Category: A Khmer Dictionary

តំបន់វប្បធម៌ និងសាសនា

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដែលមានមុខងារចម្បង សម្រាប់សាងសង់សំណង់ ដែលបម្រើដល់វិស័យប្រវត្តិសាស្រ្ត សិល្បៈ វប្បធម៌ និងសាសនា ដូចជា ប្រាសាទ វត្តអារាម វិហារសាសនា សាលារៀន សារមន្ទីរ ទីលានកីឡា កន្លែងសិប្បកម្មចម្លាក់ សាលាឆទាន ពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យ។ល។ តំបន់នេះមានផលធៀបផ្ទៃក្រឡាបាតសំណង់ធៀបនឹងដីឡូត៍ និងមានសន្ទស្សន៍ប្រើប្រាស់ដី កំណត់ដោយអនុក្រឹត្យនេះ។

តំបន់លំហសាធារណៈ និងផ្ទៃបៃតង

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដែលមានមុខងារ សម្រាប់បម្រើដល់ការសម្រាក ការលំហែ ការកម្សាន្ត និងពិធីសាធារណៈនានា ដូចជា ឧទ្យាន សួនច្បារ សួនសត្វ សួនកុមារ កន្លែងក្មេងលេង សួនយុវជន សួនមនុស្សចាស់។ល។ ដែលត្រូវបានរៀបចំ និងសាងសង់ សម្រាប់បម្រើដល់សាធារណជន។ តំបន់នេះមានផលធៀបផ្ទៃក្រឡាបាតសំណង់ធៀបនឹងដីឡូត៍ និងមានសន្ទស្សន៍ប្រើប្រាស់ដី កំណត់ដោយអនុក្រឹត្យនេះ។

តំបន់រ៉ាមសារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដីសើមដែលគេចាត់ទុកថា ជាតំបន់មានសារៈសំខាន់ផ្នែកអេកូឡូស៊ី ឬជីវៈចម្រុះជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។

តំបន់រួចពន្ធ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា តំបន់បង្កើតឡើងដោយរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលទំនិញនាំចូលពុំមែនជាកម្មវត្ថុ នៃការជាប់ពន្ធនិងអាករក្រោមលក្ខខណ្ឌកំណត់ច្បាស់លាស់។

តំបន់រាលឆ្លងសមាសភាពចង្រៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា តំបន់កំពុងមានការរាលឆ្លងសមាសភាពចង្រៃ។

តំបន់រណប

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់មួយប្លុកស្ថិតនៅចន្លោះផ្លូវសាធារណៈ តាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រ និងផ្លូវស្របបន្ទាប់មួយទៀត ដែលស្ថិតក្នុងទិសខាងដីគោក។

តំបន់រដ្ឋបាល និងសេវាសាធារណៈ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដែលមានមុខងារចម្បង សម្រាប់សាងសង់សំណង់ដែលបម្រើដល់វិស័យរដ្ឋបាល និងសេវាសាធារណៈ ដូចជា ទីស្ដីការក្រសួង ស្ថាប័ន មន្ទីរ អង្គភាព សាលារាជធានី សាលាខេត្ត សាលាក្រុង សាលាស្រុក ខណ្ឌ សាលាឃុំ សង្កាត់ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ បណ្ណាល័យ មណ្ឌលសុខភាព ប្រៃសណីយ៍។ល។ តំបន់នេះមានផលធៀបផ្ទៃក្រឡាបាតសំណង់ធៀបនឹងដីឡូត៍ និងមានសន្ទស្សន៍ប្រើប្រាស់ដី កំណត់ដោយអនុក្រឹត្យនេះ។

តំបន់ព្រៃឈើ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ផ្ទៃព្រៃឈើ និងគម្របព្រៃឈើ ដែលត្រូវការពារ ថែរក្សា និងដាំបន្ថែម ដូចជា ព្រៃស្រោង ព្រៃរបោះ ព្រៃការពារ ព្រៃអភិរក្ស ព្រៃលិចទឹក។ល។

តំបន់ពាក់កណ្តាលស្ងួតហែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា តំបន់ដែលរារាំងការលូតលាស់របស់រុក្ខជាត់ ដោយសារបរិមាណទឹកនៅមានកម្រិត បណ្តាលឲ្យរដូលកាលដាំដុះនៅតំបន់នោះមានរយះពេលខ្លី ឯផលិតកម្មរវាងឆ្នាំនីមួយៗមានការប្រែប្រួលខ្លាំង។ តំបន់នេះមានរបាយកំណកអាកាស (ទឹក ភ្លៀង ព្រិល) ប្រចាំឆ្នាំពីឆ្នាំ ៣០០ ដល់ ៨០០ មិល្លីម៉ែត្រ អាស្រ័យលើភ្លៀងធ្លាក់សរទរដូវ និងសិសិរដូវ។

តំបន់ផលិតកែច្នៃនាំចេញ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា តំបន់នៃសកម្មភាពឧស្សាហកម្ម និងសកម្មភាពដទៃទៀតដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការផលិត ការកែច្នៃទំនិញសម្រាប់បម្រើតែការនាំចេញប៉ុណ្ណោះ។

តំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាព

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់គ្រប់គ្រង ដែលមានតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ បម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ការគ្រប់គ្រង ការអភិវឌ្ឍតំបន់ការពារធម្មជាតិផ្ទាល់ និងចូលរួមលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋាន និងជនជាតិដើមភាគតិច។ តំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាព រួមមាន៖ ▪តំបន់អភិរក្សវប្បធម៌ជាតិ និងបេតិកភណ្ឌ ▪តំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ ▪តំបន់អភិរក្សសត្វព្រៃ និងសេវាកម្សាន្ត ▪តំបន់ស្ដារធនធានជីវៈចម្រុះ ▪សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ ▪តំបន់រុក្ខឧទ្យាន ▪តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួមមាន៖ ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត អាងស្ដុកទឹក វារីអគ្គិសនី បង្គោលចរន្តអគ្គិសនី ▪តំបន់ភូគព្ភសាស្រ្ត ▪តំបន់អាជីវកម្មជ័ររុក្ខជាតិ អនុគ្រោះដល់បរិស្ថានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងតំបន់ជុំវិញ។

តំបន់ប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ក្នុងដែនដីគោក និង/ឬដែនទឹក ដែលក្នុងនោះមានសម្បូរដោយប្រព័ន្ធធម្មជាតិដែលពុំទាន់រងការបំផ្លិចបំផ្លាញ និងដែលតម្រូវឱ្យមានសកម្មភាពគ្រប់គ្រង ដើម្បីធានាការការពារ និងការថែទាំធនធានជីវៈចម្រុះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីសម្រាប់ពេលយូរអង្វែង។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ អាចផ្ដល់ផលិតផលនិងសេវាកម្មធម្មជាតិ សម្រាប់ការប្រើប្រាស់តាមតម្រូវការរបស់សហគមន៍។

តំបន់បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ក្នុងដែនដីគោក និង/ឬដែនទឹក ដែលតំបន់នោះ មានលក្ខណៈពិសេសពីធម្មជាតិ ឬពាក់កណ្ដាលកែច្នៃធម្មជាតិ និងមានតម្លៃលេចធ្លោ ឬប្លែកពីគេ ដោយសារតំបន់នោះមានដោយកម្រ មានគុណភាពជាតំណាងឱ្យប្រព័ន្ធធម្មជាតិនានា ឬមានគុណភាពខាងផ្នែកសោភ័ណភាព ឬសារៈសំខាន់ខាងផ្នែកវប្បធម៌។

តំបន់ធនធានទឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ផ្ទៃទឹក និងប្រភពទឹកដែលត្រូវថែរក្សា និងការពារ ដូចជា សមុទ្រ ទន្លេ ព្រែក ស្ទឹង អូរ ប្រឡាយ បឹង ទំនប់ សំណង់ធារាសាស្រ្ត។ល។

តំបន់ទ្រនាប់

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. តំបន់ព័ទ្ធជុំវិញតំបន់ស្នូល ដែលគ្របដណ្ដប់ដោយព្រៃលិចទឹកគ្រប់ប្រភេទ។ ២. ជម្រករដូវប្រាំងដ៏ពិសិដ្ឋរបស់ពពួកមេពូជត្រីស ឬត្រីទន្លេ និងប្រភេទត្រីប្រចាំតំបន់ ដែលទម្លាប់មកសម្ងំលាក់ខ្លួន ដើម្បីវិវឌ្ឍក្រពេញបន្តពូជ។ ជាទូទៅតំបន់នេះសម្បូរទៅដោយផ្ទាំងថ្មរកេតរកូត ព្រៃលិចទឹក កន្លែងដុះសារាយខ្មៅជាចំណីបន្ថែមរបស់ត្រីមេពូជ អន្លង់ជ្រៅៗ និងឆ្នេរខ្សាច់។

តំបន់ទេសចរណ៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ទាំងឡាយក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសរៀបចំ និងអភិវឌ្ឍបម្រើគោលបំណង និងសកម្មភាពទេសចរណ៍។

តំបន់ទឹកជួរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា កន្លែងដែលមានថ្មរកេតរកូត នៅទន្លេមេគង្គលើ កាំពី ពីខេត្តក្រចេះទៅព្រំប្រទល់ប្រទេសឡាវដែលមានអន្លង់ជ្រៅៗ ដែលបំលែងចរន្តទឹកឱ្យលឿន រួមទាំងរុក្ខជាតិលិចទឹក ដូចជា ព្រៃអញ្ចែងជាដើម ដែលជាជម្រក និងជាកន្លែងពងកូន នៃមេត្រីពូជ។

តំបន់ឋបនីយជីវមណ្ឌល

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់តំណាងឱ្យប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីមានសារៈសំខាន់ និងពុំរងនូវការខូចខាតខ្លាំង ហើយព័ទ្ធជុំវិញទៅដោយតំបន់ប្រើប្រាស់ដោយនិរន្តរភាព ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានសកម្មភាពមនុស្សក្នុងកម្រិតមួយជាកំណត់។

តំបន់ដែលទទួលរងនូវការប្រើប្រាស់ច្រើនមុខ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដែលផ្ដល់នូវភាពស្ថិតស្ថេរលើប្រភពទឹក ព្រៃឈើ សត្វព្រៃ ត្រី វាលស្មៅ និងការកម្សាន្ត ដែលតម្រូវឱ្យមានការអភិវឌ្ឍ អភិរក្សធម្មជាតិ ក្នុងគោលដៅចម្បងនៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច។

តំបន់ដីសើម

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់មានលក្ខណៈជាវាលភក់ វាលល្បាប់ តំបន់មានរុក្ខជាតិពុករលួយ ទីដែលមានទឹកក្នុងលក្ខណៈធម្មជាតិ ឬសិប្បនិម្មិត តំបន់មានទឹកលិចជាអចិន្រ្តៃយ៍ ឬតាមរដូវ ឬទឹកនឹង ឬទឹកហូរ ឬទឹកភ្លាវ រួមទាំងតំបន់សមុទ្រដែលមានជម្រៅមិនលើសពី ៦ ម៉ែត្រ ក្នុងពេលទឹកនាចទាបបំផុត។

តំបន់ជំនួបអន្តរត្រូពិក

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា តំបន់សម្ពាធទាបនៅក្បែរអេក្វាទ័រ ជាកន្លែងដែលខ្យល់មកពីភាគឦសានជួបនឹងខ្យល់ពីអាគ្នេយ៍។នៅពេលដែលខ្យល់ទាំងនេះជួបគ្នា ខ្យល់សើមត្រូវបានរុញច្រានចេញឡើងលើ ជាហេតុនាំឲ្យមានកំណក់អាកាសខ្លាំង និងប្រែប្រួលទៅតាមរដូវកាល។

តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដីគោកដែលស្ថិតនៅជាប់សមុទ្រ និងទទួលរងឥទ្ធិពល នៃសមុទ្រមាននៅខេត្តកំពត កោះកុង ក្រុងព្រះសីហនុ និងក្រុងកែប ដោយរួមបញ្ចូលទាំងបូរណភាពដែនសមុទ្រ ដែលលាតសន្ធឹងដល់ព្រំប្រទល់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

តំបន់គ្មានថង់ប្លាស្ទិក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា ទីតាំងដែលត្រូវបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកគ្រប់ប្រភេទរួមមាន៖ តំបន់អភិរក្សជីវៈចម្រុះ តំបន់ឧទ្យានធម្មជាតិ តំបន់ដងទន្លេនិងច្រាំងទន្លេ តំបន់បឹង ស្រះ ត្រពាំង តំបន់សមុទ្រនិងមាត់សមុទ្រ តំបន់សួនច្បារសាធារណៈ។ល។

តំបន់គ្មានថង់ប្លាសស្ទិក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា ទីតាំងដែលត្រូវបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកគ្រប់ប្រភេទរួមមាន៖ តំបន់អភិរក្សជីវៈចម្រុះ តំបន់ឧទ្យានធម្មជាតិ តំបន់ដងទន្លេនិងច្រាំងទន្លេ តំបន់បឹង ស្រះ ត្រពាំង តំបន់សមុទ្រនិងមាត់សមុទ្រ តំបន់សួនច្បារសាធារណៈ។ល។

តំបន់គម្រោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា តំបន់ដែលរួមបញ្ចូលនូវតំបន់អនុវត្តគម្រោង ដែលក្នុងនោះសកម្មភាពគម្រោងដូចជា ការអភិវឌ្ឃសហគមន៏ និងជម្រើសនៃការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ប្រជាជនមានឥទ្ធិដោយផ្ទាល់ទៅលើដីនិងធនធានដែលពាក់ព័ន្ធ។ ប្រសិនបើមានការប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រតាមកម្មវិធី តំបន់គម្រោងត្រុវរួមបញ្ចូលតំបន់អនុវត្តគម្រោងប្រកបដោយសក្តានុពលទាំងអស់ដូចជា តំាបន់ដីថ្មីដែលមានសក្តានុពលទាំងអស់ក្នុងនឡសកម្មភាពគម្រោងត្រូវបានអនុវត្តនៅពេលអនាគត បន្ទាប់ពីមានការផ្តល់សុពលភាពដំបូង ក្នុងគោលបំណងបង្កើតអត្ថប្រយោជន៏អាកាសធាតុពិត។

តំបន់ខ្សត់អុកស៊ីសែន

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា តំបន់ក្នុងមហាសមុទ្រនិងបឹងដែលអុកស៊ីសែនមានកម្រិតទាបបំផុតដោយសារវត្តមានសារធាតុចិញ្ចឹមច្រើសហួសកម្រិតបណ្តាលមកពីសកម្មភាពមនុស្ស និងកត្តាដទៃទៀតដែលនាំឲ្យបាត់បងអុកស៊ីសែនចាំបាច់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតសារពាង្គកាយនៅជិតបាតសមុទ្រនិងនៅបាតសមុទ្រ ឬបឹង។

តំបន់កិច្ចសន្យា

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់នៃប្លុកស្វែងរុករក និងដែលបង្រួម ដោយការប្រគល់ផ្ទៃក្រឡាសងមកវិញ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា១៦ ។

តំបន់ការពារធម្មជាតិថ្នាក់ខេត្ត-ក្រុង

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ដីគោក ទឹកសាប សមុទ្រ កោះ ដែលត្រូវបានការពារ គ្រប់គ្រងក្នុងគោលបំណងការពារ និងអភិរក្សធនធានជីវៈចម្រុះ ប្រពៃណី វប្បធម៌ ជំនឿ សាសនា ដែលមាននៅក្នុងតំបន់នោះ និងប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិឱ្យមាននិរន្តរភាព។

តំបន់ការពារធម្មជាតិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. តំបន់នៃដែនដីសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ រួមមាន៖ ដែនដីគោក ឬដែនទឹក រួមទាំងឆ្នេរសមុទ្រ និងសមុទ្រ ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ដែលទទួលស្គាល់ដោយបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ឬតំបន់ដែលបង្កើតថ្មី ក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។ តំបន់ទាំងនោះ មានសារៈសំខាន់ទាំងផ្នែករូបសាស្ដ្រ និងផ្នែកជីវសាស្ដ្រដែលតម្រូវឱ្យមានការគ្រប់គ្រងតាមច្បាប់ ក្នុងបំណងការពារនិងថែទាំជីវៈចម្រុះ ធនធានធម្មជាតិនិងធនធានវប្បធម៌ ហើយត្រូវបានគ្រប់គ្រងប្រកបដោយនិរន្ដរភាពគ្រប់ជំនាន់ ដើម្បីផលប្រយោជន៍បរិស្ថាន សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច។ ២. មានជាអាទិ៍ ឧទ្យានជាតិ ជម្រកសត្វព្រៃ តំបន់ការពារទេសភាព តំបន់ប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង ត្រូវកំណត់ដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។

តំបន់ការពារទេសភាព

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. តំបន់នៃដែនដីគោក និង/ឬដែនទឹក ដែលតំបន់នោះទទួលរងអន្តរអំពើរបស់មនុស្សទៅលើធម្មជាតិ ដោយបង្កើតបានជាតំបន់ដែលមានលក្ខណៈប្លែក ខាងផ្នែកសោភ័ណភាពធម្មជាតិ ឬកែច្នៃអេកូឡូស៊ី ឬវប្បធម៌ និងជាទូទៅសម្បូរដោយជីវៈចម្រុះ។ ការថែរក្សាអន្ដរអំពើជាប្រពៃណីបែបនេះ មានសារៈសំខាន់ជាអាយុជីវិត ចំពោះកិច្ចការពារ ថែរក្សា និងការវិវឌ្ឍតំបន់បែបនេះ។ ២. តំបន់ដែលត្រូវថែទាំទេសភាពធម្មជាតិ និងពាក់កណ្ដាលធម្មជាតិសំខាន់ៗ សម្រាប់រមណីយដ្ឋានដល់សាធារណជន ក្នុងការសម្រាកកម្សាន្ត និងធ្វើទេសចរណ៍។

តំបន់ការពារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា តំបន់ធម្មជាតិ និងទស្សនីយភាពដែលត្រូវការពារ ដើម្បីបម្រើឱ្យវិស័យបរិស្ថាន សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច វិទ្យាសាស្រ្ត ការអប់រំ និងការកម្សាន្ត ដូចជា ឆ្នេរសមុទ្រ ចំណីទន្លេ ភ្នំឧទ្យានជាតិ តំបន់ដីសើម តំបន់ជីវធម្មជាតិ។ល។

តំបន់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទី; ប៉ែក​ដី; ប៉ែក​ព្រៃ ជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្នុង​តំបន់​មួយ ដី​មួយ​តំបន់; ព្រៃ​មួយ​តំបន់ ។

               ទីស្ដីការរាជការមួយផ្នែកតូច មានសង្កាត់ប៉ុណ្ណោះៗ មានអ្នករាជការថ្នាក់លេខាធិការស្រុកម្នាក់ ឬនាយរាជតម្រួតម្នាក់ជាមេគ្រប់គ្រង ជាតំណាងអភិបាលស្រុក ក៏ហៅ តំបន់ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ តំបន់អូររាំងឪ (ក្នុងស្រុកកោះសូទិន ខែត្រកំពង់ចាម), តំបន់ត្រាំខ្នារ(ក្នុងស្រុកបាទីខែត្រតាកែវ) ។ល។

                  មេតំបន់មួយៗ ហៅថា ចៅតំបន់ (កាលពីដើម តំបន់ នេះអាចឲ្យសរសេរជា ដំបន់ ក៏បាន ប៉ុន្តែឥឡូវនេះត្រូវលែងប្រើ, ត្រូវសរសេរ ដំបន់ ចំពោះតែវាយមួយដំបងត្រូវដំបន់យ៉ាងធ្ងន់ ឯណោះដោយឡែកទៅវិញ) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ, ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. អនុផ្នែកនៃព្រៃសម្បទាន ដែលមានលក្ខណៈជាអេកូឡូស៊ី ជីវៈរូបសាស្រ្ត ឬតម្លៃនៃធនធាន ដែលតម្រូវឱ្យមានរបបគ្រប់គ្រងដោយឡែកពីតំបន់ដែលនៅជាប់ៗគ្នា។ ២. ការរួមបញ្ចូលគ្នានូវខណ្ឌច្រើនសម្រាប់រាជធានី ឬក្រុងមួយសម្រាប់ខេត្ត។

តំនឿន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការ​តឿន ការ​បង្ខំ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖  វា​ឥត​រវល់​នឹង​តំនឿន​របស់​គេ​សោះ ។

តំនឿ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ភាព​តឿ ដំណើរ​តឿ ។
ឧទាហរណ៍៖ គេ​តាម​ចោមរោម​មើល​ក្មេង​នោះ ព្រោះ​តែ​ តំនឿ​របស់​វា ។

តំណោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ព. ថ. ) ការតោង, វត្ថុសម្រាប់តោង ។
ឧទាហរណ៍៖ វាមានតំណោងមាំណាស់, មែកឈើជាតំណោងរបស់ពានរ ។

តំណែងទំនេរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា រដ្ឋបាលសាធារណៈ
មានន័យថា តំណែងដែលកើតឡើងពីការបង្កើតមុខងារថ្មី ការចូលនិវត្តន៍ ការបោះបង់ចោលការងារ មរណភាព ការសុំលាឈប់ពីការងារ ការលុបឈ្មោះ ការបាត់បង់សមត្ថភាពការងារ និងការផ្ទេរចេញរបស់មន្ត្រីរាជការជាដើម។

តំណែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា (ម. ព. ដំណែង កិ.) ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្វី​ៗ​ដែល​គេ​តែង ។ របៀប​លំដាប់​កិត្តិយស​មន្រ្តី មុខ​ក្រសួង មុខងារ មុខការ ។
ឧទាហរណ៍៖ លា​ចាក​មុខ​តំណែង ដាក់​ឲ្យ​នៅ​ក្រៅ​តំណែង ។

តំណូច

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កាល​ដែល​នៅ​តូច ភាព​ដែល​នៅ​តូច បឋម​វ័យ ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្មេង​មាន​តំណូច​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ មិន​សម​បើ​ដឹង​ការ​ខុស​ត្រូវ​ដូច​ជា​មនុស្ស​ចាស់​យ៉ាង​ហ្នឹង​សោះ​គួរ​សរសើរ​វា​ណាស់ ។

តំណុះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការតុះ, ភាវៈតុះទញ់គំនិត ។
ឧទាហរណ៍៖ គាត់អស់ផ្លូវត្រឹមតំណុះរបស់គាត់ត្រឹមប៉ុណ្ណឹងទៅហើយ ។

តំណឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការ​តឹង សណ្តាប់​ធ្នាប់​តឹង ភាព​តឹង​តែង ។
ឧទាហរណ៍៖ កាន់​ដំណឹង គឺ​កាន់​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​តឹង លះ​បង់​ចោល​តំណឹង​ឥត​ប្រយោជន៍ គឺ​លះ​បង់ ចោល​ភាព​តឹង​តែង​ឥត​ប្រយោជន៍ ។

តំណិះដំណៀល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា តំណិះ​តិះ​ដៀល (ច្រើន​តែ​ក្នុង​ទី​កំបាំង​មិន​ចំពោះ​មុខ) ។

តំណិះដំណៀល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា តំណិះ​តិះ​ដៀល (ច្រើន​តែ​ក្នុង​ទី​កំបាំង​មិន​ចំពោះ​មុខ) ។

តំណិះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ហេតុ ដំណើរ​ដែល​មាន​ទំនង​គួរ​ឲ្យ​គេ​តិះ​ដៀល ពាក្យ​តិះ​ដៀល ។
ឧទាហរណ៍៖ យើង​បាន​ពិនិត្យ​ឃើញ​ថា ឈ្មោះ​ហ្នឹង​ឥត​មាន​តំណិះ​ដូច​បាន​ឮ​នោះ​ទេ ។

តំណិច

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ភាព​តិច ការ​ដែល​បាន​តិច ចំនួន​ដែល​មាន​តិច ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្នាំ​នេះ​តំណិច​ ស្រូវ​កាន់​តែ​ថយ​ចុះ​ជាង​ឆ្នាំ​មុន​ទៅ​ទៀត ។

តំណាំង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការ​ដែល​តាំង​ដោយ​មាន​ប្រាក់​កាស ឬវត្ថុ​អ្វី​មួយ​ជា​ភ័ស្តុតាង ។
ឧទាហរណ៍៖ ដាក់​តំណាំង (ច្រើន​និយាយ​ថា​ក្រយា​តំណាំង) ។

តំណាប់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បង្អែមគោក, ក្រៀមដែលគេធ្វើដោយផ្លែ, មើម, ឫស, ដើម, សំបក ។
ឧទាហរណ៍៖ តំណាប់ត្រឡាច, តំណាប់ចេក, តំណាប់ខ្ញី, តំណាប់ដំឡូង, តំណាប់មើមសាមសិប, តំណាប់គល់ល្ហុង (ល្ហុងស៊ីផ្លែ), តំណាប់សំបកក្រូចសើច ឬ ក្រូចត្លុង ។ល។

                 ប្រើជា ដំណាប់ ក៏មាន, ត្រូវប្រើ តំណាប់ វិញ ។

តំណាងរាស្ត្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នក​ធ្វើ​អ្វីៗ ដើម្បី​រាស្ត្រ ជំនួស​រាស្ត្រ បម្រើ​រាស្ត្រ ជា​តំណាង​ប្រទេស​ជាតិ​ទាំង​មូល ពុំ​មែន​គ្រាន់​តែ​ជា​តំណាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​មណ្ឌល​របស់​ខ្លួន​នោះ​ទេ ។

តំណាងរបស់អ្នកទទួលការ

?ថ្នាក់ពាក្យជា លទ្ធកម្មសាធារណៈ
មានន័យថា បុគ្គលដែលមានសិទ្ធិ ក្នុងការទទួលការណែនាំជំនួសមុខឱ្យអ្នកទទួលការ។ តំណាងរបស់អ្នកទទួលការ អាចត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរតាមឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់អ្នកទទួលការ ដោយធ្វើការជូនដំណឹងទៅអ្នកគ្រប់គ្រងគម្រោងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ។

តំណាងផ្នែកលក់

មានន័យថា អ្នកទាក់ទងអតិថិជន ដែលមានសមត្ថភាពយល់នូវអ្វីដែលអ្នកទិញចង់បានពន្យល់នីតិវិធីនៃការទិញ និងធានាដល់ដំណើរការលក់ឱ្យបានរលូន។

តំណាង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រូបតាង, រូបជំនួស ។ អ្នកដែលធ្វើអ្វីៗ តាងគេ, តាងក្រុម ឬតាងអំណាចអ្វីនីមួយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ចាត់តំណាង, តំណាងរាស្ត្រ, លោកនេះ ជាតំណាងលោករដ្ឋមន្ត្រី ។

                (រ. ស.) ព្រះរាជតំណាង (ព្រះរាជៈ—) ។

តំណក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សភាវៈ​រាវ​ដែល​មាន​ចំនួន​តិច​ល្មម​តែ​ស្រក់​ចុះ​តក់​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹក​មួយ​តំណក់ តំណក់​ភ្លៀង ។

តំណ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កន្លែងដែលត, មុខដែលតភ្ជាប់គ្នា; កាល, គ្រា, ជំនាន់ ដែលតគ្នា ។
ឧទាហរណ៍៖ តំណខ្សែ; តំណនៃវង្សត្រកូល; ចម្រៀងនេះមានតំណពីរឿងមុនមក ។

តៅហ៊ូ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ចិ.) ចាហួយ​ធ្វើ​ដោយ​ម្សៅ​សណ្ដែក…។

តៅស៊ន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ចិ.) បបរ​សណ្ដែក​បាយ​មួយ​ប្រភេទ កញ្ឈូស​យក​សំបក​ចេញ​អស់​លាយ​ម្សៅ​លាយ​ស្ករ ។ តៅសួន ។

តៅសួន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ម. ព. តៅស៊ន) ។

តៅខូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ចិ. ថូវខូវ) ហាងលក់ទំនិញលក់ដុំ… ។

តៅ, វល្លិឆ្នូត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សមួយប្រភេទមានកម្ពស់ ២-៦ ម ពេលខ្លះជាវល្លិវារលើរុក្ខជាតិជិតខាង ដុះក្នុងព្រៃឥណ្ឌូចិន ។ ខ្លឹមដើម មានក្លិនក្រអូប សម្រាប់ធ្វើធូប ដុតថ្វាយព្រះ ជាពិសេសក្នុងចំណោមពួកខ្មែរលើ។ គ្រូថ្នាំតែងយកខ្លឹមឈើសម្រាប់ឱ្យគេឆ្ពុងសម្រាប់រំងាប់រោគឈឺក្បាល។ វត្ថុរំអិលម៉្យាង ចម្រាញ់ចេញពីស្លឹក ជាថ្នាំសម្រាប់ធ្វើឱ្យក្អួត (ពេលពុលអាហារ)។

តៅ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ល្អី​រង្វាល់​អនុភាគ​នៃ​ថាំង គឺ​កន្លះ​ថាំង (ពីរ​តៅ ជា​មួយ​ថាំង) ។
ឧទាហរណ៍៖ អង្ករ ១ តៅ ។

               រង្វាល់ ឬ​ប្រដាប់​ឯទៀត​ៗ ដែល​មាន​សណ្ឋាន​ស្រដៀង​នឹង​តៅ ក៏​ហៅ តៅ បាន​ខ្លះ​ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រួស ១​តៅ តៅ​ត្បាល់​កិន ។

                (ចិ. តៅ៎) ប្រដាប់សម្រាប់បូលក្នុងល្បែងបៀភ្លុកឬថួ . . . ។

តោៗ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ម. ព. តោ ) ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. តោ ) ។

តោះៗ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា បន្តិចៗ, សន្សឹមៗ, សំរៀមៗ តាមកម្លាំងឬតាមភាពដែលទន់ខ្សោយ ។
ឧទាហរណ៍៖ តាមកម្លាំងឬតាមភាពដែលទន់ខ្សោយ រកស៊ីតោះៗ សោះតែខាន, សព្វថ្ងៃខ្ញុំចេះតែខំត្រដេត្រដររកនេះរកនោះផ្សែផ្សំតោះៗ អ៊ីចឹងទៅ ទម្រាំតែដល់ពេលស្លាប់ ។ ម. ព. តតេះតតោះ និង តេះតោះ ផង ។

តោះតើយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា សោះ​អង្គើយ ឆើយ យ៉ាង​ស្បើយ មិន​រួសរ៉ាវ ។
ឧទាហរណ៍៖ ចិត្ត​តោះតើយ ធ្វើ​តោះតើយ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា សោះ​អង្គើយ ឆើយ យ៉ាង​ស្បើយ មិន​រួសរ៉ាវ ។
ឧទាហរណ៍៖ ចិត្ត​តោះតើយ ធ្វើ​តោះតើយ ។

តោសម៉ោស

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ស៊សគ្រលស ។
ឧទាហរណ៍៖ សំដីតោសម៉ោស, មនុស្សតោសម៉ោស ។ ប្រើជា តោសមម៉ោស ក៏បាន: សំដីតោសមម៉ោស ។

តោលម៉ោល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​ត្មោល ទោល ឥត​គូ (ចំពោះ​តែ​អ្វី​ៗ ដែល​ព្យួរ ដែល​យារ; ព. សា.) ។

តោរណៈ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (សំ. បា. តោរណ) ខ្លោងទ្វារ, ស៊ុមទ្វារ; ស៊ុមស្លឹកឈើ (ច្រើនហៅចំពោះតែខ្លោងទ្វារ, ស៊ុមទ្វារឬស៊ុមនៅកំពែងឬរបងជាន់ក្រៅ) ។

តោយ៉ោ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា (មើល​ក្នុង​ពាក្យ តោ ឬ តោ​ៗ) ។

តោមរធរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (សំ. បា.) អ្នកកាន់លំពែងស្នែងក្របី ឬអ្នកកាន់ផ្គាក់កកុក (ច្រើនប្រើតែក្នុងសាស្ត្រាទេសន៍ប្រែរយនិងកាព្យ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ឯ​ពួក​ពល​តោមរធរ ស្រែក​ហ៊ោ​កម្ទរ គឃរ​ស្ទុះ​ចូល​តយុទ្ធ ។

តោមរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (សំ.) (បា.) លំពែង​ស្នែង​ក្របី ផ្គាក់​កកុក ។
ឧទាហរណ៍៖ រេហ៍ពលករ​កាន់​តោមរ ស្ទុះ​ចូល​ឈូឆរ កំដរ​សេនា​ទ័ព​ស្រួច ។

តោន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ម. ព. តូន ឬ តោន) ។

តោតម៉ោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​បះ​ជើង​ច្រោង ។
ឧទាហរណ៍៖ ដួល​តោតម៉ោង ។

                     ដែល​ត្រមោង​ចិត្ត កន្ទួល​ចិត្ត (ព. សា. មិន​សូវ​ប្រើ) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​បះ​ជើង​ច្រោង ។
ឧទាហរណ៍៖ ដួល​តោតម៉ោង ។

                     ដែល​ត្រមោង​ចិត្ត កន្ទួល​ចិត្ត (ព. សា. មិន​សូវ​ប្រើ) ។

តោតម៉ា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះ​ឈើ​តូច​មួយ​ប្រភេទ ស្លឹក​ស្រដៀង​នឹង​ស្លឹក​សាគូរ​នាម; អ្នក​ស្រុក​មេមត់ (ខែត្រ​កំពង់ចាម) ច្រើន​យក​ស្លឹក​ឈើ​នេះ មក​ដោត​ខ្ទាស់​ៗ ភ្ជាប់​គ្នា​ដោយ​កន្លាស់ ហើយ​គាប​ជា​ស្លឹក​កណ្ដប​សម្រាប់​ប្រក់​ផ្ទះ កាល​បើ​មាន​ភ្លើង​ឆាប​ឆេះ​គ្រាន់​តែ​រោល​ៗ ខ្លោច​ៗ ក៏​រលត់​ទៅ​ឯង មិន​ឆេះ​ឆាប​ខ្លាំង ។

តោតតូង

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យ​សម្រាប់​និយាយ​ផ្សំ​នឹង​ពាក្យ​ច្រឡោត ។
ឧទាហរណ៍៖ ច្រឡោត​តោត​តូង គឺ​ច្រឡោត​ខ្លាំង​បញ្ចេញ​អាការ​តតូងតតាង ។

តោងទាម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា វាតអាទិ, ប្រកាន់ទាមយកចំណែក ឬ មុខការ, ផលប្រយោជន៍ណាមួយ ឲ្យបានផង ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្ញុំឥតតោងទាមអ្វីទេ ។

តោងក្រពាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ខ្សែ​ចង​ក្រពាត់​ដំរី ។
ឧទាហរណ៍៖ កុំ​ភ្លេច​ចង​តោង​ក្រពាត់ ។ ខ្សែ​ក្រពាត់

តោងការ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា (ស. ត្ចងការ អ. ថ. — កាន) ត្រូវការ ។​
ឧទាហរណ៍៖ តោងការធ្វើ, មិនតោងការ (មិនសូវប្រើ) ។

តោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ឈោង​ចាប់​ព្រយុង​ភ្ជាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ តោង​មែក​ឈើ តោង-ក ។

                ចាប់​ទាម​ជាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ឈ្លើង​ព្រ័ត្រ​តោង​ពោះ​ក្របី ។

                ចាប់​ប្រកាន់​ខ្ជាប់ ប្រកាន់​ស្អិត​មិន​លែង ឆ្លើយ​សំដៅ​ចំ ឆ្លើយ​ដាក់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្រី​តោង ឆ្លើយ​តោង​ដល់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា (ស. ត្ចង) ត្រូវ, បាច់ ។
ឧទាហរណ៍៖ តោង​ទៅ គឺ​ត្រូវ​ទៅ; មិន​តោង​យក គឺ​មិន​បាច់​យក (មិន​សូវ​ប្រើ) ។

តោកអារក្ស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា តោក​តូច​ ឬ​តោក​ជំទើរ​មាន​រាង​រាក់ សម្រាប់​រូប​មេមត់​កាន់​ទង្គិច​ជាន់​អារក្ស ។

តោករខោក

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​រតែករតោក ឬ​យោល​បោក​គ្រវីគ្រវាត់​រម៉ាំងរម៉ោក ។

តោកយ៉ាក

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា (ស. តកយាក អ. ថ. តុកយ៉ាក) ដែលធ្លាក់ចុះជាអ្នកក្រីក្រលំបាក, ដែលទ័លក្ររហេមរហាមពន់ពេក ។
ឧទាហរណ៍៖ សព្វថ្ងៃគ្នាលំបេកលំបាកតោកយ៉ាកខ្លាំងណាស់ ។

                 ប្រើក្នុងកាព្យក៏បាន ។
ឧទាហរណ៍៖ តោកយ៉ាកលំបាកក្រៃក្រាស់ ពីក្មេងដល់ចាស់ នឿយណាស់ពេកពន់ ។

តោក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាជនៈ​ឈើ ​ឬ​ស្មាច់​មាន​ជើង​ស្រដៀង​នឹង​តុ​ស្ពាន់ រាង​កាច់​ជ្រុង​ក្រឡូម​ជ្រៅ​ជាង​តុ ច្រើន​ដាំ​ខ្យង ឬ​ដាំ​កញ្ចក់ បិទ​មាស​សម្រាប់​ដាក់​ទ្រ​អ្វី​ៗ​ដែល​ជា​វត្ថុ​ចេញ​មុខ ។

តោ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សិង្ហ ឬ សីហៈ (រាជសីហ៍) ។
ឧទាហរណ៍៖ រូប​តោ​មួយ​គូ​នៅ​មុខ​ខ្លោង​ទ្វារ​ប្រសាទ ។ ខ្មែរ​យើង​ហៅ សិង្ហតោ ក៏​មាន ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែល​កោង​ទោរ កោង​ក្រដោ ដែល​មាន​អាការ​ឱន​ៗ​កោង​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ វាយ​តោ​ខ្លួន; ដើរ​តោ​ៗ; ដំណើរ​តោ​ៗ ។ និយាយ​ថា តោយ៉ោ ក៏​មាន (ព. សា.) ។ តោៗ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែល​កោង​ទោរ កោង​ក្រដោ ដែល​មាន​អាការ​ឱន​ៗ​កោង​ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ វាយ​តោ​ខ្លួន; ដើរ​តោ​ៗ; ដំណើរ​តោ​ៗ ។ និយាយ​ថា តោយ៉ោ ក៏​មាន (ព. សា.) ។ តោៗ

តៃហោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា មើលក្នុងពាក្យ តាយហោង ។

តែវ៉ែ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះជំងឺមួយប្រភេទ បណ្ដាលឲ្យទាញ-កបត់ងឡើងឲ្យប្រកាច់កន្ត្រាក់កន្ត្រើន (ច្រើនតែសុនខ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្កែតែវ៉ែកាច់ ។

                អាតែវ៉ែ ! ឬ អាតែវ៉ែកាច់ ! (ពាក្យជេរដោយទ្រគោះមើលងាយក្រៃលែង) ។

តែលតោល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលណែលណោល, ហេលហាល, សាត់អណ្ដែត ឥតទីពឹង ឥតពំនាក់ ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សតែលតោល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ណែលណោល ។
ឧទាហរណ៍៖ ឈរតែលតោល ។

តែមប្រិ៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. តែម ) ។

តែម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ថែមថ្នាំកែពណ៌ ។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រូវតែមថ្នាំលឿងបន្តិចទៀត (ប្រើចំពោះតែការគូរវាសលាបលន) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បារ. ត័ងប្រិ៍-ប៉ុស្ដិ៍ Timbre-poste) បំណែកក្រដាសមានរូបភាព ជាគ្រឿងសម្គាល់តាមបញ្ញត្តិរបស់រាជការគ្រប់ប្រទេស សម្រាប់ប្រើបិទលើសំបុត្រស្នាម ។ល។ សម្គាល់ថាបានចេញថ្លៃពន្ធរួចហើយ ។
ឧទាហរណ៍៖ សំបុត្របិទតែម, ក្រដាសបិទតែម (ហៅឲ្យពេញតាមភាសាបារាំងសែសថា តែមប៉ុស្ដិ៍ ឬ តែមប្រិ៍ប៉ុស្ដិ៍ ក៏បាន, អ. ថ. តែមប៉ុស) ។

                  ឧបាយកល, ល្បិច, ម៉ិតប្រាយ (មិនសូវប្រើ) ។

តែព្រៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ជាគុម្ពព្រឹក្សមានកម្ពស់ ១-៤ ម ដុះក្នុងព្រៃវាល នៃប្រទេសថៃ លាវ និងវៀតណាម ។ ខ្មែរយើងនិយមនាំយកមកដាំជាលំអ ធ្វើជារបងទាបៗ។ ស្លឹកតែព្រៃ អាចដាំទឹកផឹកដូចតែធម្មតាក៏បាន ទឹកស្ងោរនេះ ជាភេសជ្ជៈសម្រាប់ឱ្យនោមច្រើន។

តែនតិ៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (អ. តេនតិ៍ Tent, បារ. តង់តិ៍ Tente) ជំរំសំពត់ខ្ចោប គឺជំរំឬបារាំដែលធ្វើដោយសំពត់ក្រាស់ ក្របួចខាងលើខ្ពស់ឡើង ខាងក្រោមរីកគាយ, សម្រាប់បាំងកម្ដៅថ្ងៃនិងភ្លៀង (ប្រដាប់ប្រើការបណ្ដោះអាសន្នមួយដងមួយកាល) ។
ឧទាហរណ៍៖ ពួកកម្មករលើកតែនត៍ពេញទាំងវាល ។

តែតោ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា តោៗ ជ្រុលៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរតែតោ, ដំណើរតែតោ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា តោៗ ជ្រុលៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរតែតោ, ដំណើរតែតោ ។

តែងតោង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលយោលដោយអាការប្រយោលយារចុះខ្លាំង (ម. ព. តែកតោក) ។

តែងតាំង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា តាំងឲ្យមានមុខងារឬមុខតំណែងជាអ្វីៗ, រៀបចំលើកតម្កើងឲ្យមានឋានន្តរស័ក្ដិខ្ពង់ខ្ពស់,… ។
ឧទាហរណ៍៖ តែងតាំងលោក . . . ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ។

                ប្រើត្រឹមតែពាក្យ តាំង ក៏បាន ។
ឧទាហរណ៍៖ តាំងលោក…..ជានាយកក្រុមគង្គា និង រុក្ខា (ម.ព. តែង និង តាំង ផង) ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ឱ្យមុខការ ឱ្យគុណភាព ផ្ដល់ឋានៈនាទី។ ឧទា៖ ឈ្មោះ “ក” បានតែងតាំងឈ្មោះ “ខ” ជាទាយាទរបស់ខ្លួន។

តែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រៀបចំ, ស្អិតស្អាង, តាំងបង្កើត ។
ឧទាហរណ៍៖ តែងរឿង, តែងខ្លួន, តែងសេចក្តី ។ ល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដើមឈើធំល្មមកម្ពស់ពី ១០ ទៅ ១៥ ម ដុះក្នុងព្រៃជ្រៅនៃប្រទេសខ្មែរ លាវ និងវៀតណាម។ គេច្រើនដាំតែងតាមភូមស្រុកធ្វើជាម្លប់។ ឈើគេប្រើជាគ្រឿងផ្ទះក៏បាន។

?ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា រមែង; ធ្លាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្ទះនុ៎ះខ្ញុំតែងទៅញឹកញយ ។

                តែងតែ រមែងតែ, ធ្លាប់តែ ។
ឧទាហរណ៍៖ តែងតែមាន, តែងតែបាន ។

តែកតោក

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលយោលដោយចង, ដាក់, ព្យួរបន្តោក ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្យួរតែកតោក, យោលតែកតោក ។

តែ

?ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា ប៉ុន្តែ ។ ឬ តែត្រឹម និ. ពាក្យជាសន្ធានសម្រាប់តសេចក្តី មានដំណើរផ្សេងៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ សុំអ្នកឲ្យប្រាក់ថ្លៃភោជនាហារតែ ១០ រៀលមកសិនចុះ …, សងតែត្រឹម ២៥ រៀលមកទៀត គ្រប់ចំនួនហើយ ។

                និបាតសព្ទប្រាប់សេចក្តីផ្សេងៗ មានដើម គឺជាសេចក្តីសរសើរក៏មាន ។
ឧទាហរណ៍៖ សិស្សនេះសរសេរអក្សរពុំសូវល្អទេ, តែចេះតែងសេចក្តីត្រឹមត្រូវល្អណាស់ ។

                 ជាសេចក្តីបង្អាប់ឬរិះគន់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ចេះសរសេរអក្សរល្អមែនទែន តែទាស់នឹងមានខុសច្រើនពេក ។ល។

                  តែថា ប៉ុន្ដែថា ។ តែបើ ប៉ុន្ដែបើ ។ល។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ចិ. តេ) ឈ្មោះឈើពួកមួយ ស្លឹកស្ងួតក្រៀមសម្រាប់ឆុងទឹកក្ដៅផឹក ។ ស្លឹកតែគ្រប់ប្រភេទគេច្រើននាំយកពីប្រទេសចិនមកលក់ក្នុងប្រទេសយើង ។ ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមសព្វថ្ងៃនេះ ក៏បានបង្កើតដំណាំតែនាភ្នំនានាមានភ្នំគិរីវង់ជាដើម កំពុងតែលូតលាស់ចម្រើនតាមលំដាប់កាលឡើងហើយ, តាំងពីសម័យនេះរៀងទៅមុខ ដំណាំតែក៏មុខជានឹងចេះតែកើតកើនឡើងជាភិយ្យោភាព ។
ចុល្លព្រឹក្យមួយប្រភេទមានដើមកំណើតនៅប្រទេសចិន គេយកដាំនៅគ្រប់ប្រទេសក្តៅទ្វីបអាស៊ី។ នៅស្រុកខ្មែរ គេដាំដើមតែលើភ្នំ ដូចជា​ គិរីរម្យ និងមណ្ឌលគិរី ជាដើម សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក។ គេអាចឆុងស្លឹកស្រស់ ឬស្លឹកស្ងួត ផឹកម្តង ឬច្រើនដងក្នុងមួយថ្ងៃ។​ជាតិតែអាចលើកកម្លាំងដូចកាហ្វេដែរ។

តេះតោះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា អំប៉េះអំប៉ោះ, បន្តិចបន្តួច (ប្រើចំពោះតែពីធ្វើការរកស៊ី) ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើការតេះតោះ, រកស៊ីតេះតោះស្ទើរតែចិញ្ចឹមខ្លួនមិនរស់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា អំប៉េះអំប៉ោះ, បន្តិចបន្តួច (ប្រើចំពោះតែពីធ្វើការរកស៊ី) ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើការតេះតោះ, រកស៊ីតេះតោះស្ទើរតែចិញ្ចឹមខ្លួនមិនរស់ ។

តេហ្គូស៊ីហ្កាល់ប៉ា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះរាជធានី/​រដ្ឋធានី នៃប្រទេស ហុងឌូរ៉ាស។

តេហរ៉ង់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រាជធានី/​រដ្ឋធានី នៃប្រទេស អ៊ឺរ៉ង់ ។

តេលូទកា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គ្រឿងផ្សំកើតពីការលាយធាតុទឹកជាមួយនឹងធាតុមួយទៀត ដូចជា​ទឹកដោះ​​កើត​មកពីការលាយខ្លាញ់នឹងទឹក ។

តេលូទកា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គ្រឿងផ្សំកើតពីការលាយធាតុទឹកជាមួយនឹងធាតុមួយទៀត ដូចជា​ទឹកដោះ​​កើត​មកពីការលាយខ្លាញ់នឹងទឹក ។

តេលិកា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សារជាតិម៉្យាងរអិលដូចជាខ្លាញ់ លាងនឹងទឹកមិនជ្រះទេ។

តេលតាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ប៉េលប៉ាល ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរតេលតាល, ដំណើរតេលតាល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ប៉េលប៉ាល ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរតេលតាល, ដំណើរតេលតាល ។