Author: Buy Khmer Book

ភឺស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយចាប់ដកកូនឈើជាដើម ។

ភឺន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ស. ផឺន អ. ថ. ភឺ៎ន ) ផ្ទាំង
ឧទាហរណ៍៖ សំពត់មួយភឺន ( ម. ប្រ. ) ។

ភឺតៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយខ្យល់ចេញតឹងអំពីហែបសន្ទះស្នប់ជាងដែកជាដើម ។

ភឹល

មានន័យថា ( ម. ព. ភិល ) ។

ភឹប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយរលាស់ផ្ទាំងសំពត់, ដោយទទះស្លាប ឬដោយភ្លើងឆាបឆេះប្រេងកាតជាដើម ។

ភឹង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយវាយ, គោះ ឬដាច់ខ្សែធំដែលសន្ធឹងតឹង ។ ( ព. ប្រ . ) កាត់ចិត្តភឹង ឬ ដាច់ចិត្តភឹង កាត់ចិត្តឬដាច់ចិត្តស្រឡះ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះប្រដាប់មួយប្រភេទធ្វើដោយដែក តួផ្លែសំប៉ែតស្រដៀង         នឹងចបកាប់ សម្រាប់ចាំងពង្រាបសាប់ឈើ ( ឈ្មោះដឹងចាំងមួយប្រភេទ ) ។
( ស. ផិង អ. ថ. ភិង ប្រើជា កិ. “ឆ្អើរ, អាំង”; ន. ឈ្មោះនំឆ្អើរមួយប្រភេទ ); ឈ្មោះនំមួយប្រភេទធ្វើដោយម្សៅលាយពងទានិងស្ករ មានរូបសណ្ឋានមូលស្ដើងស្រដៀងនឹងសំបុកពីងពាង ឆ្អើរនឹងភ្លើងឲ្យឆ្អិនស្រួយ មានឱជារសផ្អែមលាយឆ្អាបបន្តិចៗ

ឧទាហរណ៍៖ នំភឹង ។

ភឹកមន, ដើមនាងខ្មៅ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សមួយប្រភេទកម្ពស់ ១-២ ម មានមែកពណ៌ស្វាយដុះក្នុងព្រៃក្រាស់លើដីរាប ឬលើភ្នំ ពេលខ្លះ គេដាំវាជិតផ្ទះនៅជាលំអដោយមានផ្កាពណ៌ខៀវ និងផ្កាឈូកធំៗល្អ។ ដើមនេះមានក្នុងទ្វីបឥណ្ឌូចិន ឧបទ្វីបជ្វា និងប្រទេសចិន។ កេស្ងោរ ស្លឹក និងឫសផឹក ដើម្បីជាថ្នាំកម្លាំង និងជាថ្នាំគ្រុន។

ភីលៀង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ស. ពីល្យើង អ. ថ. ភីលៀង ) បងចិញ្ចឹម; អ្នកគយគន់ឃ្លាំចាំរក្សា, អ្នកបីបាច់រក្សាមើលការខុសត្រូវ ។ ពាក្យនេះ ខ្មែរច្រើនប្រើហៅចំពោះអ្នកមើលថែទាំបីបាច់រក្សាព្រះរាជបុត្រ ឬអ្នកថែរក្សាកូនមន្ត្រីធំ និងអ្នកមានធនធានស្ដុកស្តម្ភ ។
ឧទាហរណ៍៖ ប្រើភីលៀង, មានភីលៀងឆ្វេង ស្ដាំ នៅចាំរក្សាជានិច្ច ។

ភីលភល

មានន័យថា ( ម. ព. ភែលភល ) ។

ភីងគ័រព្រីន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា ភស្ដុតាងសំរាប់វត្ដមាន ឬអត្ដសញ្ញាណសារធាតុដែលបានដោយ បចេ្ចកទេសដូចជាស្ប៉ិចសិក្សាក្រូម៉ាតូក្រាភ្វី ឬអេឡិចត្រូផរេស។

ភីង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយរលំ, ដួល, ធ្លាក់, វាយ, សំពងអ្វីៗដែលខ្ទរ, ស្ពោត ។

ភី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលមានអាការ ឬឫកពាសង្ហា, ហ៊ឺហា**, ក្រអឺត **ពាក្យ “ហ៊ឺហា” ត្រូវបានកែតម្រូវពីពាក្យដើម “ហឺហា” ដោយហេតុថាមានតែពាក្យ “ហ៊ឺហា” អនុលោមតាមវចនានុក្រមខ្មែរ សម្ដេច ជួន ណាត។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរភី, តែងខ្លួនដើរភីចុះភីឡើង ។

ភិសវង់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. វិស្មយ ) វង្វេងស្មារតីដោយខ្លាច, ភាន់ភាំង, សង្ស័យ, ស្ងើច ឬស្ញែងដោយភាន់គំនិត។ ខ្មែរច្រើនប្រើសំដៅសេចក្ដីថា ” គួរឲ្យចាប់ចិត្តស្រឡាញ់, គួរឲ្យស្នេហា,… ”
ឧទាហរណ៍៖ បង ឬប្អូនភិសវង់, គួរឲ្យភិសវង់ ។

ភិល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយបក្សីស្ទុះហើរ ។

ភិយ្យោភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ភិយ្យោ + ភាវ; សំ. ភូយស៑– ) ដំណើរច្រើនក្រៃលែង, ភាវៈលើសលែង; ប្រើជា គុ. ក៏បាន ។
ឧទាហរណ៍៖ មានអំណរជាភិយ្យោភាព ។

ភិយ្យោ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( បា.; សំ. ភូយស៑ ) ច្រើន, លើសលែង, ពន់ពេក; និយាយថា ភិយ្យោសោ ក៏មាន ( ច្រើនប្រើក្នុងកាព្យ ) ។

