Category: A Khmer Dictionary

គគ្រុម

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា គ្រុម​ៗ មិន​ដាច់​សូរ (ម. ព. គ្រុម ឬ គ្រុម​ៗ ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រុក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​ដង្កូវ​ចុះ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្អុយ​គគ្រុក។ ព. ប្រ. សម្អុយ​គគ្រក គឺ​ខូច​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​ដូច​ជា​សម្អុយ​ដែល​ដង្កូវ​ចុះ​គគ្រុក។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា គ្រុកៗមិនដាច់សូរ ( ម. ព. គ្រុកៗ ផង ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រឺត

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើ​កិរិយា​ព្រហើន កំញើញ​ដាក់ កង្ខើញ​ចូល។
ឧទាហរណ៍៖ គគ្រឺត​ដាក់​ឥត​ញញើត; ឲ្យ​បាយ​ស៊ី​ឆ្អែត​ហើយ វា​គគ្រឺត​មក​រក​វិញ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រឹម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា គ្រឹម​ៗ ច្រើន​ដង​មិន​ដាច់​សូរ។
ឧទាហរណ៍៖ ឮ​សូរ​គេ​លេង​ភ្លេង​ខ្មែរ​គគ្រឹម(ម. ព. គ្រឹម​ៗ ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រឹកគគ្រេង

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់ចម្រើនពាក្យលេង, ពាក្យធ្វើបុណ្យជាដើម ឲ្យប្លែកឡើង
ឧទាហរណ៍៖ លេងល្បែងគគ្រឹកគគ្រេង ធ្វើបុណ្យគគ្រឹកគគ្រេង គឺលេង ឬ ធ្វើបុណ្យ ដោយមានល្បែងផ្សេងៗ មានភ្លេងជាដើមទាំងមានមនុស្សក៏ច្រើនផង ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​ចម្រើន​ពាក្យ​លេង ពាក្យ​ធ្វើ​បុណ្យ​ជាដើម ឲ្យ​ប្លែក​ឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ លេង​ល្បែង​គគ្រឹកគគ្រេង ធ្វើ​បុណ្យ​គគ្រឹកគគ្រេង គឺ​លេង ឬ​ធ្វើ​បុណ្យ ដោយ​មាន​ល្បែង​ផ្សេង​ៗ មាន​ភ្លេង​ជាដើម ទាំង​មាន​មនុស្ស​ក៏​ច្រើន​ផង។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​សន្ធឹក​ដើរ​ច្រើន​គ្នា។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្ស​ដើរ​គគ្រឹក។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រីសគគ្រូស

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា រឹងរូស ដែល​លាន់​មាត់​ងងិះងងុះ​មិន​ចង់​ធ្វើ​តាម​បង្គាប់។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្ស​គគ្រីសគគ្រូស។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រីវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​រោគ​ញាក់​សរសៃ​កើត​នៅ​ជើង; ខ្លះ​ហៅ ប្រគ្រីវ (ម. ព. នោះ)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រីតគគ្រាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​គគ្រាត​គគ្រើម​មិន​រាប​ស្មើ (ម. ព. គគ្រាត គ្រីតគ្រាត គគ្រើម ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រិះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​ញើស​ក្អែល​រីក​ជាំ ខ្មៅ​ត្រង់​មុខ ឬត្រង់​សព៌ាង្គកាយ។
ឧទាហរណ៍៖ មុខ​គគ្រិះ ខ្លួន​គគ្រិះ ក្អែល​គគ្រិះ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រិច

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​អាការ​គគ្រិច​ៗ ដោយ​ដង្កូវ​ចុះ។
ឧទាហរណ៍៖ ដង្កូវ​ចុះ​គគ្រិច(ម. ព. គ្រិច​ៗ ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រិងគគ្រាំង

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា គម្រិង​គម្រាំង (ម. ព. គគ្រាំង ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រាំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ដែល​ឮ​សូរ​គ្រាំ​ៗ ច្រើន​ដង។
ឧទាហរណ៍៖ រលក​គគ្រាំ វាយ​ទឹក​គគ្រាំ គឺ​ឮ​សូរ​គ្រាំ​ៗ រឿយ​ៗ (ម. ព. គ្រាំ​ៗ ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មិន​រលីង (ម. ព. គ្រីតគ្រាត ផង)។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រាក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ទឹក​ពុះ​លោត​កូន​ក្រាញ់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹក​ពុះ​គគ្រាក់។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​ព្រឺព្រួច ញ័រ ស្ញុល​ដោយ​រងា។
ឧទាហរណ៍៖ រងា​គគ្រន់ សាច់​គគ្រន់។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​ព្រឺព្រួច ញ័រ ស្ញុល​ដោយ​រងា។
ឧទាហរណ៍៖ រងា​គគ្រន់ សាច់​គគ្រន់។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគ្រក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលកខ្វក់មិនស្អាត
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សគគ្រក់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា គ្រក់​ៗ មិន​ដាច់​សូរ (ម. ព. គ្រក់​ៗ ផង)។

គគើម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​ចម្រើន​ពាក្យ​វារ ឬ​ដើរ​ឲ្យ​វិសេស​ឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ វារ​គគើម ដើរ​គគើម។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគុះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​ជាមួយ​ពាក្យ គគុល។
ឧទាហរណ៍៖ គគុះគគុល។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគុល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​សើម​ប៉ផ្អៀច។
ឧទាហរណ៍៖ ដី​សើម​គគុល។

               ដែល​ឆេះ​មាន​តែរ​ងើក។

ឧទាហរណ៍៖ រងើក​ភ្លើង​គគុល ឆេះ​គគុល។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលសើមប៉ផ្អៀច ។
ឧទាហរណ៍៖ ដី​សើម​គគុល។

                ដែលឆេះមានតែរងើក ។
ឧទាហរណ៍៖ រងើកភ្លើងគគុល, ឆេះគគុល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគុកគគាក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​ខ្យល់ ដោយ​ទឹក ឬ​ដោយ​មាន​ការ​ប្រជុំ​គ្នា​ច្រើន។
ឧទាហរណ៍៖ ឮ​សូរ​គគុកគគាក់។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគុក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​នៅ​ក្ដៅ​ងំ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្ដៅ​គគុក។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​ហូរ ដែល​បក់ ដែល​ទៅ​មក​បន្ត​គ្នា​ឥត​អាក់។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹក​ហូរ​គគុក ខ្យល់​បក់​គគុក មនុស្ស​ដើរ​គគុក។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ដែល​ហូរ ដែល​បក់ ដែល​ទៅ​មក​បន្ត​គ្នា​ឥត​អាក់។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹក​ហូរ​គគុក ខ្យល់​បក់​គគុក មនុស្ស​ដើរ​គគុក។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគឹត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ មាន​ជ័រ​ជា​ពិស​រោល​សាច់​មនុស្ស។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​ខ្យល់ ដោយ​ទឹក។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្យល់​បក់​គគឹក គឺ​ខ្យល់​បក់​ឮ​សូរ​គឹក​ៗ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគីរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​ធំ​មួយ​ប្រភេទ សាច់​រឹង​ជាប់​សម្រាប់​ប្រើ​ធ្វើ​ទូក​និង​ការ​ឯ​ទៀត​ផ្សេង​ៗ។ គគីរ​មាន​ឈ្មោះ​ច្រើន​យ៉ាង មាន គគីរ​ថ្ម គគីរ​ខ្សាច់ ជាដើម។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគីភ្នំគូលេន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សតូច កម្ពស់ ១០-១៥ ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់មិនជ្រុះស្លឹក លើភ្នំទាប ដែលខ្ពស់ត្រឹម ២០០-៥០០ នៃប្រទេសខ្មែរ (ភ្នំគូលេន) លាវ និងថៃខាងឥសាន ។ ឈើសម្រាប់សង់ផ្ទះ ។

គគីព្នង, កំញាន, ផ្តៀកក្រហម, លឿង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សម្យ៉ាងកំពស់ ២៥-៤០ ម មានវិជ្ឍមាត្រ ១ ម ដុះក្នុងព្រៃ ត្រជាក់ជាប់សមុទ្រ ឬលើភ្នំនៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន និងជ្វា។ ឈើសម្បុរលឿងក្រមៅ ជាឈើលេខ ២ សម្រាប់សង់នាវា និងផ្ទះ។ ដើមនេះមានជ័រហូរច្រើន ហើយកកដុំៗ ធំៗ សណ្ឋានដូចទឹកភ្នែក។ នៅក្នុងទីផ្សារ គេហៅវាជា “ ជ័រចុង ” ដែរ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគីថ្ម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សធំមួយកំពស់ ២៥ – ៣៥ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់លើដីទំនាប ច្រើនដុះតាមមាត់ទឹក ដែលមានព្រៃស្រោង ។ ជាពូជដុះផ្ដុំគ្នាដោយចំនួនមិនសូវច្រើន នៃទ្វីបអាស៊ីផ្នែកអាគេ្នយ៍ និងអាស៊ីដែលឆ្ងាយពីសមុទ្រ ។ ឈើជាប់បានយូរណាស់ មានពណ៌ក្រហម ឬសម្បុរត្នោត សត្វល្អិតស៊ីមិនបាន មានតម្លៃសម្រាប់ធ្វើបន្ទះក្ដារ ក្តារងឿ ធ្វើសសរផ្ទះ និងសង់នាវា ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគីដែក, ផ្ទៀកក្រហម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គគីដែកជាព្រឹក្ស កម្ពស់ ៤ – ២៥ម ដុះក្នុងព្រៃជ្រុះស្លឹកលើដីទំនាប ឬលើភ្នំទាបដែលកម្ពស់មិនលើសពី ១០០០ម នៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។ គេច្រើនដាំដើមនេះ ក្នុងដ័លតា (delta) ទន្លេមេគង្គ និងនៅឧបទ្វីបជ្វា ។ ឈើមានពណ៌ត្នោតផាវ ឬត្នោតលឿងភាវ រឹងល្មម ស្រួលអាវ មិ​នប្រេះឆារ សម្រាប់សង់ផ្ទះបានយូរប្រហែល ៧ ទៅ ៨ឆ្នាំ ឬសង់នាវា ជាប់យូររហូតដល់៣០ ឆ្នាំ ។ ជ័រគគីដែកមានតម្លៃ គេប្រើសម្រាប់ធ្វើសម្រាប់ធ្វើថ្នាំលាបឲ្យរលោង ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគីខ្សាច់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សកម្ពស់ ១៥ – ២០ម គល់មានឫសធំបួន ប្រាំ ចេញខាងក្រៅដុះក្នុងព្រៃក្រាស់មាត់សមុទ្រ នៃប្រទេស កម្ពុជា លាវ វៀតណាម ថៃ និងក្នុងឧបទ្វីបជ្វា ។ ឈើគគីខ្សាច់មានតម្លៃណាស់ សត្វល្អិតពុំអាចស៊ីបាន សម្រាប់សង់ផ្ទះ ។ សំបករលីង មានពណ៌ត្នោតខ្ចី គេប្រើធ្វើកណ្ដាប់ ធ្វើផើង ខ្សែ និង ក្រដាស ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគី, គគីម្សៅ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សមួយកម្ពស់ ២០ – ៣៥ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ នៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន ជ្វា និងលើកោះ Andaman ។ គេនិយមដាំដើមគគីតាមដងផ្លូវ ក្នុងក្រុង និងស្រុកជាលំអ និងសម្រាប់ឲ្យមានម្លប់ ។ ពូជគគី ហាក់ដូចរុក្ខជាតិពិសិដ្ឋ ពីព្រោះនៅប្រទេសខ្មែរពីដើមមានតែមហាក្សត្រ ឬភិក្ខុសង្ឃទេដែលដាំដើមគគីបាន ។ ឈើសម្រាប់ធ្វើទូកង ពេលមិនសូវមានដើមគគីដោយគេកាប់ច្រើនពេក គេយកឈើផ្ចឹកធ្វើទូកងវិញ។ សំបកមានជាតិចត់ ជាថ្នាំរម្ងាប់រោគរាក សំបកអាចជំនួសស្លាបានសម្រាប់ស៊ីជាមួយម្លូ ។ គ្រួថ្នាំប្រើសំបកគគី ផ្សំធ្វើថ្នាំរាក់ស៊ីធ្មេញ និង ព្យបាលជម្ងឺនោមមិនដឹងខ្លួន ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា អង់អាច ឥត​ក្រែង ឥត​ញញើត ឥត​ភ្លឹក។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរ​គគាត ដំណើរ​គគាត ដំណើរ​នរនាទ​គគាត​ឥត​ភ្លឹក។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា អង់អាច ឥត​ក្រែង ឥត​ញញើត ឥត​ភ្លឹក។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរ​គគាត ដំណើរ​គគាត ដំណើរ​នរនាទ​គគាត​ឥត​ភ្លឹក។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គគាច

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ច្បាស់ ក្បោះក្បាយ ក្រឡាញ។
ឧទាហរណ៍៖ ដាន​គគាច ផ្លូវ​គគាច លំអាន​គគាច។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​​មាន់​មួយ​ពួក​រូប​ធំ​ៗ ច្រើន​មិន​សូវ​មាន​រោម, សាច់​ត្រង់​ណា​ដែល​គ្មាន​រោម​នោះ មាន​សម្បុរ​ក្រហម​រងាល។
ឧទាហរណ៍៖ មាន់​គក។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

គ

មានន័យថា ព្យញ្ជនៈ​ទី ៣ ក្នុង​វគ្គ​ទី ១ ជា​កណ្ឋជៈ មាន​សំឡេង​ក្នុង​បំពង់ក ជា​សិថិល ឃោសៈ សម្រាប់​ភាសា​ខ្មែរ ផ្សំ​នឹង​ស្រៈ អ អា អិ អី។ល។ អុំ អំ អាំ អះ សំឡេង អ៊ អ៊ា អ៊‌ិ អ៊‌ី។ល។ អ៊ុំ អ៊ំ អ៊‌ាំ អ៊ះ ជា គ គា គិ គី ។ល។ គុំ គំ គាំ គះ។ (ស្រៈ​សំឡេង​ធំ​ទាំង​នេះ មិន​បាច់​ប្រើ​ត្រី​សព្ទ  (   ៊) ទេ គ្រាន់​តែ​អាន​ឲ្យ​មាន​សំឡេង​ធំ ផ្សំ​នឹង​ព្យញ្ជនៈ​សំឡេង​ធំ ឲ្យ​ងាយ​យល់​សំឡេង​ប៉ុណ្ណោះ)។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​ជា​ដំណាំ ផ្លែ​មាន​សរសៃ​ជា​ប៉ុយ​សំឡី​សម្រាប់​ច្រក​ញាត់​ខ្នើយ កែប ពូក ជាដើម : ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​បញ្ញត្ត​ហាម មិន​ឲ្យ​ភិក្ខុ​សាមណេរ ប្រើប្រាស់​ពូក​ញាត់​សំឡី​គ ទ្រង់​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ប្រើ​ពូក​ញាត់​ស្មៅ ញាត់​ជក់​ដូង​ជាដើម​បាន ឯ​កែប ខ្នើយ​ឲ្យ​ញាត់​សំឡី​គ​បាន។
?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ឥត​សំដី ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្ស​គ។

                បើ​លោហ​ជាតិ​វិញ​ថា ឥត​សូរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ប្រាក់​គ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខៗ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​សត្វ​មាន​អណ្ដើក ឬពស់​ជាដើម​បញ្ចេញ​ខ្យល់​ឲ្យ​សំឡេង។
ឧទាហរណ៍៖ ពស់​ឲ្យ​សំឡេង​ខ​ៗ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សោះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​ស្ងួត​សោះ ផ្អោះ​ឥត​រសជាតិ ឥត​ឆ្ងាញ់​ពីសា។
ឧទាហរណ៍៖ បាយ​ខ្សោះ អំពៅ​ខ្សោះ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សោយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​កម្លាំង​តិច ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្ស​ខ្សោយ, ធាតុ​ខ្សោយ ។ ពាក្យ​ផ្ទុយ ខ្លាំង ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែស្រប

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា មណ្ឌលដែលស្របនឹងខ្សែព័ទ្ធចំកណ្តាលផែនដី ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែសយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សរសៃ​ខ្សែ​មាស ឬ​ប្រាក់ សម្រាប់​ដេរ​ប៉ាក់​ជា​គ្រឿង​លម្អ (ម. ព. សយ ផង) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែវ័ណ្ឌ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែវ័ណ្ឌ ដែលត្រូវលើអក្ខោសាននៃផែនដី ហើយនៅចំពាក់កណ្តាលស្មើ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែលំនឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ព្រំប្រទល់មធ្យមនៃទីតាំងក្នុងពេលវេលាណាមួយ ដែលជាទូទៅត្រូវបាន គេជ្រើសជាតំបន់មានផ្ទាំងគំនរទឹកកកទាបបំផុតនៅចុងរដូវក្តៅ នៅតំបន់ មានផែនទឹកកក រវាងតំបន់មានការបាត់បង់ផ្ទាំងគំនរទឹកកកពិតប្រចាំ ឆ្នាំ (កន្លែងកើនម៉ាស)។ គេហៅរយៈកំពស់នៃព្រំប្រទល់នេះថា រយៈកម្ពស់ ខ្សែលំនឹង។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថឥតបង្ខំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងដែលចង់ឈប់ ឬមិនចង់ឈប់នៅ ស្ថានីយណាមួយក៏បាន ស្រេចតែត្រូវការ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថឥតដំណឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងសម្រាប់ដឹកមនុស្ស ឬសម្ភារ​ម្តងម្កាល។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថស្រាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងសម្រាប់ដឹកនាំគ្រឿងស្រាលៗ មានមនុស្ស និងសម្ភារជាដើម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថសេវា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងទុកសម្រាប់ជួលឱ្យឯកជន ឬប្រចាំការដែលមានលក្ខណៈមមាញឹក ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថភ្លើងអនិយ័ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងដែលដើរម្តងមួយគ្រា គ្មានកម្រិតពេលម៉ោង។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថនិយ័ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងដែលដើរតាមកម្រិត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថនិយ័ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែរថភ្លើងដែលដើរតាមកម្រិត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែរថ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រថភ្លើងមួយជួរ មានទាំងទូរថសណ្តោងផង ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែភាពយន្ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា​ សំណុំ​រឿងរ៉ាវ​ដែល​មាន​ទាំង​រូបថត​ផ្ដិត​ជាប់​នៅ ក្នុង​ចម្រៀក​ភាគ​ក្រដាស​រឹង​រលោង​វែង ដូច​ជា​ខ្សែ សម្រាប់​បញ្ចាំង​របស់​ភាពយន្ដ​ (ម. ព. ភាពយន្ដ ផង) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែបាស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. បា. បាស “អន្ទាក់, ខ្សែចំណង, ខ្សែឆ្វាក់. . .” ) ឈ្មោះខ្សែអំបោះឆៅ សម្រាប់ទាក់ចងរុំសាកសពតាមកិច្ច តាមក្បួនយោគី ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែដី ឬតំបន់ដី

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា កន្លែងជួបគ្នារវាងផែនទឹកកក ឬស្រទាប់ទឹកកក និងផ្ទាំងទឹកកក ដែលជាកន្លែងទឹកកកចាប់ផ្តើមអណ្តែត។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែចង្វាក់តម្លៃអាហារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ភាពពេញលេញនៃចង្វាក់ផលិតកម្មរបស់កសិដ្ឋាន និងក្រុមហ៊ុន និង សកម្មភាពនានាដែលមានគុណតម្លៃបន្ថែម ក្នុងការកែច្នៃវត្ថុធាតុដើម កសិកម្ម ឱ្យទៅជាផលិតផលស្បៀង លក់ចេញទៅកាន់អ្នកប្រើប្រាស់ និងបញ្ចេញជាសំណល់បន្ទាប់ពីប្រើប្រាស់រួច។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែគោលស្តង់ដា

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា គោលស្តង់ដារមួយដែលបានបង្កើតដោយភាគីមួយ ឬភាគីមួយក្រុមនៅ ថ្នាក់ជាតិ ឬថ្នាក់ក្រោមជាតិ ឬក្រុមនៃបណ្តាលប្រទេសនានាជាជាងបង្កើត ដោយគម្រោងមួយ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការគណនាបរិមាណឧស្ម័ន ផ្ទះកញ្ចក់ដែលបានកាត់បន្ថយ ឬស្រូបដោយអាងស្រូបកាបូន និង/ឬសម្រួល ដល់ការកំណត់ផលបន្ថែមសម្រាប់សកម្មភាពគម្រោងយន្តការអភិវឌ្ឍស្អាតឬសកម្មភាពគម្រោងតាមកម្មវិធីក្នុងការធានាគុណភាពបរិស្ថាន។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែគោល/យោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ស្ថានភាពមួយ ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់វាស់វែងការផ្លាស់ប្តូរ។ រយៈពេលគោលបានពីការគណនារយៈពេលពាក់ព័ន្ធ និងភាពមិនប្រក្រតី។ កំហាប់គោលរបស់ឧស្ម័នម្រមួយត្រូវបានវាស់វែងនៅទីកន្លែង ដែលមិន ទទួលរងឥទ្ធិពលពីការបញ្ចេញឧស្ម័នដោយសកម្មភាពមនុស្សនៅក្នុងតំបន់នោះ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែក្រវាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់​សម្រាប់​ក្រវាត់​ចង្កេះ ធ្វើ​ដោយ​សំពត់ ដោយ​ស្បែក ដោយ​អំបោះ ឬ​ដោយ​លោហជាតិ​ផ្សេង​ៗ មាន​មាស​និង​ប្រាក់​ជាដើម ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះកាយពន្ធន៍ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែក្រពាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. តោងក្រពាត់ ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែកោងអន្តរកាលព្រៃឈើ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ការផ្លាស់ប្តូរគម្របព្រៃឈើក្នុងរយៈជាក់លាក់មួយ ដោយតម្លៃនៃការប្រែ ប្រួលការប្រើប្រាស់ដីដែលមានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងតំបន់ ដែល ជាទូទៅអាចបណ្តាលឱ្យមានការថយចុះយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃផ្ទៃព្រៃ ក្នុង កំលុងពេលដំបូងនៃឧស្សាហូបនីយកម្ម និងការអភិវឌ្ឍ ហើយបន្ទាប់មក គម្របព្រៃឈើកើនឡើងយឺតៗតិចជាងកម្រិតដើម។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សែ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់​សម្រាប់​ចង ធ្វើ ឬវេញ​ដោយ​ផ្ដៅ ដោយ​ជក់​ដូង ឬសរសៃ​ធ្មៃ សូត្រ​ជាដើម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សេវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ គេ​ច្រើន​រាប់អាន​ធ្វើ​ក្ដារ​ក្រាល ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មាន​សូរ​តិច​ណាស់ (សំឡេង)។
ឧទាហរណ៍៖ សំឡេង​ខ្សេវ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សៀវ, ត្របែកជូរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សម្យ៉ាង កម្ពស់១០-១៤ម ដុះក្នុងព្រៃល្បោះមាត់សមុទ្រជិតជើងភ្នំ នៃប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមខាងត្បុង។ ឈើគេប្រើសម្រាប់ធ្វើសសរផ្ទះ គ្រឿងដំបូលផ្ទះ,ក្តារក្រាល, ក្តារជញ្ជាំង, ច្រវា និងកង់រទេះ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សៀវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ​ខ្សឹប។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្សឹបខ្សៀវ គឺ​និយាយ​ខ្សឹប​រឿយ​ៗ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សៀគ្រក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ខ្សៀ​មួយ​យ៉ាង មាន​ដាក់​ទឹក​ខាង​ក្នុង បឺត​ទៅ​ឮ​សូរ​គ្រក់​ៗ។
ឧទាហរណ៍៖ ជក់​ខ្សៀ​គ្រក់ (សម្រាប់​ប្រើ​ខាង​ជក់​ថ្នាំ​ចិន) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សៀក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​តិច​ៗ ដោយ​ប្រហារ​អ្វី​ៗនឹង​អាវុធ​ដ៏​មុត ឬដោយ​ខ្យល់​បក់; ដោយ​អូស​ខ្សែ​តូច​ឆ្មារ​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស ; ដោយ​ពស់​លូន​យ៉ាង​រហ័ស។
ឧទាហរណ៍៖ កាំបិត​នេះ​មុត​ខ្សៀក ខ្យល់​បក់​ឮ​ខ្សៀក

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សៀ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់​សម្រាប់​ជក់​ថ្នាំ ឬអាភៀន​មាន​សណ្ឋាន​ផ្សេង​ៗ ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះទំរង់ធុមវដ្តី ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សួស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​តូច​មួយ​ប្រភេទ​ដើម​ស្ទើរ​ជា​វល្លិ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សួល

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ ខ្សឹក។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្សឹកខ្សួល (ម. ព. នោះ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សុល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​រលាយ​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស ព្រោះ​ត្រូវ​ទឹក ឬត្រូវ​កម្ដៅ​ភ្លើង។
ឧទាហរណ៍៖ រលាយ​ខ្សុល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​រលាយ​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស ព្រោះ​ត្រូវ​ទឹក ឬត្រូវ​កម្ដៅ​ភ្លើង។
ឧទាហរណ៍៖ រលាយ​ខ្សុល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សុយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​ចម្រើន​ពាក្យ​ធូរ​ឲ្យ​វិសេស​ឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ ធូរ​ខ្សុយ គឺ​ធូរ​ណាស់ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សុច

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា និយាយ​ឲ្យ​ទំនង​ឲ្យ​ដឹង​គ្នា​ជា​មុន​ជា​ការ​ស្ងាត់។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្សុច​គ្នា​ហើយ​ស្រាប់​តែ​ចេញ​ទៅ​អស់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា អំពីសូត្រ ឬ អំបោះ ដែលមានសរសៃមិនត្រង់ ។
ឧទាហរណ៍៖ សូត្រខ្សុច, អំបោះខ្សុច ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សុក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា​​ សំណុំ​ធូប​ចំនួន​ប្រាំ ឬដប់​បំពង់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ធូប​មួយ​ខ្សុក ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សឺត

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បឺត​ស្រូប​ដោយ​ច្រមុះ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្សឺត​សម្បោរ ។

               ជួន​កាល​ប្រើ​ជា​នាមសព្ទ។
ឧទាហរណ៍៖ ថើប​មួយ​ខ្សឺត ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​ដក​ដង្ហើម ឬដោយ​បឺត​ខ្សៀ​ជាដើម។
ឧទាហរណ៍៖ ដក​ដង្ហើម​ឮ​ខ្សឺត បឺត​ខ្សៀ បឺត​បារី​ឮ​ខ្សឺត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សឹប ឬទ្រមាក់អណ្តើក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បក្សីមួយប្រភេទ មានប្រវែង ៦៦-៦៨,៥ ស.ម ឈ្មោលៈ ក្បាល និងផ្នែពោះពណ៌ខ្មៅ ស្លាបស ខ្នងលឿងត្រសក់។ ញីៈ សំបុរលឿងត្រសក់ក្បាលឆ្នូតខ្មៅ ពោះស ពេលហើរផ្នែកក្រោមស្លាបពណ៌ប្រផេះ។ ទីជំរកៈ វាលស្មៅ វាលស្រែ នៃស្រូវឡើងទឹក។ ជិវសាស្រ្តៈ មុនហើររត់យ៉ាងលឿន ចូលចិត្តហើរបោះពួយទៅលើបង្ហាញខ្លួន។ របាយៈ វត្តមានពេញមួយឆ្នាំ ភាគច្រើនតំបន់ជុំវិញបឹងទន្លេសាប ខេត្តកំពង់ធំ បន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តតាកែវជាដើម។ រដូវបន្តពូជៈ ខែមិនា ដល់សីហា ពងចំនួន ២។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សឹប

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា និយាយ​តិច​ជិត​ត្រចៀក ដើម្បី​មិន​ឲ្យ​អ្នក​ដទៃ​ដែល​នៅ​ជិត​ខាង​ឮ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សឹកខ្សួល

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា យំ​អណ្ដឺតអណ្ដក ឆែតឆត​តិច​ៗ ដែល​មាន​កិរិយា​រអាក់រអួល​ក្រ​ស្រាក។
ឧទាហរណ៍៖ យំ​ខ្សឹកខ្សួល សោក​ខ្សឹកខ្សួល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា យំ​អណ្ដឺតអណ្ដក ឆែតឆត​តិច​ៗ ដែល​មាន​កិរិយា​រអាក់រអួល​ក្រ​ស្រាក។
ឧទាហរណ៍៖ យំ​ខ្សឹកខ្សួល សោក​ខ្សឹកខ្សួល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សាវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​ឮ​សូរ​សាវ​ៗ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្សឹប​គ្នា​ឮ​ខ្សាវ​ៗ និយាយ​ខ្សាវ​ៗ (ម. ព. ខ្សាប) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ដែល​ឮ​សូរ​សាវ​ៗ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្សឹប​គ្នា​ឮ​ខ្សាវ​ៗ និយាយ​ខ្សាវ​ៗ (ម. ព. ខ្សាប) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សាយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ស្រូវ ឬ​អង្ករ​ដែល​មិន​មាន​ជាតិ​ស្អិត​ខ្លាំង សម្រាប់​បរិភោគ​ជា​បាយ ឬជា​ចំណី​ផ្សេង​ៗ
ឧទាហរណ៍៖ ស្រូវ​ខ្សាយ អង្ករ​ខ្សាយ (ម. ព. សាលី) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សាប

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា សូរ​និយាយ ឬស្រែក​ឮ​ធូរ ឮ​ស្អក​ដូច​សំឡេង​ទា​ឈ្មោល។
ឧទាហរណ៍៖ សំឡេង​ឮ​​ខ្សាប និយាយ​ខ្សាប ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​និយាយ ឬស្រែក​ឮ​ធូរ ឮ​ស្អក​ដូច​សំឡេង​ទា​ឈ្មោល។
ឧទាហរណ៍៖ សំឡេង​ឮ​​ខ្សាប និយាយ​ខ្សាប ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សាន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ត្រី​មួយ​ប្រភេទ រូប​រាង​និង​ទំហំ​ប្រហែល​នឹង​ត្រី​ផ្ទក់ តែ​សម្បុរ​ថ្លា ហើយ​ច្រើន​តែ​នៅ​លើ​ភ្នំ ឬ​លើ​ដើម​ឈើ​ដែល​មាន​ដក់​ទឹក; ស្រុក​ខ្លះ​ហៅ ត្រី​ផ្អោក ។

ខ្សាច់កណ្ដាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ស្រុក​មួយ​ឋិត​នៅ​ទៀប​ដង​ទន្លេ​មេគង្គ​ខែត្រ​កណ្ដាល។
ឧទាហរណ៍៖ ស្រុក​ខ្សាច់កណ្ដាល ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សាច់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ផង់​គ្រាប់​ល្អិត​រឹង​ដូច​ថ្ម​មាន​ពន្លឺ​ខ្លះ​ឥត​ពន្លឺ​ខ្លះ ។ ខ្សាច់​ដែល​មាន​គ្រាប់​ធំ​ៗ លាយ​ផង ហៅ​ថា ខ្សាច់​ពង​កន្ធរ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សាក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​ពស់​លូន ឬ អូស​ខ្សែ ទាញ​ខ្សែ។
ឧទាហរណ៍៖ ពស់​លូន​ឮ​ខ្សាក ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( សំ. ក្សត “សាបសូន្យ, ខូច…” ) ទ័លក្រ
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្ស​ខ្សត់ ខ្សត់​ទ្រព្យ​របស់ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្សត

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​ចម្រើន​ពាក្យ​ធូរ​ឲ្យ​វិសេស​ឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ ធូរ​ខ្សត គឺ​ធូរ​ណាស់ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដែល​មិន​គ្រប់​តាម​ខ្នាត​កម្រិត ខ្វះ​តែ ២ ទៀត​នឹង​គ្រប់​ជា ១០ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​មិន​គ្រប់​តាម​ខ្នាត​កម្រិត ខ្វះ​តែ ២ ទៀត​នឹង​គ្រប់​ជា ១០ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វោះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​ចម្រើន​ពាក្យ​របូត របើក របេះ​ឲ្យ​ប្លែក​ឡើង
ឧទាហរណ៍៖ របើក​ខ្វោះ របូត​ខ្វោះ របេះ​ខ្វោះ គឺ​របើក​ហើយ​មាន​ឮ​សូរ​តិច ស្រាល ខ្លី​ផង ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​របើក ឬបើក​ឆ្នុក​គ្រប​ជាដើម ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វោកខ្វាក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​និយាយ​ខ្លាំង​ឥត​សំច័យ ឬសូរ​ដោយ​ហែក​សំពត់​ ហែក​ស្លឹក​ផ្សេង​ៗ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វោក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​ដោយ​ហែក​សំពត់​ជាដើម។
ឧទាហរណ៍៖ ហែក​សំពត់​ឮ​ខ្វោក (ម. ព. ខ្វាក) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា អំពី​ដំណើរ​របូត​ឮ​សូរ​បន្ដិច​ផង ។
ឧទាហរណ៍៖ របូត​ខ្វែះ (ម. ព. ខ្វោះ ២ កិ. វិ.) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរ​ឮ​តិច​ខ្លី​ដោយ​របូត រដក របើក (ម. ព. ខ្វោះ ១ ឧ.) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (យ.) ប្រដាប់​សម្រាប់​កាប់​ស្មៅ មាន​ដង​វែង​ដូច​ផ្គាក់ ។ ខ្វែវ​បក គឺ​ខ្វែវ​សម្រាប់​កាប់​បក​ស្មៅ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ​ស្រដៀង​គ្នា​នឹង​ទន្លា តែ​មាន​ឫស​ដូច​ជ្រៃក្រឹម ; ស្រុក​ខ្លះ​ហៅ កំប៉ែត (ម. ព. នោះ) ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា គង, កាត់ទទឹងបណ្តោយលើគ្នា ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្វែងជាជើងក្អែក, ខ្វែងជាក្រឡាចត្រង្គ

              ផ្ទុយគ្នា, មិនស្របគ្នា ។

ឧទាហរណ៍៖​​ ខ្វែងយោបល់គ្នា ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈើ​ដែល​គង​ភ្ជាប់​គ្នា មួយ​ទទឹង មួយ​បណ្ដោយ ។

ឧទាហរណ៍៖​ ឈើ​ខ្វែង​ផ្ទះ ។

             រាន​សម្រាប់​ទ្រ​ចង្អេរ​នាង ។

             បឹងតូច, អូរ, ឬ ខ្ពបដែលនៅទទឹងបឹងណាមួយទៀត ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែកសមុទ្រធំពោះត្នោត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បក្សីមួយប្រភេទ មានប្រវែង ៣៧-៤១ ស.ម នៅរដូវមិនបន្តពូជសម្តុរពណ៌ប្រាក់ ស្លាប និងខ្នងពណ៌សលាយប្រផេះដូជស្រកាត្រី ចំពុះ បែង ហើយ ស្រួច មានពណ៌លឿងខ្ចីនៅគល់ និងក្រម៉ៅនៅចុង។ នៅពេលបន្តពូជសម្បុរខ្លួនឡើងពណ៌ត្នោត។ ទីជំរកៈ ឆ្នេរខ្សាច់ វាលភក់តាមតំបន់ឆ្នេរ។ របាយៈ វត្ត មាន នៅរដូវប្រាំង ជា ពិ សេស មាន នៅ តាម តំបន់ឆ្នេរ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែកសមុទ្រតូចពណ៌ត្នោត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បក្សីមួយប្រភេទ មានប្រវែង ៣៤-៣៦ ស.ម រដូវមិនបន្តពូជៈ ខ្នងពណ៌ប្រផេះត្រសក់ ចំពុះខ្មៅត្រង់វែង ចិញ្ចឹមស។ ឈ្មោលពេលបន្តពូជៈ ខ្លួនឡើងពណ៌ក្រហម ចំណែកញីរាងធាត់ជាង ស្លាប និងទ្រូងពណ៌លឿង។ ទីជំរកៈ វាលភក់ឆ្នេរសមុទ្រ។ របាយៈ ជាប្រភេទឆ្លងកាត់ មានដោយកំរ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​សត្វ​បក្សី​ព្រៃ​មួយ​ប្រភេទ មាន​រូប​រាង​ដូច​ខ្វែក តែ​តូច​ជាង មាន​ប្រក្រតី​រក​ស៊ី​តាម​ជើង​ត្រោក ។

ខ្វែក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះសត្វស្លាបមួយប្រភេទ មានសម្បុរប្រផេះ កវែង បរិភោគត្រីជាអាហារ ចេញរកស៊ីតែវេលាយប់ វេលាថ្ងៃដេក ។

               បក្សីមួយប្រភេទ មានប្រវែង ៥៨-៦៥ ស.ម ពេញវ័យៈ ចំពុះ ក្បាល និងខ្នងពណ៌ខ្មៅ ភ្នែកក្រហម ក និងទ្រូងពណ៌ស សា្លបប្រផេះចាស់។ មិនទាន់ពេញវ័យៈ ខ្លួនទាំងមូលពណ៌ត្នោតលាយអុជៗស។ ទីជំរកៈ វាលភក់រុក្ខជាតិ វាលស្រែព្រៃកោងកាង។ ជីវសាស្រ្តៈ រកស៊ីពេលយប់ និងរស់នៅកន្លែងគុម្ពោតស្តុកពេលថ្ងៃ។ របាយៈ វត្តមានពេញមួយឆ្នាំ មានគ្រប់ទីកន្លែង។ រដូវបន្តពូជៈ ខែមិនា ដល់មករា ពងចំនួនពី ៣ ទៅ ៥។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វែ

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ​ប្រែ ។
ឧទាហរណ៍៖ ពី​ដើម​ថា​នឹង​ទៅ ឥឡូវ​ស្រាប់​តែ​ប្រែ​ខ្វែ​ថា​មិន​ទៅ​វិញ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វេះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា លូក​កេះ​ដោយ​ម្រាម​ដៃ កាយ​ដោយ​ចង្អុល​ដៃ ឬដោយ​ខ្នាយ​ឲ្យ​មុត ឲ្យ​ដាច់ ឲ្យ​ធ្លុះ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

ខ្វេរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​កោង​ខុប​ដូច​កង្វេរ ។

ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត