ធស្នាល ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សវិស្សាសិក ( បើស្រ្តីជា វិស្សាសិកា ) ។ វិស្សាសិកដ្ឋាន ( –ក័ត-ឋាន ) ទីដែលប្រកបដោយវិស្សាសៈ ។ វិស្សាសិកមិត្ត ( –កៈមិត ) មិត្តដែលប្រកបដោយវិស្សាសៈ ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសលាភ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការបានវិស្សាសៈ ។ ល ។ (ម.ព. វិស្សាសៈ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសលាភ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការបានវិស្សាសៈ ។ ល ។ (ម.ព. វិស្សាសៈ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សាសភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាវៈស្និទ្ធស្នាល ។ (ម.ព. វិស្សាសៈ បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សមសង្គ្រាម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការឈប់ច្បាំង, ការស្ងប់សឹក; ប្រទេសដែលស្ងប់ឥតចម្បាំង ។ ល ។ (ម.ព. វិស្សម បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សមមាល ឬ វិស្សមសាលា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រោងសម្រាប់សំណាក់, សាលាសំណាក់ ។ (ម.ព. វិស្សម បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សមដ្ឋាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីសម្រាប់ឈប់សម្រាក; ទីសម្រាប់សំណាក់; ទីសម្រាប់ចត, ទីសំចត ។ (ម.ព. វិស្សម បន្ថែម) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សមកាល, វិស្សមមាស ឬ វិស្សមោកាស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. < វិស្សម + ឱកាស ) ពេល, ខែ ឬឱកាស ដែលឈប់សម្រាកមិនធ្វើការឬមិនចូលសាលារៀន ។ (ម.ព. វិស្សម បន្ថែម) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ការសម្រាក; ការឈប់សម្រាក, ដំណើរឈប់ ( មិនធ្វើការ ); ការសំណាក់។ វិស្សមកាល, វិស្សមមាស ឬ វិស្សមោកាស ( បា. < វិស្សម + ឱកាស ) ពេល, ខែ ឬឱកាស ដែលឈប់សម្រាកមិនធ្វើការឬមិនចូលសាលារៀន ។ វិស្សមដ្ឋាន ទីសម្រាប់ឈប់សម្រាក; ទីសម្រាប់សំណាក់; ទីសម្រាប់ចត, ទីសំចត ។ វិស្សមមាល ឬ វិស្សមសាលា រោងសម្រាប់សំណាក់, សាលាសំណាក់ ។ វិស្សមសង្គ្រាម ការឈប់ច្បាំង, ការស្ងប់សឹក; ប្រទេសដែលស្ងប់ឥតចម្បាំង ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្សកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. វិឝ្វកម៌ន៑ < បា. វិស្ស, សំ. វិឝ្វ ” ទាំងអស់, ទាំងមូល, សព្វគ្រប់, គ្រប់មុខ, គ្រប់យ៉ាង; ទួទៅ ” + បា. កម្ម, សំ. កម៌ន៑ ” អំពើ, កិច្ចការ ” ) អ្នកធ្វើកិច្ចការបានគ្រប់យ៉ាង ។ នាមទេវបុត្រអ្នកមានចំណេះខាងការជាងជាអ្នកសម្រេចកិច្ចការគ្រប់យ៉ាងថ្វាយព្រះឥន្ទ្រ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រះវិស្សកម្ម ឬ ព្រះវិស្សកម្មទេវបុត្រ ។ ប្រើក្លាយជា វិស្សុកម្ម ក៏មាន, គួរលែងប្រើ ( ម. ព. វិស្វករ និង ពិស្ណុការ ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វាសបាត្រ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. វិឝ្វាស– ) អ្នកដែលស្និទ្ធស្នាល, អ្នកទំនុកទុកចិត្ត ( ម. ព. វិស្សាសៈ ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វាមិត្ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. វិឝ្វា– ) នាមមហាឫសីមួយរូបមានតំណាលក្នុងរឿងរាមាយណៈ ថាជាអាចារ្យរបស់ព្រះរាម។