ភិន្នោទរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. < ភិន្ន “ផ្សេង, ទីទៃ” + ឧទរ ” ពោះ, ផ្ទៃ ” ) បងប្អូនដែលកើតអំពីមាតាផ្សេងគ្នាតែរួមបិតាមួយ គឺបងប្អូនឪពុកជាមួយម្ដាយទីទៃ បងភិន្នោទរ, ប្អូនភិន្នោទរ ។

ភិន្នបិតុកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ភិន្នបិតុក ) ។

ភិន្នបិតុក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) បងប្អូនម្ដាយជាមួយឪពុកទីទៃ ។

ភិនសត្វ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ
មានន័យថា ប័ណ្ណចេញដោយអង្គភាពផលិតកម្ម និងបសុព្យាបាលមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីសម្គាល់ភិនភាគសត្វចតុប្បាទ ដោយបញ្ជាក់ពីប្រភេទសត្វ ភេទ អាយុ សម្បុរ ពូជ កម្ពស់ ស្នែង ក្រយៅ និងស្លាកស្នាមផ្សេងៗ។

ភិនភាគ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា លក្ខណៈរូប រូបរាង ស្លាកស្នាម ឬទ្រង់ទ្រាយដែលនាំឱ្យសម្គាល់បាន ។

ភិន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ភិន្ន ជា គុ. “ដែលបែកហើយ, ធ្លាយហើយ; ដែលផ្សេងគ្នា…” ) ស្លាកស្នាម, គ្រឿងសម្គាល់នៅរូបកាយ
ឧទាហរណ៍៖ មានភិន ។

                      ភិនភាគ ចំណែកស្លាកស្នាមជាគ្រឿងសម្គាល់; រូបរាង, ទ្រង់ទ្រាយដែលមានគ្រឿងចំណាំឲ្យស្គាល់បាន ។ ភិនភេទ ភេទដែលមានភិន, រូបរាងដែលមានសណ្ឋាន ឬមានលក្ខណៈផ្សេងគ្នា ។

ភិតភ័យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្តីខ្លាចខ្លាំង ដែលកើតមកពីឃើញសេចក្តីស្លាប់នៅនឹងមុខ ដូចយ៉ាងភ័យពីសត្វខ្លា ដំរីដេញជាដើម។

ភិត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ភីត ) ខ្លាច; ដែលខ្លាច
ឧទាហរណ៍៖ ឥតភិត, ភិតខ្លាច; ច្រើននិយាយផ្សំនឹងពាក្យ ភ័យ ថា : ភិតភ័យ ឬ ភ័យភិត ( ម. ព. ភ័យ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( សំ. បា. ភីត ) ខ្លាច; ដែលខ្លាច ។
ឧទាហរណ៍៖ ឥតភិត, ភិតខ្លាច; ច្រើននិយាយផ្សំនឹងពាក្យ ភ័យ ថា : ភិតភ័យ ឬ ភ័យភិត ( ម. ព. ភ័យ ) ។

ភិក្ខុនី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. ភិក្សុណី ) ភិក្ខុស្រី គឺស្ត្រីដែលបួសជាភិក្ខុ ( មានតែពីក្នុងពុទ្ធកាលនិងពុទ្ធសាសនកាលសម័យពីដើម, សព្វថ្ងៃនេះមិនមាន ) ។

ភិក្ខុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ; សំ. ភិក្សុ ) សមណៈអ្នកសូម, សមណៈអ្នកខ្លាចភ័យក្នុងវដ្ដសង្សារ, អ្នកខ្លាចបាបជានិច្ច, អ្នកមានព្យាយាមដុតបំផ្លាញអំពើអាក្រក់ … ។ ខាងពុទ្ធសាសនា ហៅចំពោះតែបុរសអ្នកបួសដែលមានភេទឧត្ដមជាងសាមណេរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ភិក្ខុច្រើនរូប, បួសភិក្ខុ, លោកភិក្ខុ ។

                   ភិក្ខុភាព, ភិក្ខុភាវ ឬ ភិក្ខុភាវៈ ដំណើរបានទទួលឧបសម្បទាជាភិក្ខុ គឺការបានភេទជាលោកភិក្ខុ ។ ភិក្ខុសង្ឃ ប្រជុំភិក្ខុច្រើនតាំងពី ៤ រូបឡើងទៅ ។

ភិក្ខា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. ភិក្សា ) ការសូម, ការសូមទាន ។ ( សំ. ភិស្សា ) បាយ, ភោជនាហារ ។ ភិក្ខាចរ អ្នកដើរសូមទាន (ស្មូម) ។ ភិក្ខាចរិយា ឬ ភិក្ខាចារ ការដើរសូម ។ ភិក្ខាចារវត្ត សណ្ដាប់ធ្នាប់របស់អ្នកសូមដោយសុភាពរាបសា ។ ភិក្ខាទាន ការឲ្យភោជនាហារ ( ជាទាន ) ។ ភិក្ខាភាជនៈ ឬ –ភាជន៍ ប្រដាប់ដាក់ភោជនាហារ, ចានបាយ។ ភិក្ខាហារ អាហារដែលបានមកដោយការសូម ។

ភិក្ខវោ !

👉ថ្នាក់ពាក្យជា អាល
មានន័យថា ( បា. ) ភិក្ខុទាំងឡាយ ! ( ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ! ); ព្រះពុទ្ធតម្រាស់ត្រាស់ហៅពួកភិក្ខុឲ្យមូលមកជួបជុំឬឲ្យត្រងត្រាប់ ស្ដាប់ព្រះបន្ទូលព្រះអង្គ ក្នុងហេតុការណ៍អ្វីមួយដែលព្រះអង្គនឹងសម្ដែងប្រាប់ –ភិក្ខុទាំងឡាយទទួលព្រះបន្ទូលព្រះអង្គថា ភទន្តេ ! ” សូមទ្រង់ព្រះចម្រើន ! ” ឬ តាមទម្លាប់ប្រែថា ” បពិត្រព្រះអង្គទ្រង់ចម្រើន ! ” ឬក៏ថា “សូមទ្រង់ព្រះមេត្តាប្រោស ! ” ( ពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងការប្រែបាលី, ក្នុងការតែងសេចក្ដីធម៌វិន័យឬសម្ដែងធម៌ ) ។ ម. ព. ភទន្តេ ផង ។

ភាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា គាំងឬលង់ស្មារតី, ស្រឡាំងកាំង ( ម. ព. ភាន់ ផង ) ។ ដេកលក់មួយភាំង ដេកលក់មួយសំកាំង, មួយរំពេច ។

ភាស៊ី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ស. ភាឞី អ. ថ. ផាស៊ី ) ពន្ធទំនិញ គឺពន្ធដែលរាជការត្រូវហូតយកអំពីអ្នកលក់ទំនិញ ឬអ្នកនាំទំនិញចេញចូល ។ ក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ ប្រើពាក្យនេះចំពោះតែពន្ធដែលហូតយករាល់ថ្ងៃអំពីអ្នកលក់ដូរនៅផ្សារនីមួយៗដែលមានបញ្ញត្ដិឲ្យទារយក; ច្រើននិយាយថា ភស៊ី ( ភៈស៊ី ) ឬ ផាស៊ី ។

ភាសិត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) សម្ដី, ពាក្យ ។ គុ. ដែលគេពោលហើយ, ដែលនិយាយហើយ ។ ប្រើផ្សំចូលនឹងនាមនាមឯទៀតក៏បាន ដូចជា : ពុទ្ធភាសិត ពាក្យព្រះពុទ្ធ, ពាក្យដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់សម្ដែងហើយ; សុភាសិត ពាក្យពីរោះ, ពាក្យត្រឹមត្រូវ, សម្ដីដែលគេនិយាយត្រូវ, ពាក្យប្រដៅល្អ; ទុព្ភាសិត ពាក្យអាក្រក់, សម្ដីដែលនាំឲ្យប្រព្រឹត្តអាក្រក់ ។ ល ។
ឧទាហរណ៍៖ ពាក្យសម្តីដែលពោលយ៉ាងខ្លី ដែលបានន័យទូលាយ ដូចពាក្យថា “ ស្លៀកស្បង់ មិនកោរសក់ ឆ្លុះកញ្ចក់ ធ្មេចនេត្រា “ ដូច្នោះជាដើម ។

ភាសាអន្តរជាតិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា មូលដ្ឋាន
មានន័យថា ភាសាបរទេសទាំងឡាយណា ដែលត្រូវបានគេនិយមប្រើប្រាស់ច្រើនជាងគេលើឆាកអន្តរជាតិ។

ភាសាប្រវត្តិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការសិក្សាពីដើមកំណើតនៃភាសា ។

ភាសាបរិវត្តន៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. –វត្តន ) ការប្រែភាសា គឺការនិយាយឬសរសេរប្រែពីភាសាមួយជាភាសាមួយផ្សេង ។
ការនិយាយ ឬសរសេរភាសាមួយទៅភាសាផ្សេង ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បុរណសំខ្យា
មានន័យថា ( បា. –វត្តន ) ការប្រែភាសា គឺការនិយាយឬសរសេរប្រែពីភាសាមួយជាភាសាមួយផ្សេង ។

ភាសាបរិវត្តកៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. –វត្តក ) អ្នកប្រែភាសា, អ្នកបកភាសា គឺអ្នកដែលចេះស្ដាប់ភាសាបានទាំងពីរខាង ហើយបកប្រែពីសម្ដីអ្នកម្ខាងទៅជាសម្ដីអ្នកម្ខាង; បើស្ដ្រីជា ភាសាបរិវត្តិកា ។

ភាសា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ; សំ. ភាឞា ) សម្ដី, ពាក្យ ។
ឧទាហរណ៍៖ ភាសាសំស្រ្កឹត, ភាសាបាលី, ភាសាជាតិ, ភាសាបរទេស ។ ល ។

                      សម្តី វាចា ការសំដែងចិត្តគំនិតរបស់ខ្លួនដល់អ្នកដទៃ ។

ភាវៈបរជីព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា សារពាង្គកាយមួយដែលមានសមត្ថភាពទាញយកថាមពលសម្រាប់ដំណើរការជីវីតពីការបំបែកនៃសមាមាត្រសរីរាង្គ ហើយមិនអាចប្រើប្រាស់សមាសធាតុអសរីរាង្គជាប្រភពថាមពល ឬសម្រាប់សំយោគសរីរាង្គឡើយ ។ សត្វភាគច្រើនជាភាវៈបរជីព និងពឹងអាស្រ័យដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោល (មំសាលី) លើការស៊ីរុក្ខជាតិដែលជាភាវៈស្វ័យជីព។

ភាវៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ភាវ ) ។

ភាវនូបនិស្ស័យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ភាវនា + ឧបនិស្សយ ) ឧបនិស្ស័យដែលកើតអំពីភាវនា គឺចំណុចចិត្ត ឬ សេចក្ដីពេញចិត្ត ដែលជាប់ជាស្នាមជាលំអានមកអំពីការបានធ្វើភាវនា ( ម. ព. ឧបនិស្ស័យ ផង ) ។

ភាវនា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា.; សំ. ភាវន ឬ ភាវនា ) ការចម្រើន, ការនឹកចំពោះត្រង់អារម្មណ៍ដ៏ល្អតែមួយដដែលៗឲ្យច្រើនៗ គឺនឹកហើយនឹកទៀតរឿយៗជាអនេក, ការរំពឹងស្មឹងស្មាធិ៍ ។
ឧទាហរណ៍៖ តាំងភាវនា, ចម្រើនភាវនា។

                      ខ្មែរប្រើជា កិ. ក៏មាន ។
ឧទាហរណ៍៖ ខំភាវនា, ភិក្ខុភាវនាកម្មដ្ឋាន ។

                      ការនឹករំពឹងលើអារម្មណ៍តែមួយជារឿយៗ ការស្មឹងស្មាធិក្នុងអារម្មណ៍តែមួយ ។

ភាវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ភាវ ) ភាព; ( សរសេរជា ភាវៈ ច្បាស់លាស់ជាង ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ភាវៈនៃបណ្ឌិត, ភាវៈកាច, ភាវៈសុខទុក្ខ; ផ្ទះនេះមានភាវៈគ្រំាគ្រាណាស់ហើយ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសម្បុរខ្ចី មិនខ្លាំងមិនច្បាស់លាស់ ។
ឧទាហរណ៍៖ សម្បុរភាវ, ក្រហមភាវ ។

ភារៈវត្ថុ ឬឥវ៉ាន់យកជាប់តាមខ្លួន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា ភារៈវត្ថុ ដែលធ្វើដំណើរជាមួយអ្នកដំណើរ នៅលើមធ្យោបាយ ឬយានយន្តតែមួយ ជាមួយអ្នកដំណើរ។

ភារៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ភារ ) ទម្ងន់, របស់ធ្ងន់; បន្ទុក, គ្រឿងផ្ទុក; កិច្ចការធ្ងន់; កិច្ចធុរៈរវល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទទួលភារៈ គឺទទួលបន្ទុក, ទទួលកិច្ចការធ្ងន់; នាំភារៈទៅ គឺនាំគ្រឿងផ្ទុក គ្រឿងដឹកនាំទៅ; ជាភារៈលើខ្លួន គឺទទួលរ៉ាប់រងលើខ្លួន ។ ភារកិច្ច ( –រៈកិច ) កិច្ចជាភារៈ ។

ភារិយការ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កំណែន ការងារដែលអ្នកស្រុកត្រូវធ្វើ ដើម្បីកាត់ប្រាក់ពន្ធដែលជំពាក់រដ្ឋ ការងារដែលទាហានបំពេញក្នុងអង្គទ័ព ការងារនាំឱ្យហត់ខ្លាំង។

ភារា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រាជធានី, ក្រុង; ប្រើក្លាយមកពី ពារា ដែលជាពាក្យហៅក្រុង ពារាណសី ដោយសង្ខេប សម្រាប់ប្រើសម្រួលចួនក្នុងកាព្យ, លុះយូរៗមកក៏ក្លាយសេចក្ដីថា ក្រុង ( ច្រើនប្រើក្នុងពាក្យកាព្យរឿងជាតក ) ។

ភារវត្ថុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វត្ថុដែលគេយកជាប់នឹងខ្លួនទៅក្នុងដំណើរ ។

ភារប្បទាយី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នកដែលប្រគល់មុខការឱ្យអ្នកដទៃចាត់ចែងជំនួសខ្លួន ។

ភារធារី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) មន្ដ្រីជាជំទប់នៃឯកអគ្គរាជទូត ឬឯកអគ្គរដ្ឋទូត មាននាទីបំពេញមុខការក្នុងអង្គទូតជាជំនួសក្នុងករណីដែលអគ្គរាជ ទូតឬឯកអគ្គរដ្ឋទូតមិននៅ, មន្ដ្រីក្នុងអង្គទូតដែលទទួលភារៈកាន់កាប់កិច្ចការជាជំនួសឯកអគ្គរាជទូតឬឯកអគ្គរដ្ឋទូត ( បារ. Chargé d’affaires ) ។
១​. ប្រមុខបេសកកម្មការទូតថ្នាក់ទី៣ នៅជាអចិន្រ្តៃយ៍អមក្រសួងការបរទេស។ ២. សមាជិកបេសកកម្មការទូតទទួលបន្ទុកទទួលខុសត្រូវជាប្រមុខបេសកកម្មការទូតស្តីទីក្នុងករណីអវត្តមានរបស់ប្រមុខបេសកកម្មការទូត។ ៣. តាមក្រមរដ្ឋប្រវេណីមានន័យថា មន្ត្រីការទូតដែលទទួលភារកិច្ចជាមន្ត្រីអត្រានុកូលដ្ឋានប្រចាំស្ថានទូត។ មន្ត្រីការទូតជាន់ខ្ពស់ដែលមានឋានៈបន្ទាប់ពីឯកអគ្គរដ្ឋទូត ហើយទទួលភារកិច្ចជាប្រធានបេសកកម្មការទូត ដោយជំនួសឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៅពេល ដែលឯកអគ្គរដ្ឋទូតអវត្តមាន។
ឧទាហរណ៍៖ ឧ. លោក R. Eko Indiarto R ត្រូវបានតែងតាំងឱ្យមកធ្វើជាប្រធានបេសកកម្មការទូឥណ្ឌូណេស៊ីបណ្តោះអាសន្នប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានឋានៈជាភារធារី បន្ទាប់ពីឯកឯត្តម Nurrachman Oerip អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌូនេស៊ីប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាបានបញ្ចប់បេសកកម្មការទូតរបស់ខ្លួន។

ភារតៈ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ភារត ) ។

ភារតយុទ្ធ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ) ចម្បាំងភារតៈ, រឿងចម្បាំងភារតៈ ( ហៅថា មហាភារតយុទ្ធ ក៏បាន ) ។

ភារត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ) ឈ្មោះរឿងនិទានមួយ មានសេចក្ដីពិស្ដារវែងឆ្ងាយក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាពីព្រេងនាយ ទាក់ទងដោយពូជវង្សមហាក្សត្រទ្រង់ព្រះនាមភារតៈ; ខ្មែរក្នុងសម័យបុរាណ រាប់អានគោរពថាជារឿងស័ក្ដិសិទ្ធិ ( ហៅថា មហាភារតៈ ក៏បាន ) ។

ភារ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ ភ័ស្ដុ ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ ភ័ស្ដុភារ វត្ថុជាអាករ, តង្វាយ, ជំនូន ។ ភ័ស្ដុភារបណ្ណាការ អាករជាជំនូនផ្សេងៗដែលគេផ្ញើមកជូន ឬដែលគេយកមកឲ្យ ។

ភាយចេ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា ចលនានៃឧស័្មនតាមរន្ធចំហរតូចបើប្រៀបធៀបនឹងចំងាយ មធ្យមដែលម៉ូលេគុលឧស្ម័នឆ្លងកាត់រវាងការទង្គិច។

ភាយចេ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា ចលនានៃឧស័្មនតាមរន្ធចំហរតូចបើប្រៀបធៀបនឹងចំងាយ មធ្យមដែលម៉ូលេគុលឧស្ម័នឆ្លងកាត់រវាងការទង្គិច។

ភាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ខ្ជោលឡើង; ដែលសាយក្លិនចេញ; ដែលសាយឡើង, ដែលសាយរាយចេញ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹកភាយ; ធុំក្លិនភាយ, ក្រអូបភាយៗ ។ ដំណឹងសាយភាយ ដំណឹងដែលសាយរាយពេញពាស ។ ភរភាយ ( ម. ព. ភរ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ខ្ជោលឡើង; ដែលសាយក្លិនចេញ; ដែលសាយឡើង, ដែលសាយរាយចេញ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹកភាយ; ធុំក្លិនភាយ, ក្រអូបភាយៗ ។ ដំណឹងសាយភាយ ដំណឹងដែលសាយរាយពេញពាស ។ ភរភាយ ( ម. ព. ភរ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ខ្ជោលឡើង; ដែលសាយក្លិនចេញ; ដែលសាយឡើង, ដែលសាយរាយចេញ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹកភាយ; ធុំក្លិនភាយ, ក្រអូបភាយៗ ។ ដំណឹងសាយភាយ ដំណឹងដែលសាយរាយពេញពាស ។ ភរភាយ ( ម. ព. ភរ ) ។

ភាពអាចទុកចិត្តបាន

មានន័យថា លក្ខណសម្បត្តិរបស់បុគ្គល ក្រុមហ៊ុន អង្គភាព អាជីវកម្ម ស្ថិតិ… ដែលធ្វើឱ្យកិច្ចការប្រព្រឹត្តទៅបានប្រកបដោយភាពអាចជឿជាក់បាន។

ភាពអាចទស្សន៍ទាយបាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា វិសាលភាពដែលអាចទស្សន៍ទាយបានពីស្ថានភាពរបស់ប្រព័ន្ធមួយសម្រាប់ពេលអនាគត ដោយផ្អែកលើចំណេះដឹងអំពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន និងអតីតកាលរបស់ប្រព័ន្ធនោះ ។ ជាទូទៅ ដោយសារចំណេះដឹងអំពីស្ថានភាពអតីតកាល និងអនាគតនៃប្រព័ន្ធអាកាសធាតុ ។

ភាពអាចឆ្លើយតបបាន

មានន័យថា លទ្ធភាពអាចដោះស្រាយបានចំពោះហានិភ័យ ឬវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
ឧទាហរណ៍៖ គោលនយោបាយពង្រីកប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រជាភាពអាចឆ្លើយតបបាននឹងគ្រោះធម្មជាតិ ដូចជាគ្រោះរាំងស្ងួត និងគ្រោះទឹកជំនន់ផង។

ភាពស្រអាប់របស់ផែនដី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ភាពថយចុះនៃពន្លឺរំភាយរស្មីព្រះអាទិត្យសាយភាយនៅលើផ្ទៃផែនដី ដែលបណ្ដាលមកពីកំណើនខ្លាំងនៃឧស្ម័នកាបូនិកសមមូល និងចុណ្ណភាគក្នុងអាកាស។
ឧទាហរណ៍៖ ភាពស្រអាប់របស់ផែនដីបានកើតមានរវាងពីឆ្នាំ​១៩៦១ ដល់ ១៩៩០ ។

ភាពស្រកាលេញ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពននៃវត្ថុដែលប្រក់ជាន់លើគ្នា ដូចជាក្បឿងដែលគេប្រក់ដំបូលផ្ទះ ។

ភាពស័ក្តិសិទ្ធិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
មានន័យថា ការបៀបធៀបលទ្ធផលក្នុងឆ្នាំ និងលទ្ធផលចុងក្រោយ ទៅនឹងគោលបំណងនៃគោលនយោបាយដែលបានដាក់ចេញ។

ភាពសមរម្យ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្តីថ្លៃថ្នូរក្នុងឫកពា សណ្តាប់ធ្នាប់ជាទីពេញចិត្តដល់អ្នកផង ។

ភាពល្មឿយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការនឿយហត់ បណ្តាលមកពីធ្វើការដោយកម្លាំងកាយ ឬគំនិតច្រើនពេក ។

ភាពលាប់កម្លាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពនៃមនុស្សដែលធ្វើការជ្រុល ទាល់តែលប់លើសកម្លាំងរបស់ខ្លួន ទៅជាឈឺ ឬគិតច្រើនពេកទៅជាវង្វេងស្មារតី​ ។

ភាពរួសអាកាសធាតុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ការប្រែប្រួលតម្លៃតុល្យភាពនៃសីតុណ្ហភាពមធ្យមប្រចាំឆ្នាំរបស់ផ្ទៃផែនដីបន្ទាប់ពីមានកំណើនទ្វេដងនៃតម្លៃសមមូលនៃកំហាប់ឧស្ម័នកាបូនិកនៅក្នុងបរិយាកាស ។ ដោយសារឧបសគ្គនានាក្នុងការគណនាតម្លៃតុល្យភាពនៃភាពរួសអាកាសធាតុនៅក្នុង ម៉ូដែលអាកាសធាតុមួយ ត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណតាមរយៈបង្គុំម៉ូដែលចរន្តទូទៅ (GCM)។

ភាពរួស /វេទយិតភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា កម្រិតដែលប្រព័ន្ធមួយទទួលរងឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមាន ដោយសារ វិសមរូបអាកាសធាតុ ឬការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ។ ឥទ្ធិពលអាចកើតឡើងដោយផ្ទាល់ដូចជា ការប្រែប្រួលទិន្នផលដំណាំ ដែលជាការឆ្លើយតបនឹងការប្រែប្រួលសីតុណ្ហភាពមធ្យម របាយ ឬវិសមរូបសីតុណ្ហភាព ឬដោយប្រយោលដូចជា ការខូចខាត ដែលបង្កដោយការកើនឡើងជាញឹកញាប់នៃទឹកជំនន់ក្នុងតំបន់ឆ្នេរ ដោយសារតែ កំណើននីវ៉ូទឹកសមុទ្រ ។

ភាពរីងរៃ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពនៃមនុស្សដែលស្គមកំព្រឹង ស្លាំងស្លេក ។

ភាពរាំងស្ងួត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ដំណាក់កាលមួយនៃធាតុអាកាសស្ងួតខុសប្រក្រតីក្នុងរយៈពេលវែង ដែលបណ្ដាលឲ្យមានអតុល្យភាពរបបជលសាស្ត្រធ្ងន់ធ្ងរ ដែលទាក់ទងនឹងឱនភាពរបបទឹកភ្លៀងទៅតាមបរិបទសកម្មភាពជាក់លាក់ ។​
ឧទាហរណ៍៖ កង្វះកំណកអាកាសនៅរដូវដាំដុះប៉ះទង្គិចដល់ផលិលកម្មកសិកម្ម ឬមុខងារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរួមដោយសារតែភាពស្ងួតហែងនៃសំណើមដី ដែលគេហៅថា ភាពរាំងស្ងួតកសិកម្ម ហើយកង្វះកំណកអាកាសនៅរដូវដែលមានលំហូរ និងការជ្រាបទឹកចូលទៅក្នុងស្រទាប់ដី មានឥទ្ធិពលបឋមមកលើការផ្គត់ផ្គង់ទឹក គេហៅថា ភាពរាំងស្ងួតជលសាស្ត្រ ។

ភាពរម្យទម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គុណធម៌ជាទីញ៉ាំងមិនឱ្យគិត ឬនិយាយអួតពីខ្លួនឯង ។

ភាពយន្តសព្វទស្ស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិធីបញ្ចាំងភាពយន្តម៉្យាង ដោយការពង្រីករូបឱ្យឃើញ ដូចជាមិនជាប់នឹងផ្ទាំងសំពត់ ។

ភាពយន្តវិស្វក្ស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វិធីបញ្ចាំងភាពយន្ត ដោយធ្វើឱ្យឃើញរូបបីៗជិតគ្នា។

ភាពយន្

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រូបថតផ្តិតភ្ជាប់នឹងហ្វ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍៊ិល្មសម្រាប់បញ្ចាំងឆ្លុះស្រមោលឲ្យឃើញជារូបផ្សេងៗ តាមដំណើរទំនងដែលបានថតមក
ឧទាហរណ៍៖ ទៅមើលភាពយន្ត, ភាពយន្តនេះល្អមើលណាស់ ។ ពាក្យសាមញ្ញដែលធ្លាប់ហៅមកថា កុន ដែលក្លាយពីពាក្យ កល ស. អ. ថ. កុន ។

                       វិធីថតរូបភ្ជាប់នឹងខ្សែហ្វិល្ម​ ហើយយកមកបញ្ចាំងឆ្លុះស្រមោលឱ្យឃើញ ដូចជារូបមនុស្ស ឬសត្វនៅរស់សុទ្ធសាធ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ
មានន័យថា វត្ថុមានសំឡេង ឬគ្មានសំឡេងដែលមានរូបភាពជាស៊េរីផ្ទុកនៅលើសម្ភារៈ ហ្វីល កាស្សែត ឌីស អង្គចងចាំ និងរាល់សម្ភារៈផ្ទុកផ្សេងៗទៀត ដែលអាចមើលឃើញបាន តាមរយៈការចាក់បញ្ចាំង។

ភាពមោះមត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពដែលមានចិត្តមុតឥតក្រែង ឬកោតញញើតដល់គ្រោះថ្នាក់ ។

ភាពមិនលីនេអ៊ែ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ភាពគ្មានទំនាក់ទំនងសមាមាត្រងាយ រវាងហេតុ និងផលនែប្រព័ន្ធអាកាសធាតុ។ ប្រព័ន្ធអាកាសធាតុ ផ្សំឡើងដោយដំណើរការមិនលីនេអ៊ែបែបនេះជាច្រើន ធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធមួយមានស្ថានភាពស្មុគស្មាញ ដែលអាចនាំទៅរកការប្រែប្រួលអាកាសធាតុភ្លាមៗយ៉ាងឆាប់រហ័ស ។

ភាពមិនប្រាកដប្រជា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ស្ថានភាពមួយនៃកង្វះចំណេះដឹងដែលបណ្ដាលមកពីកង្វះព័ត៌មាន ឬការមិនឯកភាពគ្នានូវអ្វីដែលបានដឹង ឬអាចដឹង ។ ភាពមិនប្រាកដប្រជាអាចមានច្រើនប្រភព រាប់ចាប់ពីកំហុសដែលអាចគណនាបាននៅក្នុងទិន្នន័យ រហូតដល់ការកំណត់ទស្សនៈ ឬពាក្យបច្ចេកទេស ឬការព្យាករមិនច្បាសលាស់អំពីឥរិយាបថរបស់មនុស្ស ។ ដូច្នេះ ភាពមិនប្រាកដប្រជាអាចតំណាងដោយការវាស់វែងតាមបែបបរិមាណដូចជា របាយតួលេខដែលគណនាដោយម៉ូឌែលខុសៗគ្នា ឬដោយសេចក្ដីអធិប្បាយតាមបែបគុណភាពដូចជា ការឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការវិនិច្ឆ័យរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញ ។

ភាពភ្ញោច

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា កំរិតថាមពលដែលខ្ពស់ជាងសភាពគ្រឹះ។

ភាពប្រៃនៃដី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា លោណភាព ភាពនៃដីប្រៃដោយសារមានជាតិក្បុងលាយច្រើន។

ភាពប្រិមប្រិយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពល្វន់ល្វាស អំពើ ឬសម្តីទន់ភ្លន់គួរជាទីស្រឡាញ់ ។

ភាពប្រឈម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា វត្តមានរបស់មនុស្ស ការចិញ្ចឹមជីវីត សេវាកម្មបរិស្ថាន និងធនធាន ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ ឬទ្រព្យផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ផ្នែកសង្គម ឬផ្នែកវប្បធម៌ ដែលអាចនឹងទទួលរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ។

ភាពធន់ /ភាពធន់ទ្រាំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា សមត្ថភាពនៃប្រព័ន្ធសង្គម អេកូឡូស៊ី ដើម្បីទប់ទល់នឹងព្រឹត្តិការណ៍គ្រោះថ្នាក់ ឬការរំខានណាមួយ ដែលអាចឆ្លើយតប ឬចាត់ចែងឡើងវិញតាមវិធីដេលអាចរក្សាបាននូវមុខងារសំខាន់ៗ អត្តសញ្ញាណ និងរចនាសម្ព័ន្ធ ហើយដែលអាចរក្សាបាននូវសមត្ថភាពបន្សុំា ការរៀនសូត្រ និងច្នៃប្រឌិត ។

ភាពធន់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា សមត្ថភាពប្រព័ន្ធ សហគមន៍ ឬសង្គមដែលប្រឈមនឹងមុខសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់ ដើម្បីទប់ទល់សម្របទៅតាម និងស្ដារពីផលប៉ះពាល់ នៃមុខសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់ឱ្យបានទាន់ពេល និងមានប្រសិទ្ធភាពតាមរយៈសកម្មភាពនានា ដោយសិក្សាពីគ្រោះមហន្តរាយ ពីអតីតកាលឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ននាពេលអនាគត និងចាត់វិធានការឱ្យប្រសើរឡើងនូវការកាត់បន្ថយហានិភ័យ។
ភាពមាំទាំនៃមូលដ្ឋានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដែលអាចប្រឈមបានទៅនឹងផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលបរិយាកាសសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
ឧទាហរណ៍៖ កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវពង្រីក និងពង្រឹងមូលដ្ឋាននៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្កើតបាននូវភាពធន់សម្រាប់ប្រឈមនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុនៅពេលអនាគត។

ភាពទ្រុឌទ្រោម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពដែលបាក់បែក ធ្លាក់ចុះដោយចាស់គ្រាំគ្រា។

ភាពទំនេរគ្មានបៀវត្ស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា មូលដ្ឋាន, រដ្ឋបាលសាធារណៈ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ស្ថានភាពរបស់បុគ្គលិករដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដែលបាត់សិទ្ធិទទួលប្រាក់បៀវត្ស ការឡើងថ្នាក់ ការឡើងឋានន្តរសក្តិ និងអតីតភាពការងារសម្រាប់ទទួលសោធននិវត្តន៍។ ២. ស្ថានភាពរបស់មន្ត្រីរាជការដែលបាត់សិទ្ធិទទួលប្រាក់បៀវត្ស ឡើងឋានន្តរសក្តិ ឬថ្នាក់ និងអតីតភាពការងារសម្រាប់ទទួលសោធននិវត្តន៍។

ភាពទាក់ទាញទេសចរណ៍

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា សម្បត្តិវប្បធម៌ ធនធានធម្មជាតិ ព្រឹត្តិការណ៍ អាជីវកម្ម ទីបរិវេណ បរិក្ខារប្រើប្រាស់ ឬភាពទាក់ទាញផ្សេងៗទៀត ដែលមានលក្ខណៈពិសេស សម្រាប់បម្រើការឱ្យការសម្រាក លំហែ កម្សាន្ត និងគោលបំណងទេសចរណ៍ស្របច្បាប់ផ្សេងៗទៀត។

ភាពត្រៀមបង្ការ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ភាពចេះដឹង និងសមត្ថភាពទាំងឡាយ ដែលអភិវឌ្ឍដោយរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នជំនាញ សហគមន៍ និងបុគ្គល ដើម្បីប្រមើលមើល ឆ្លើយតប និងស្ដារឡើងវិញប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវស្ថានភាពបន្ទាប់ពីទទួលរងផលប៉ះពាល់ ពីគ្រោះអន្តរាយ ឬស្ថានការណ៍ទាំងឡាយដែលទំនងនឹងកើតឡើង ។

ភាពត្រចះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពនសពពកនឹងអាកាសដែលភ្លឺត្រចះ សេចក្តីសុខសាន្តត្រាណ ។

ភាពដាប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពស្គមកំព្រឹង ភាពទន់ល្មឿយក្នុងផ្លូវចិត្ត ការចុះដុនដាប ។

ភាពញៀនគ្រឿងញឿន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ, គយ
មានន័យថា ស្ថានភាពរបស់បុគ្គលស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពល ឬភាពចំណុះនៃគ្រឿងញៀន ដោយសារការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។

ភាពជាដៃគូរេដបូក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា យន្តការស្ម័គ្រចិត្ត និងបណ្ដោះអាសន្នសម្រាប់ប្រទេសដៃគូ ដោយមានគោលបំណងសំខាន់ក្នងការរួមចំណែកដល់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាសកលទៅនឺងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងវិស័យព្រៃឈើ ដើម្បីបង្កើនសកម្មភាពនិងហរិញ្ញវត្ថុសម្រាប់អនុវត្តរេដបូក និងចាត់វិធានការបន្ទាន់ ដោយរួមបញ្ចូលទាំងការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាព ប្រសិទ្ធផល តម្លាភាព និងការសម្របសម្រួលកិច្ចផ្ដួចផ្ដើមរេដបូក និងយន្តការហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការផ្ទេរចំណេះដឹង ពង្រឹងសមត្ថភាពសកម្មភាពកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ព្រមទាំងការអភិវឌ្ឍ និងផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា ។

ភាពចំលងចរន្ដអគី្គសនី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា លទ្ធភាពនៃរូបធាតុក្នុងការបពា្ជូនបន្ទុកអគី្គសនី។ រូបធាតុដែលចំលងចរន្ដអគ្គិសនីមានអេឡិចត្រុង ឬអាញ៉ុង និងកាចុងចល័ត។

ភាពងាយរងគ្រោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា លក្ខខណ្ឌដែលកំណត់ដោយកត្តារូបវន្ត សង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងបរិស្ថាន ឬជាដំណើរការដែលបង្កើនភាពចុះខ្សោយរបស់សហគមន៍ទៅនឹងផលប៉ះពាល់ នៃមុខសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់។

ភាពគ្រោតគ្រាត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពរឹងចង្ក្រោះមិនល្អមើល មិនឱ្យចង់ស្តាប់ ។

ភាពគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៃថវិកា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ថវិកាពេញលេញដែលឆ្លុះបញ្ចាំងគ្រប់ប្រភពចំណូល និងគ្រប់មុខសញ្ញាចំណាយ។ ២. ថវិកាពេញលេញដែលឆ្លុះបញ្ចាំង និងកត់ត្រាគ្រប់ប្រភពចំណូលនិងគ្រប់មុខសញ្ញាចំណាយ។

ភាពគឃ្លើន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពដែលមានអាការអង់អាច ឥតញញើត ជជើល ងងើលឥតក្រែង ។

ភាពក្តៅ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពក្តៅខ្លាំងក្រៃលែង ភាពខ្នះខ្នែង មោះមុតក្នុងការងារ ។

ភាពកម្រោល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពនៃកាយ ឬវាចាដែលទ្រគោះបោះបោក ។

ភាព

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. ភាវ ) ភាវៈ; បែប, បែបបទ; លំនាំ, លំនាំសមសា, ឫកពា; ទម្រង់, សណ្ឋាន, ទ្រង់ទ្រាយ; ភេទ
ឧទាហរណ៍៖ ភាពល្អ, ភាពអាក្រក់, ភាពសមរម្យ, ភាពព្រហើន, ភាពត្រឹមត្រូវ; ភាពធាត់, ភាពស្គម; ភាពបុរស, ភាពស្រ្តី ។ ល ។ បែបភាព បែបបទ; គម្រូ, សំណាក ។ បុរិសភាព ភេទប្រុស ។ ស្ដ្រីភាព ឬ ឥត្ថីភាព ភេទស្រី ។ ល

                      បែប បែបបទ លំនាំ ឬកពា សណ្ឋាន ទ្រង់ទ្រាយ ។

ភាន់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ភន្ត “ភ្ញាក់, ភ្ញាក់ផ្អើល; ច្រឡំ, ស្រឡាំងកាំង, មិងមាំង” ) ជ្រួស, ច្រឡំ, ទាស់ខុសផ្លូវ ខុសទំនង ( ភ័ន្ត មិនសូវប្រើ ច្រើនប្រើតែ ភាន់ មកយូរហើយ ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ភាន់គំនិត, ភាន់ស្មារតី, ភាន់ដំណើរ, ភាន់ផ្លូវ ។

                     ភាន់ច្រឡំ ច្រឡំដោយភាន់ ។ ភាន់ប្រែ កើតចលាចលភ្ញាក់ផ្អើលដោយធ្វើសង្គ្រាមនឹងគ្នាឯង ដរាបដល់ប្រែកិច្ចរាជការផែនដី, ប្រែផែនដី ឬខូចទឹកដីព្រោះភាន់គំនិត
ឧទាហរណ៍៖ ស្រុកកើតភាន់ប្រែ ។ ភាន់ភាំង ភាំង, ស្រឡាំងកាំងព្រោះភាន់ ( ម. ព. ភប់ ផង ) ។

ភានុមា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ភាណុមា ) ។

ភានុ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ភាណុ ) ។