ឧទាហរណ៍៖ មហាឫសីវិស្វាមិត្រ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វនាថ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. វិឝ្វ– ) អ្នកដែលជាទីពឹងឬពំនាក់របស់មនុស្សសត្វទួទៅ; ព្រះសិវៈ ( ហៅតាមលទ្ធិព្រាហ្មណ៍ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករអណ្ឌូងរ៉ែ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិស្វករជាអ្នកមានបច្ចេកវិជ្ជាខាងធ្វើបុរេសនារកអាករនិធិនៃបឋមរូបធាតុធម្មជាតិ ដែលមានក្នុងស្រទាប់ធរណី ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករសិស្បការ និងវិជ្ជាជីវៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិស្វករជាអ្នកចាត់ចែង និងត្រួតត្រាការខាងសិល្បៈ និងមុខរបរផ្សេងៗ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករសាធារណការ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិស្វករជាអ្នកត្រួតត្រាការងារទាំងឡាយជាសាធារណៈមានការសាងសង់​ជាដើម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វកររង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឋានន្តររបស់អ្នកបច្ចេកទេសបន្ទាប់ពីវិស្វករ ឬដែលបំពេញមុខងារជាជំនួយវិស្វករ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករនាយក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិស្វករជាអ្នកត្រួតត្រាការខាងបច្ចេកទេសទូទៅក្នុងរាជការ ឬឧស្សាហកម្ម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករឋានលេខា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិស្វករខាងឋានលេខសាស្រ្ត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករក្សេត្រវិទ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិស្វករខាងកសិកម្មជាឋានន្តរពិសិដ្ឋឱ្យនិស្សិតដែលប្រឡងជាប់ចេញពីសាលាកសិកម្ម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វករ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. ស.; សំ. វិឝ្វ “ទាំងអស់, ទាំងមូល; ទួទៅ; គ្រប់មុខ, សព្វគ្រប់, គ្រប់យ៉ាង” + ករ “ធ្វើ; អ្នកធ្វើ” ) អ្នកធ្វើការទួទៅ ។ ប្រើដោយសន្មតិសំដៅសេចក្ដីចំពោះ “អធិបតីអ្នកសម្រេចការហត្ថកម្មទួទៅនិងការបច្ចេកទេសផ្សេងៗ មានការសង់ផ្ទះ, សង់ស្ពាន, លើកថ្នល់, ធ្វើផ្លូវជាដើម សម្រាប់រាជការគ្រប់ប្រទេស ( បារ. អ័ងហ្ស៊េនីញើរ Ingénieur )”។
ឧទាហរណ៍៖ សញ្ញាបត្រវិស្វករ; ទីវិស្វករ; វិស្វករក្រសួងសាធារណការ . . . ( ម. ព. វិស្សកម្ម និង ពិស្ណុការ ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វកម្មិក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលដល់ព្រមដោយគំនិតជាអ្នកបង្កើតនូវវត្ថុអស្ចារ្យ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វកម្មសេនេទិច

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា ផ្នែកមួយនៃបចេ្ចកវិទ្យាដែលប្រើពត៌មានសេនេទិច ដើម្បីបង្កើតផលិតផលជីវៈសាស្ដ្រ ឬសារពាង្គកាយមានលទ្ធភាពផ្លាស់ប្ដូរជាអចិន្ដ្រៃយ៍។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្វកម្មភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពអ្វីៗដែលមានការស្ទាត់ជំនាញគួរឱ្យស្ញែង ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្ម័យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ពិសម័យ និង វិម្ហយៈ ឬ វិម្ហ័យ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្ថាបនកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការតម្លោះយសសក្តិ ទម្លាក់ចាកមុខតំណែង ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស្ណុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ពិស្ណុ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស័យព្រៃឈើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្
មានន័យថា ប្រព័ន្ធនៃកិច្ចការអនុវត្តចំពោះព្រៃឈើ ផ្ទៃដីព្រៃឈើ និងផល-អនុផលព្រៃឈើ ក្រោមវិធានគ្រប់គ្រងចម្រុះ ដែលរួមបញ្ចូលនូវគោលនយោបាយ នីតិកម្ម បច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្រ្ត និងរដ្ឋបាលព្រៃឈើ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិស័យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិសយ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធនៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិសោធន ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធនភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាវៈ ឬបែបពិសោធន៍ ។ ល ។ (ម.ព. វិសោធន បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធនកិច្ច

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កិច្ចដែលត្រូវពិនិត្យ, ដែលត្រូវសាកមើលឲ្យឃើញពិត ។ (ម.ព. វិសោធន បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធនការណ៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ហេតុនៃការពិសោធន៍, ហេតុដែលត្រូវពិសោធន៍ ។ (ម.ព. វិសោធន បន្ថែម) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធនកម្មលើកិច្ចព្រមព្រងសម្បទាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ការកែសម្រួលកិច្ចព្រមព្រៀងសម្បទាន នាពេលអនាគត ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ចំណូលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលពីការធ្វើសម្បទាន ឬការបង្កើន ឬការបន្ថយទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលជាកម្មវត្ថុនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសម្បទាន។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធនកម្ម

មានន័យថាការកែប្រែ ឬបន្ថែមទៅលើបទដ្ឋាន និងមាត្រានៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដូចជា ច្បាប់អន្តរជាតិ ឬរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ក្នុងស្រុកមួយ ឬច្រើន។
ឧទាហរណ៍៖ ឧ. រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មប្រាំមួយលើក។ ការធ្វើវិសោធកម្មលើកទី១ គឺកែប្រែមាត្រា២៨ ដែលត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។ លើកទី២ នៅថ្ងៃទី៤ មីនា ឆ្នាំ១៩៩៩។ លើកទី៣ នៅថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០១។ លើកទី៤ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៤។ លើកទី៥ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៥ និងលើកទី៦ នៅថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៦។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសោធន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. វិសោធន; សំ. វិឝោធន ) ការសម្អាត, ជម្រះ, រម្លីងសេចក្ដី; ការល្បងមើល, ការពិនិត្យឬសាកមើលឲ្យឃើញពិត ( ម. ព. ពិសោធ, ពិសោធន៍ ) ។ វិសោធនការណ៍ ហេតុនៃការពិសោធន៍, ហេតុដែលត្រូវពិសោធន៍ ។ វិសោធនកិច្ច កិច្ចដែលត្រូវពិនិត្យ, ដែលត្រូវសាកមើលឲ្យឃើញពិត ។ វិសោធនភាព ភាវៈឬបែបពិសោធន៍ ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសានុមាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បែបត្រិះរិះពីវត្ថុមួយដោយឡែក ហើយយកទៅប្រៀបនឹងវត្ថុទូទៅ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសស័ព្

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់បន្ថែមសេចក្តីលើពាក្យដទៃឱ្យមានន័យជាក់ច្បាស់ទៀត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសវិសោ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ព. សា. ) វិសេសក្រៃលែង, វិសេសជាងគេ
ឧទាហរណ៍៖ របស់នុះមិនវិសេសវិសោអ្វីទេ ! ។ ល ។ (ម.ព. វិសេស បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសវិសុទ្

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ស្អាតវិសេស, ស្អាតឥតមានហ្មង ។ (ម.ព. វិសេស បន្ថែម) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសវិសាល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ទូលាយប្លែក, ទូលាយណាស់; ប្រសើរប្លែក, ល្អប្លែក ( ម. ព. ពិសាល ផង ) ។ (ម.ព. វិសេស បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ភាពប្លែក ។ (ម.ព. វិសេស បន្ថែម)

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសនៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. វិសេសន ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ម. ព. វិសេសន ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសនសព្វនាម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. វិឝេឞណ + សវ៌នាមន៑ ) សព្វនាមដែលប្រើបានចំពោះតែជាវិសេសនៈរបស់នាមនាម, ដូចជា នេះ, នោះ, ឯណា, នុះ, នុ៎ះ, ឯណោះ ជាដើម។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្ទះនេះធំជាងផ្ទះនុ៎ះ; នេះ និង នុ៎ះ ជាវិសេសនសព្វនាមរបស់ ផ្ទះ ( ព. វ. ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការធ្វើឲ្យផ្សេងគ្នា, ឲ្យប្លែកគ្នា; ការធ្វើឲ្យច្បាស់លាស់, ឲ្យជាក់លាក់** ។ គុណសព្ទឬតុល្យាធិករណៈ គឺសព្ទដែលប្រាប់លក្ខណៈរបស់នាមនាម ប្រើជាជំនួយនាមនាម, ដូចជា ផ្ទះតូចទាប; តូច និង ទាប ជាវិសេសន:របស់ ផ្ទះ ( ព. វ. ) ។ **ពាក្យ “លាក់” ត្រូវបានកែសម្រួលពីពាក្យដើម “លាក” ទើបសមស្របតាមបរិបទនេះ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( បា. វិសេសន; សំ. វិឝេឞណ ) ដែលប្រាប់លក្ខណៈ; ដែលជាជំនួយគេ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសត្ថវាចក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. វិឝេឞថ៌វាចក ឬ –វាច្យ ) និបាតសព្ទប្រាប់សេចក្ដីដោយឡែកផ្សេងអំពីសេចក្ដីមុន, ដូចជា . . . តើ, ទេតើ, សោះតើ; គេនិយាយថា។
ឧទាហរណ៍៖ . . . ម៉្លេះតើ ! , មិនមែន. . .ទេតើ ! , ដូច្នេះទេតើ ! , ឯណោះសោះតើ ! . . . ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេសគុណនាម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. វិសេស + គុណនាម; សំ. វិឝេឞ + គុណនាមន៑ ) គុណនាម ដែលមានលក្ខណៈឬបែបភាពប្លែកបន្តិចជាងប្រក្រតី, ដូចជា ធំ-ល្មម, តូច-ជំទើរ, ច្រើន-ក្រែល, ល្អគ្រាន់បើដែរ ( ព. វ. ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសេស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ពិសេស ) ។ វិសេសភាព ( –សែសៈ– ) ភាពប្លែក ។ វិសេសវិសាល ទូលាយប្លែក, ទូលាយណាស់; ប្រសើរប្លែក, ល្អប្លែក ( ម. ព. ពិសាល ផង ) ។ វិសេសវិសុទ្ធ ស្អាតវិសេស, ស្អាតឥតមានហ្មង ។ វិសេសវិសោ ( ព. សា. ) វិសេសក្រៃលែង, វិសេសជាងគេ : របស់នុះមិនវិសេសវិសោអ្វីទេ ! ។ ល ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ម. ព. ពិសេស ) ។ វិសេសភាព ( –សែសៈ– ) ភាពប្លែក ។ វិសេសវិសាល ទូលាយប្លែក, ទូលាយណាស់; ប្រសើរប្លែក, ល្អប្លែក ( ម. ព. ពិសាល ផង ) ។ វិសេសវិសុទ្ធ ស្អាតវិសេស, ស្អាតឥតមានហ្មង ។ វិសេសវិសោ ( ព. សា. ) វិសេសក្រៃលែង, វិសេសជាងគេ : របស់នុះមិនវិសេសវិសោអ្វីទេ ! ។ ល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសូចិកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. សំ. វិឞូចិកា ) រោគឈឺចាក់ដោត; អហិវាតរោគដែលបណ្ដាលឲ្យចុកសៀត ឬឲ្យរមួលក្រពើផង ( ហៅ វិសូចិការោគ ឬ វិសូចិកាពាធ ក៏បាន ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសុវ័ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រដូវក្នុងឆ្នាំដែលយប់ និងថ្ងៃស្មើគ្នាក្នុងឆ្នាំនីមួយៗមានវិសុវ័តពីរដងគឺ នៅថ្ងៃទី ១២ ឬ២២ មីនា នឹងថ្ងៃទី២២ ឬ២៣ កញ្ញា វិសុវ័ត ទីមួយនៅក្នុងនិទាឃៈរដូវ វិសុវ័តទីពីរនៅក្នុងសរទៈរដូវ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសុទ្ធិមគ្គ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. វិឝុទ្ធិមាគ៌ ) ផ្លូវនៃសេចក្ដីបរិសុទ្ធ ។ ឈ្មោះគម្ពីរមួយខាងព្រះពុទ្ធសាសនា និយាយអំពីសីល សមាធិ បញ្ញា ដែលជាផ្លូវនៃសេចក្ដីបរិសុទ្ធ, ជាគម្ពីរមានដំណើរសេចក្ដីពីរោះចាប់ចិត្ត, កើតអំពីស្នាដៃរបស់ព្រះមហាថេរមួយអង្គនាម ពុទ្ធឃោសៈ ឬ ពុទ្ធឃោសាចារ្យ បានតែងនៅកោះលង្កា ជាភាសាបាលី ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១០ នៃពុទ្ធសករាជ ក្នុងកាលដែលព្រះថេរ:អង្គនេះចេញពីប្រទេសឥណ្ឌាទៅនៅឯលង្កាទ្វីប ដើម្បីនឹងប្រែគម្ពីរអដ្ឋកថាព្រះត្រៃបិដក ពីសីហឡភាសាមកជាភាសាបាលី ( ម. ព. ពុទ្ធឃោសៈ ឬ ពុទ្ធឃោសាចារ្យ ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វិសុទ្ធិកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការត្រងច្រោះសំអាតមន្ទិល ការបន្សាត់បង់មនុស្សទុច្ចរិត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត