Author: Buy Khmer Book

ផ្អឹកៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្អុកៗ ) ។

ផ្អឹកៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្អុកៗ ) ។

ផ្អាវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើពួកតចសារជាតិមួយប្រភេទ ដើមតូចៗទាបៗខ្នងធាងសកត្បាញជាកន្ទេលបាន។
ឧទាហរណ៍៖ កន្ទេលផ្អាវ; គមវាស្លកកូរបាន : សម្លកកូរគមផ្អាវ; ប្រើជាអន្លក់ស្រុសក៏បាន : អន្លក់គមផ្អាវ ។

                     ព្រឹក្សម្យ៉ាង មានកម្ពស់ ២-៧ម ដើមក្រាស់ប្រហែល ៤-៧ ស.ម ដុះនៅទីដីសើមមាត់ទឹកសាប ឬទឹកប្រៃនៃទ្វីបអាស៊ីផ្នែកក្តៅ។ ស្លឹកវាអាចប្រើធ្វើជាមួក ឬសម្រាប់ខ្ចប់គ្រឿងអាហារផ្សេងៗបាន។ គមផ្អាវ យកមកស្លកកូរបាន ឬធ្វើអន្លក់ស្រស់ក៏បាន។ ក្នុងក្បួនបុរាណខ្មែរគេយក​ឫសវាផ្សំធ្វើជាថ្នាំគ្រុន និងសម្រាប់រក្សាគត៌។ សំបកដើមសម្រាប់ផ្សំថ្នាំរបេង។

ផ្អាប់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យអាប់ គឺគ្របទុក, សង្កត់ទុក ឲ្យអាប់អន់សម្បុរ ឬធ្វើឲ្យអាប់ឱន, ធ្វើមិនឲ្យឡើងថ្លៃបាន។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អាប់ត្រីព្រហក់, ផ្អាប់ទំនិញ ។

ផ្អាក់ផ្អើក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ផ្ងាក់ផ្ងើក, ប៉ាក់ប៉ើក, របះរបើង; រអាក់រអើក។
ឧទាហរណ៍៖ ចេះតែផ្អាក់ផ្អើករកកល់ចង្អោរ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ផ្ងាក់ផ្ងើក, ប៉ាក់ប៉ើក, របះរបើង; រអាក់រអើក។
ឧទាហរណ៍៖ ចេះតែផ្អាក់ផ្អើករកកល់ចង្អោរ ។

ផ្អាក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បញ្ឈប់កិច្ចការអ្វីៗមួយលើក ឬមួយគ្រាសិន; ឈប់បង្អង់ដោយឡែក ឬដោយគ្រាដោយស្របក់សិន។
ឧទាហរណ៍៖ យើងផ្អាកការនោះសិន ត្រូវធ្វើការនេះវិញ; ផ្អាកបានពីរបីថ្ងៃសិន ។

ផ្អរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះតាសក់មួយប្រភេទដើមវារផ្ទាល់នឹងដី ផ្លែប្រើជាអាហារបានច្រើនបែប។
ឧទាហរណ៍៖ ញាំតាសក់ផ្អរ, អន្លក់តាសក់ផ្អរ ។ តាសក់ផ្អរកញ្ជ្រៀប តាសក់ផ្អរផ្លែតូចៗ ។

ផ្អប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដាក់ឲ្យអបជិតគ្នា, អបផ្ទប់ផ្ទល់; អែបអបផ្ទប់ផ្ទល់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អបប្រែករទេះ ។

ផ្អង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ ផ្អៀង ថា
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អៀងផ្អង គឺផ្អៀងកងាកបែរឆ្វេងស្ដាំរេចុះរេឡើងដោយលំនាំយឺតៗ ។

ផ្អក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ត្រី ឬសាច់ផ្សំនឹងគ្រឿងផ្សេងៗ ដាក់ញាត់ផ្អាប់ទុកក្នុងពាង, ក្រឡ, ឪទឹន ឲ្យឡើងបាយស្រាកើតជារសជូរសម្រាប់ចម្អិនប្រើជាម្ហូប។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អកត្រីប្រៃ, ផ្អកកំពឹស, ផ្អកត្រីព្រួល ។

ផ្ស‍៊ាំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យស៊ាំ, ឲ្យថ្នឹក, ឲ្យស្និទ្ធ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្ស‍៊ាំ ដៃ, ផ្ស‍៊ាំចិត្ត, ផ្ស‍‍‍‍៊ាំសាច់ ។

ផ្សះផ្សា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសះសា, ឲ្យជានឹងគ្នាវិញ គឺនិយាយសង្រួបសង្រួមអ្នកដែលឈ្លោះទាស់ទែងឲ្យសះជាលើកលែងប្រកាន់គ្នា ។ រឿងផ្សះផ្សា រឿងវិវាទដែលត្រូវផ្សះផ្សាឲ្យសះជានឹងគ្នា ពុំបាច់ជំនុំជម្រះ( រឿងសម្របសម្រួល ) ។

ផ្សះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសះ គឺធ្វើមុខសស្រ្ត, មុខរបួស ឬដំបៅឲ្យសះលែងរើ, លែងកើតតទៅទៀត។
ឧទាហរណ៍៖ លាបថ្នាំផ្សះដំបៅ, ផ្សះមុខរបួស ។

ផ្សំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ប្រកបជាមួយគ្នា, ធ្វើឲ្យរួមគ្នា, ធ្វើឲ្យសម, ឲ្យល្មម, សម្រួលឲ្យកើតការ។
ឧទាហរណ៍៖ យកពីនេះខ្លះពីនោះខ្លះមកផ្សំគ្នា, ផ្សំគ្រឿងសម្ល, ផ្សំសាច់ឈើ ។

                      ផ្សំផ្គុំ ( ម. ព. ផ្គុំ ) ។ ផ្សំសាច់ សម្រួលឲ្យតែខាងសម; កាន់ជើងដោយផ្សំសម្រួលឲ្យខាងតែបានត្រូវបានល្អ។
ឧទាហរណ៍៖ និយាយផ្សំសាច់ ។ និយាយផ្សំស៊ី និយាយចាក់បណ្តោយឬអែបអបឲ្យតែខាងបានស៊ី ។ ផ្សែផ្សំ ( ម. ព. ផ្សែ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះគ្រឿងតម្បាញមួយប្រភេទមានសណ្ឋានបួនជ្រុង ដាក់លើប្រគាបក្បាលសសរកីទាំងពីរ សម្រាប់មូរសាច់សំពត់ដែលត្បាញបានហើយ ។

ផ្សោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសោះ ឲ្យអស់រសជាតិ ។ ព. ប្រ. ផ្សោះប្រយោជន៍ បិទផ្លូវឬបំបាំង, បង្ខូច មិនឲ្យគេបានប្រយោជន៍ ដែលកើតអំពីមុខការណាមួយឬប្រើឲ្យធ្វើការទទេ ឥតឲ្យប្រយោជន៍អ្វីតិចតួចឡើយ ។

ផ្សោតពណ៌ផ្កាឈូក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 3200 ម.ម ចំពោះឈ្មោល និង 2500 ម.ម ចំពោះញី ទំនង់រហូតដល់ 284 គក្រ។ -ភិនភាគ ៖ ផ្សោតប្រភេទនេះ មានការប្រែប្រួលខ្ពស់តាមប្រភេទនិមួយៗ និង ត្រូវបានសំគាល់លក្ខណៈវាដោយ ដងខ្លួនរឹងមាំ និងមានប្រវែងវែង ។ កូនដែលទើបនឹងកើត មានពណ៌ស្រាល បន្ទាប់មកនៅពេលពេញវ័យ វាមានពណ៌ផ្កាឈូកស្រាល មានអុចៗ ឬ ស្នាមអុចធំៗ ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ វារស់នៅជាក្រុមដែលមានតិចជាង 10ក្បាល តែពេលខ្លះមានរហូតដល់ទៅ 30ក្បាល ។ ក្រុមនេះចូលចិត្តរស់នៅ និងលេងតាមឆ្នេរខ្សាច់ ហើយរកចំណីតាមចន្លោះផ្ទាំងថ្ម ។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោតបង្វិល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 2400 ម.ម ចំពោះឈ្មោល និង 2000 ម.ម ចំពោះញី ទំនង់ច្រើនជាង 77 គក្រ។ -ភិនភាគ ៖ ដងខ្លួនមានរាងស្រាវ មាត់តូច វែងស្ដើង ហើយមានពណ៌ក្រម៉ៅ ។ ក្បាលមានរាងមូលទ្រវែងស្រាវ ។ វាមានផ្នត់ស្ថិតនៅត្រង់ថ្ងាស និងមាត់នេះ មានពណ៌ខ្មៅ ។ ជាធម្មតា វាលោតចេញពីក្នុងទឹក ហើយអាចបង្វិលខ្លួនរហូតដល់ ប្រាំពីរជុំ មុនពេលធ្លាក់ចូលក្នុងទឹកវិញ ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ ហ្វូងវាមានចាប់ពី 50ក្បាលឡើងទៅ ។ វារកស៊ីនៅពេលយប់ ចំណីអាហាររបស់វា មានត្រី និងមឹក។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោតទន្លេ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 1800-2750 ម.ម ។ -ភិនភាគ ៖ វាមានក្បាល មូលរលោង ភ្នែកតូច ព្រុយខ្នងខ្លី សំបុរលឿងក្រម៉ៅ ស្មើដងខ្លួនរលោងគ្មានស្រកា ចំពុះខ្លី ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ វារស់នៅក្នុងទឹក ចំណីអាហាររបស់វាមានត្រី និងកំពឹស ។ វាដកដង្ហើមក្នុងរយៈពេល ពី70-150វិនាទីម្ដង ។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅអន្លុងជ្រៅៗនៃដងទន្លេសេកុង ទន្លេមេគង្គលើ ឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោតច្រមុះដប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ នៅពេលពេញវ័យមានប្រវែងពី 1900-3800 ម.ម ទំនង់ធ្ងន់បំផុត650 គក្រ។ -ភិនភាគ ៖ ផ្នែកក្បាលមានផ្នត់ដែលស្ថិតនៅរវាងថ្ងាសនឹងមាត់ ។ ព្រុយខ្នងខ្ពស់ និងទ្រនុងផ្នែកខាងមុខមានពណ៌ស្លេក ជាងផ្នែកចំហៀង ។ នៅលើខ្នងវា មានពណ៌ដែលអាចផ្លាស់ប្ដូរពីប្រផេះស្រាល រហូតដល់ពណ៌ខ្មៅ និងពណ៌ស ( ជួនកាល មានពណ៌លាយនឹង ពណ៌ផ្កាឈូក) នៅត្រង់ពោះ ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ ជាទូទៅវារស់នៅជាក្រុមដែលមានចំនួនតិចជាង 20ក្បាល ប៉ុន្តែហ្វូងធំៗ អាចមានដល់ទៅរាប់រយក្បាល ដែលរស់នៅជិតឆ្នេរ ។ វាអាចសំរបសំរួលខ្លួនបានខ្ពស់ និងងាយស្រួលដល់ការបង្ហាត់បង្រៀន ។ ចំណីអាហាររបស់វា មានត្រី បង្គា និងមឹក។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅតាម ឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោតគ្មានព្រុយខ្នង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងក្បាល-ដងខ្លួន 1200-1900 ម.ម, ទំនង់ 30-45 គក្រ។ -ភិនភាគ ៖ ផ្សោតប្រភេទនេះពុំមានមាត់វែង និងព្រុយខ្នងទេ ។ វាមានរង្វះមាត់ ហើយរាងកោងឡើងលើបន្ដិច និងមានថ្ងាសមូល ។ សម្បុរដងខ្លួនអាចប្រែពណ៌ ទៅជាក្រម៉ៅបន្តិចទៅតាមអាយុរបស់វា ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ ជាទូទៅវារស់នៅតែឯង ឬ ហ្វូងតូចៗ(2ក្បាល ឬអាចដល់ 10ក្បាល) ។ ចំណីអាហាររបស់វា មានត្រី បង្គា និងមឹក។ កូនស្ថិតនៅជាប់នឹងខ្នងរបស់វា ដែលអាចខ្ទាតចេញពីទឹក នៅពេលដែលមេវាឡើងមកលើផ្ទៃទឹកដើម្បីដកដង្ហើម ។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ វាច្រើនរស់នៅតំបន់ព្រៃកោងកាង វាលភក់ និងជាប្រភេទទទួលរងការគំរាមគំហែងលើពិភពលោក ។

ផ្សោតខ្មៅ-លឿង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 2300-2700 ម.ម ទំនង់ 60-70 គក្រ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ វារស់នៅជាក្រុមអាចដល់ទៅ 100ក្បាល ។ វាអាចហែលក្នុងល្បឿនបានពី 35-40 គ.ម/ម៉ ។ ចំណីអាហាររបស់វា មានត្រី ហើយមានគភ៌រយៈពេល 9ខែ ។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះមច្ឆជាតិមួយប្រភេទឥតស្រកា ខ្លូនធំ មានដោះសណ្ឋានស្រដៀងនឹងដោះមនុស្ស។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សោតងើបព្រួសទឹកផែតៗ ។

ផ្សោ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យបរិវាររបស់ពាក្យ ផ្សារ ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ ទៅផ្សារផ្សោរកទិញអីវ៉ាន់ ( ម. ព. ផ្សារ ១ ន. ផង ) ។

ផ្សៃ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ ព្រៃ ថា ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រៃផ្សៃ គឺព្រៃតូចៗ, ព្រៃល្បោះៗ, ព្រៃរាយរង ។

                     ព. ប្រ. គំនិតព្រៃផ្សៃ គំនិតព្រៃៗ ខុសផ្លូវខុសទំនង ។ សម្ដីព្រៃផ្សៃ សម្ដីព្រៃៗ ពុំត្រូវតាមគតិធម៌គតិច្បាប់ ។ ល ។

ផ្សែតៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្សែត ) ។

ផ្សែត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា សូរឮដោយដកដង្ហើមឈ្លក់ទឹក ឬឮដោយខ្សឺតខ្លាំង ។

ផ្សែង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ធម្មជាតិមួយប្រភេទដែលហុយចេញដោយ អំណាចចំហាយ, ដោយអំណាចធាតុក្ដៅ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សែងហុយទ្រលោម, ផ្សែងភ្លើង, ផ្សែងហុយពីទឹកងងឹតពេញទន្លេ, ផ្សែងហុយចេញពីមាត់ ។

                      ព. ប្រ. ជជែកបែកផ្សែង ជជែកគ្នាខ្លាំងៗ បែកពីនេះពីនោះដណ្ដើមយកត្រូវតែរាល់ខ្លួន ។ ផ្សែងភ្នែក ព្រឹលភ្នែកឃើញជាផ្សែងដាសមើលអ្វីមិនច្បាស់ ។ ព. ទ. បុ. ថ្ពូតផ្សែងជាដុំ ឬ ថ្ពូតផ្សែងធ្វើជាដុំ មិនមែនសោះ ក្លែងនិយាយបង្កាច់គេឲ្យកើតជាពាក្យជាអង្គសេចក្តីឡើង ( ម. ព. ថ្ពូត និង បាត់ ផង ) ។ ព. ប្រ. ច. យប់បង្ហុយផ្សែងថ្ងែឡើងភ្លឺព្រោងវេលាយប់ត្រិះរិះ, គិតគ្នេរ ដល់វេលាថ្ងៃធ្វើកិច្ចការឬស្ដីនិយាយតាមលំអានតម្រិះនោះ តាមគំនិតនោះ ។ ផ្សែងណាស់! ឧ. ហុយផ្សែងខ្លាំងណាស់ ! ( ពាក្យត្អូញក្នុងវេលាដែលមានផ្សែងហុយខ្លាំងចូលភ្នែក ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា រូបធាតុភាគល្អិតដែលមានផ្ទុកភាគល្អិតរឹងបង្កើតឡើងដោយកំណក់ ពីភាពឧស្ម័ន ជាទូទៅបន្ទាប់ពីការហើរពីសារធាតុរលាយ និងច្រើនតែមាន ប្រតិកម្មគីមីកើតឡើង ដូចជាអុកស៊ីតកម្ម។

ផ្សែ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយរួមជាមួយនឹងពាក្យ ផ្សំ ថា
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សែផ្សំ គឺសន្សែសន្សំ, ផ្សំនេះខ្លះនោះខ្លះបន្ដិចបន្ដួច ។

ផ្សេង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា ទីទៃពីគ្នា, ដោយខ្លួនពីគ្នា, បែ្លកគ្នាដោយឡែក។
ឧទាហរណ៍៖ កន្លែងផ្សេង, របស់ផ្សេងៗ; ខាងណេះផ្សេងខាងណោះផ្សេង; ឮគេនិយាយផ្សេងពីគ្នា ( បុ. សរ. ផ្សិង, ច្រើននិយាយថា ផ្សឹង ) ។

ផ្សើម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសើម ។

ផ្សូរផ្សង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រេរង់, បង្អែបង្អង់, រ៉ែរ៉ ( ព. កា. ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ហៃប្អូនកែវពន្លក ចេញឆាប់មកកុំផ្សូរផ្សង កុំឲ្យខុសបំណង របស់បងមកពីនាយ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា រេរង់, បង្អែបង្អង់, រ៉ែរ៉ ( ព. កា. ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ហៃប្អូនកែវពន្លក ចេញឆាប់មកកុំផ្សូរផ្សង កុំឲ្យខុសបំណង របស់បងមកពីនាយ ។

ផ្សឹក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បង្ខំឲ្យសឹកចេញចាកផ្នួស ។ ធ្វើឆ្នាំងដីដែលនៅថ្មីមិនទាន់ប្រើសោះឲ្យស្និទ្ធសាច់ ដើម្បីនឹងប្រើទៅកុំឲ្យជ្រាបទឹកចេញបាន។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សឹកឆ្នាំងថ្មី ។

ផ្សិត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភូតគ្រាមពួកមួយដុះទុលចេញពីក្នុងដីសើមឬដុះពីក្នុងទីអាប់អួរ ឬក៏ដុះនៅឈើពុកជាដើម មានរូបសណ្ឋានផ្សេងៗគ្នា, ខ្លះសម្រាប់បរិភោគបាន, ខ្លះសម្រាប់ប្រើធ្វើជាថ្នាំរម្ងាប់រោគ, ខ្លះពុល; ផ្សិតមានឈ្មោះច្រើនយ៉ាងណាស់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សិតកញ្ចូរ, ផ្សិតក្រាមរមាស, ផ្សិតខ្សាច់, ផ្សិតចុងអង្ករ, ផ្សិតចេក, ផ្សិតចំបើង, ផ្សិតត្រចៀកកណ្ដុរ, ផ្សិតសណ្ដែក, ផ្សិតស្មាច់, ផ្សិតឫស្សី; ផ្សិតក្រកោះ, ផ្សិតត្រាច, ផ្សិតសូក្រំ; ផ្សិតក្បាលថ្លែន, ផ្សិតពពារនាគរាជ ។ ល ។

                     ស្និមដែលកើតនៅវត្ថុផ្អូមផ្អួរ មានសំពត់សើមអួរអាប់ជាដើម។
ឧទាហរណ៍៖ សំពត់ដុះផ្សិត, កន្ទេលដុះផ្សិត, នំផ្អូមដុះផ្សិត ។

ផ្សិង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្សេង ) ។

ផ្សាំង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសាំង គឺឲ្យបាត់ផ្លាង, ឲ្យបាត់ពុតព្យស។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សាំងលលក, ផ្សាំងទទា ។

ផ្សាំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដាំបណ្តោះអាសន្នសិន ឬដាំបណ្តើរសិន គឺដាំមែកឈើដែលសាកដុះឫសហើយកាត់យកមកកប់ក្នុងដីសើមផ្សាំឲ្យចាប់ឫសស៊ប់ហើយ បញ្ចេញត្រួយលាស់ស្លឹកស្រួលហើយទើបយកទៅដាំមែនទែនជាស្ថាពរតទៅ; ធ្វើបែបនេះហៅថា ផ្សាំ ( បារ. Mettre en jauge )។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សាំមែកល្មុត, ផ្សាំមែកសែដា; មែកសាកនេះបញ្ចេញឫសល្មមកាត់យកទៅផ្សាំហើយ ( ម. ព. បំបៅ និង សាក ២ កិ. ទៀតផង ) ។

ផ្សាររូបិយបណ្ណ

មានន័យថា ផ្សារអន្តរជាតិសម្រាប់ដោះដូររូបិយបណ្ណផ្សេងៗ និងជួយកំណត់តម្លៃរបស់រូបិយវត្ថុមួយធៀបនឹងរូបិយវត្ថុមួយទៀត។
ឧទាហរណ៍៖ ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកជារូបិយវត្ថុអន្តរជាតិដែលមានការជួញដូរច្រើនបំផុតនៅក្នុងផ្សាររូបិយបណ្ណ។”

ផ្សារផលិតផល

មានន័យថា ផ្សារដែលផលិតផលសម្រេច ឬសេវាត្រូវបានទិញ និងលក់។
ឧទាហរណ៍៖ សហរដ្ឋអាមេរិកជាផ្សារផលិតផលវាយនភណ្ឌរបស់កម្ពុជា។

ផ្សារទំនើប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា អគារលក់ទំនិញចម្រុះ រួមមាន សម្ភារៈប្រើប្រាស់ក្នុងលំនៅឋាន បន្លែ ត្រី សាច់ គ្រឿងទេស ភេសជ្ជៈសម្រាប់ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ។ល។ ដែលអតិថិជនអាចធ្វើការជ្រើសរើសដោយខ្លួនឯង និងមានប្រព័ន្ធគិតប្រាក់រួម។

ផ្សារកត្តាផលិតកម្ម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ផ្សារដែលទិញ ឬលក់កម្លាំងពលកម្ម មូលធនផលិតផលកែច្នៃរួច វត្ថុធាតុដើម និងសហគ្រិនភាព។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សារកត្តាផលិតកម្មរបស់កម្ពុជាសំខាន់ៗពឹងផ្អែកលើធនធានធម្មជាតិ និងកម្លាំងពលកម្ម។

ផ្សារ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ភ្ជាប់ភ្ជិតដោយទឹកបន្សារ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សារឆ្នាំងស្ពាន់, ផ្សារឡតស័ង្កសី ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ក្លាយមកពីពាក្យបរទេសថា ប៊ៈហ្សារ ) ទីប្រជុំលក់ទិញរបស់ផ្សេងៗ គឺប្រជុំផ្ទះឬរានតូចធំដែលគេដាក់ទំនិញលក់ដូរ ។ បុរាណប្រើពាក្យនេះថា អាប័ណ ( ម. ព. នេះផង ) ។ ផ្សារផ្សោ ផ្សារស្ដុកស្ដម្ភ និងផ្សាររាយរងនៅលាយចម្រុះគ្នា ( ព. សា. ) ។

ផ្សាយទូទៅ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ 
មានន័យថា ព្រះបន្ទូលសរសីហនាទ ។

ផ្សាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសាយចេញទៅ, ចេញសាយទូទៅ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សាយដំណឹង, ផ្សាយពាក្យ ។

ផ្សា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ឈឺចាប់ពើតរោលរាលឆៀបៗដោយមុខសស្រ្តា, របួស, ដាច់, រលាត់, ប៉ះពាល់ត្រូវ, ប្រទះនឹងជាតិជូរ, ប្រៃ, ហឹរ…។ ផ្សាខ្លោច ឬ ខ្លោចផ្សា កើតទុក្ខសង្រេងដោយសេចក្តីស្ដាយស្រណោះឬដោយសេចក្ដីអាល័យហាក់ដូចជាឆេះខ្លោចឈឺផ្សាក្នុងចិត្ត ។
ផ្សងតាមកម្ម, ផ្សងព្រេង; ទ្រាំទ្រ, ទ្រាំអត់; កាន់ក្ដីសន្តោសតាមមានតាមបាន។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សាជាអ្នកកម្សត់ទុគ៌ត ( ម. កណ្ឌមហារាជបព្វៈ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ឈឺចាប់ពើតរោលរាលឆៀបៗដោយមុខសស្រ្តា, របួស, ដាច់, រលាត់, ប៉ះពាល់ត្រូវ, ប្រទះនឹងជាតិជូរ, ប្រៃ, ហឹរ…។ ផ្សាខ្លោច ឬ ខ្លោចផ្សា កើតទុក្ខសង្រេងដោយសេចក្តីស្ដាយស្រណោះឬដោយសេចក្ដីអាល័យហាក់ដូចជាឆេះខ្លោចឈឺផ្សាក្នុងចិត្ត ។
ឧទាហរណ៍៖

👉ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា ( ព. បុ. ) ព្រោះ, ហេតុតែ, ដោយហេតុ; តាមតែ, តាមតែចង់, ព្រោះតែចំណង់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្សានឹងបានចង់តែនឹងបាន ។ (ព. កា. ) : លោកថាស្រីនោះ ចិត្តអាក្រក់ស្មោះ ស្អប់ដំបូន្មាន ផ្សាដោយសារចិត្ត ទុច្ចរិតសន្តាន បង្ហិនធនធាន ចើកអាសមាយា។… ( កាព្យច្បាប់ស្រីជាព្រះរាជនិពន្ធនៃ ព្រះបាទសម្តេចព្រះហរិរក្សរាមា…) ។ មើលក្នុងពាក្យ ស្រី ទៀតផង ។

ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ការកុហកក្នុងគោលបំណង ដើម្បីបំភិតបំភ័យ ដែលធ្វើឱ្យមានការរាំងស្ទះដល់ដំណើរការប្រតិបត្តិការអាកាសយាន។

ផ្សព្វផ្សាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ផ្សាយដោយការប៉ះពាល់ត្រូវ, ផ្សាយសព្វ, ជ្រួតជ្រាបសព្វអន្លើ។
ឧទាហរណ៍៖ បីតិបានផ្សព្វផ្សាយក្នុងសព៌ាង្គកាយ, ឱជារសផ្សព្វផ្សាយសព្វសរសៃក្នុងខ្លួន ។

ផ្សព្វ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ផស្ស, ផោដ្ឋព្វ ន. ) ធ្វើឲ្យសព្វ, ធ្វើឲ្យជ្រួតជ្រាបគ្រប់អន្លើ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការប៉ះពាល់ត្រូវ ( ម. ព. ផស្សៈ និង ផោដ្ឋព្វៈ ទៀតផង ) ។

ផ្សងផ្សូរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្សូរផ្សង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្សូរផ្សង ) ។

ផ្សង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើសត្យាធិស្ឋាន, សំបូងសង្រូង សុំឲ្យឃើញបុព្វនិមិត្តជាក់ស្ដែង ឬសុំឲ្យបានសម្រេចដូចបំណង ។ ផ្សងកុសល ឬ ផ្សងបុណ្យ ប្រតិស្ឋអធិស្ឋាននឹកដល់កុសលឬបុណ្យដែលខ្លួនបានធ្វើហើយឲ្យជួយទំនុកបម្រុង ។ ផ្សងព្រេង ផ្សងតាមព្រេងសំណាង។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរផ្សងព្រេង គឺដើរសាត់អណ្ដែតផ្សងតាមព្រេងសំណាងរបស់ខ្លួន ។ ល ។

ផ្លោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា លោតរំលង។
ឧទាហរណ៍៖ គោផ្លោះរបង ។

ផ្លោត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ប្លោត ) ។

ផ្លោង, ប្រសាក់ធំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សមានកម្ពស់ ២០-៣០ ម មានឫសចន្ទល់ធំៗ ឫសជើងទោម និងឫសដែលដុះចេញពីដីល្បារាងដុចទាំពាំងតូចៗជាច្រើន ឫសទាំងបីយ៉ាងនេះ សម្រាប់ឱ្យរុក្ខជាតិដកដង្ហើម ព្រោះដីភក់គ្មានជាតិអុកស៊ីសែនច្រើនឡើយ។ ព្រឹក្សនេះដុះក្នុងព្រៃកោងកាង តាមដងសមុទ្រក្នុងប្រទេសក្តៅ។ សម្បក ផ្លោងប្រសាក់ធំ គេប្រើសម្រាប់ស្បែក ជ្រលក់សំពត់ និងសំណាញ់នេសាទ។

ផ្លោង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ប្លោង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ប្លោង ) ។

ផ្លែអាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា នំបំពួនស្ករ ។ ចាស់ៗតំណាលប្រាប់ថាបានជានំបំពួនស្ករនេះមានឈ្មោះថា នំផ្លែអាយ ផងដែរពីព្រោះកាលក្នុងរជ្ជកាលនៃព្រះបាទសម្តេចព្រះហរិរក្សរាមាឥស្សរាធិបតី គេច្រើនយកនំនេះទៅដាក់ភ្ជាប់លើមែកឈើឬមែកឫស្សីដែលគេកាត់យកមកដោតលើកំណាត់ដើមចេក គេភ្ជាប់នំនេះតម្រៀបគ្នា ស្រដៀងនឹងឈើមានផ្លែ … គេសន្មតឈ្មោះថានំផ្លែអាយ គឺទុកដូចជាឈើផ្លែនៅអាយ ពុំមែនផ្លែដែលគេបេះយកមកពីដើមឈើឯនាយទេ ( ម. ព. បំពួនស្ករ ទៀតផង ) ។

ផ្លែមៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ភ្លែមៗ ) ។

ផ្លែដាក់, ប្រដាក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សស្ទើវារមួយប្រភេទប្រវែង ៥-៧ ម ដុះក្នុងព្រធំ​ និងព្រៃល្បោះនៃប្រទេសខ្មែរ។ ផ្លែទុំជាចំណីឆ្ងាញ់។

ផ្លែង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( រ. ស. ) បាញ់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្តេចទ្រង់ផ្លែងសរ ។

ផ្លែ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( នាមកិរិយា ) បង្កើតជាផ្លែ, មានផ្លែ ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្នាំនេះស្វាយផ្លែច្រើនជាងឆ្នាំមុន ។

កកើតជាសាច់ដែលហៅថា ផ្លែ ( ម. ព. ផ្លែ ១ ន. ផង ) ។ ព. ប្រ. ខំមើលស្ទើរផ្លែភ្នែក, ខំស្ដី                                     ប្រដៅស្ទើរផ្លែមាត់ ខំប្រឹងសម្លឹងមើលរឹងភ្នែក, ខំប្រឹងស្ដីប្រដៅស្ទើរមិនឈប់មាត់ ហាក់ដូចជាកកើតជាសាច់ផ្លែនៅភ្នែក, នៅមាត់ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចំណែកអវយវៈនៃរុក្ខជាតិនិងតិណជាតិជាដើមដែលកើតមានតមកអំពីផ្កា
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លែស្វាយ, ផ្លែក្រូច, ផ្លែទៀប… ។សាច់ដែលកកើតជាកន្ទួលឬជាពករឹងរលោងត្រង់កន្លែងស្នាមដំបៅ មានសណ្ឋានត្លោតខ្ពស់បន្តិចជាងសាច់ប្រក្រតីទំហំប៉ុនគ្នានឹងស្នាមដំដៅនោះ, កើតដោយហេតុព្យាបាលដំបៅមិនល្អ ។

                    តួរាងគ្រឿងសស្រ្តាដែលភ្ជាប់នឹងដង។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លែកាំបិត, ផ្លែដាវ, ផ្លែចប,…។

ផ្លេករមិល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការចោលកន្ទុយភ្នែក ។

ផ្លេកផ្លោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលហោះដោយមានអាការលឿនភ្លែតភ្លឺផ្លេកផ្លោះរំលងឈើខ្ពស់និងភ្នំ ( ព. កា. ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្ដេចហោះផ្លេកផ្លោះច្រៀវច្រៃ ខ្ពង់ខ្ពស់ពេកក្រៃ ក្សត្រថ្លៃពុំមានភ្លឹកឡើយ ។

ផ្លេកបន្ទោរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពនឺ្លផ្លេកដែលចេញជាខ្សែភ្លែតៗ ឬដាលច្រវាត់ឯអាកាស ( ម. ព. មហារីក និង ស្វាញាក់ចិញ្ចើម ទៀតផង ) ។

ផ្លេក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះកែវវិសេសមួយប្រភេទ មានពន្លឺភ្លឺចាំងរស្មីផ្លេកៗ។
ឧទាហរណ៍៖ កែវផ្លេក ( ហៅក្លាយមកពី បា. ផលិក; ម. ព. នោះផង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលថ្លាត្រចះ,ចាំងឆ្លុះស្រមោលបាន។
ឧទាហរណ៍៖ ភ្លឺផ្លេក, ពន្លឺផ្លេក ។

ផ្លៀក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ងើបហើបឡើងពីក្នុងទឹក ( និយាយចំពោះតែត្រី )។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រីផ្លៀក ( ម. ព. បន្លៀក ផង; ផ្លៀក ប្រើចំពោះតែជា កិ., ឯពាក្យ បន្លៀក ប្រើជា ន. ផងក៏បាន : បន្លៀកត្រី ) ។

ផ្លើស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលលើសហួស, ដែលច្រលើស។
ឧទាហរណ៍៖ និយាយផ្លើស; ពាក្យផ្លើស ( ម. ព. បំផ្លើស ផង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលលើសហួស, ដែលច្រលើស។
ឧទាហរណ៍៖ និយាយផ្លើស; ពាក្យផ្លើស ( ម. ព. បំផ្លើស ផង ) ។

ផ្លួត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គុម្ព ឬសំណុំ, កំភួន ( ប្រើចំពោះតែដៃនិងជើង )
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លួតដៃ, ផ្លួតជើង គឺកំភួនដៃ, កំភួនជើង ។

ផ្លួក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ប្លួក ) ។

ផ្លូវសាធារណៈតាមបណ្តោយដីចំណីដៃសមុទ្រ ស្ទឹង ព្រែក ផ្លូវទឹកដែលនាវា ឬក្បូនចេញចូលបាន បណ្តែតបាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវដែលសាងសង់ឡើងនៅជាប់ខ្សែបន្ទាត់ខាងក្រៅនៃដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ ដែលខណ្ឌចែកដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រជាមួយតំបន់រណប។ ផ្លូវនេះ ជារបាំងទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពានកាន់កាប់ដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ។

ផ្លូវសាធារណៈតាមបណ្តោយដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវដែលសាងសង់ឡើងនៅជាប់ខ្សែបន្ទាត់ខាងក្រៅនៃដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ ដែលខណ្ឌចែកដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រជាមួយតំបន់រណប។ ផ្លូវនេះ ជារបាំងទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពានកាន់កាប់ដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ។

ផ្លូវសង្កាត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា ផ្លូវទាំងឡាយដែលតភ្ជាប់ពីផ្លូវមេ សម្រាប់តំបន់ II នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងសម្រាប់ក្រុងនៅតាមបណ្តាខេត្ត។ តំបន់ II ក្នុងន័យនេះសំដៅដល់ខណ្ឌឫស្សីកែវ ខណ្ឌមានជ័យ ខណ្ឌដង្កោ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ និងខណ្ឌសែនសុខ។

ផ្លូវល្បឿនលឿន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវសម្រាប់យានយន្តធ្វើចរាចរណ៍ មានបរិក្ខារចែកទ្រូងផ្លូវជាពីរចំណែកខុសទិសគ្នា ឬចែកជាគន្លងផ្លូវ គ្មានកន្លែងផ្លូវប្រសព្វលើផ្ទៃរាបមួយ ឬត្រូវមានផ្លូវប្រសព្វតិចបំផុត ក្នុងករណីចាំបាច់ និងបំពាក់គ្រប់គ្រាន់នូវបរិក្ខារផ្លូវថ្នល់ ដើម្បីធានាលំហូរចរាចរណ៍អត់ឈប់ សុវត្ថិភាព និងដើម្បីបន្ថយពេលវេលាធ្វើដំណើរ និងមានកន្លែងកំណត់សម្រាប់ឱ្យយានយន្តចេញនិងចូលផ្លូវល្បឿនលឿន​ ។

ផ្លូវរូង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ខ្សែផ្លូវបម្រើឱ្យចរាចរណ៍ស្ថិតនៅក្រោមផ្ទៃដី ឬក្នុងរូងដែលមានជញ្ជាំងសុវត្ថិភាព។

ផ្លូវរាជធានី ផ្លូវក្រុង និងផ្លូវទីប្រជុំជននានាក្នុងខេត្ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវថ្នល់ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណភូមិសាស្រ្តរដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្ត ដោយរួមមានទ្រូងផ្លូវ ចិញ្ចើមផ្លូវ និងផ្លូវថ្មើរជើង។

ផ្លូវរថភ្លើង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវដែលកើតឡើងដោយការសាងសង់សម្រាប់រថ-ភ្លើងធ្វើចរាចរណ៍ ដឹកជញ្ជូនគ្រប់ប្រភេទ រួមទាំងសំណង់សិល្បការ្យ និងបរិក្ខារផ្លូវរថភ្លើង។

ផ្លូវរណប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា ផ្លូវទាំងឡាយដែលស្ថិតនៅស្របនឹងផ្លូវមេ និងភ្ជាប់ផ្លូវមេណាមួយ។

ផ្លូវមេ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា ផ្លូវសំខាន់ៗទាំងឡាយ ដែលមានឈ្មោះ ឬលេខដូចមានចែងក្នុងឧបសម្ព័ន្ធភ្ជាប់ជាមួយនេះ។

ផ្លូវភូមិ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា ផ្លូវទាំងឡាយដែលតភ្ជាប់ផ្លូវសង្កាត់ ឬបណ្តាញផ្លូវពីភូមិមួយទៅភូមិមួយ សម្រាប់តំបន់ II នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងសម្រាប់ក្រុងនៅតាមបណ្តាខេត្ត។ តំបន់ II ក្នុងន័យនេះសំដៅដល់ខណ្ឌឫស្សីកែវ ខណ្ឌមានជ័យ ខណ្ឌដង្កោ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ និងខណ្ឌសែនសុខ។

ផ្លូវថ្មើរជើង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្នែកមួយនៃផ្លូវថ្នល់ដែលធ្វើ ឬរៀបចំឡើងសម្រាប់ឱ្យមនុស្សដើរប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។

ផ្លូវថ្នល់ ហៅថា ផ្លូវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ទំហំផ្លូវទាំងមូល រួមមាន តួផ្លូវ ទ្រូងផ្លូវ ជាយផ្លូវ ឬចិញ្ចើមផ្លូវ ស្ពាន ស្ពានអាកាស ស្ពានរំលង ផ្លូវរូង និងកំពង់ចម្លងតភ្ជាប់ផ្លូវថ្នល់។

ផ្លូវតំបន់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា បណ្ដាផ្លូវជាតិដែលតភ្ជាប់ជាមួយផ្លូវប្រទេសជិតខាងស្ថិតក្នុងតំបន់ និងត្រូវបានកំណត់ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។

ផ្លូវជាន់គ្នា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវពីរ ឬច្រើនស្ថិតនៅលើផ្ទៃរាបតែមួយ ឬស្ថិតនៅលើផ្ទៃខុសកម្រិតគ្នា មានទិសស្របគ្នា មានប្រភេទ និងមុខងារផ្លូវខុសគ្នា។

ផ្លូវជាតិ ហៅកាត់ថា”ផ្លូវ”

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ទំហំផ្លូវទាំងមូល ដែលរួមមានទ្រូងផ្លូវ រួមជាមួយជាយផ្លូវ ឬចិញ្ចើមផ្លូវ។

ផ្លូវជនបទ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា សំដៅដល់៖ក-ផ្លូវដែលភ្ជាប់ពីផ្លូវជាតិ ផ្លូវខេត្ត ឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុង ទីរួមស្រុក ខណ្ឌ ទីប្រជុំជនឃុំ សង្កាត់ និងទៅភូមិ។ខ-ផ្លូវដែលភ្ជាប់ពីក្រុង ទីរួមស្រុក ខណ្ឌ ឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុង ទីរួមស្រុក ខណ្ឌ។ គ-ផ្លូវដែលភ្ជាប់ពីក្រុង ទីរួមស្រុក ខណ្ឌ ទៅទីប្រជុំជនឃុំ សង្កាត់។ ឃ-ផ្លូវដែលភ្ជាប់ពីទីប្រជុំជនឃុំ សង្កាត់ ទៅទីប្រជុំជនឃុំ សង្កាត់។ ង-ផ្លូវដែលភ្ជាប់ពីទីប្រជុំជនឃុំ សង្កាត់ ទៅភូមិ។ ច-ផ្លូវដែលភ្ជាប់ពីភូមិទៅភូមិ។ ឆ-ផ្លូវក្នុងភូមិ។

ផ្លូវខេត្ត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្លូវដែលមានចរាចរណ៍មធ្យម៖ក-ផ្លូវភ្ជាប់ចេញពីក្រុងនៃខេត្តមួយ ឆ្ពោះទីកាន់ទីរួមស្រុក ខណ្ឌ។ ខ-ផ្លូវបែកចេញពីផ្លូវជាតិ ឆ្ពោះទៅកាន់ផ្លូវខេត្ត។ គ-ផ្លូវបែកចេញពីផ្លូវខេត្ត ឬផ្លូវក្រុង ឆ្ពោះទៅកាន់ទីរួមស្រុក ខណ្ឌ។ ឃ-ផ្លូវភ្ជាប់ចេញពីក្រុង នៃខេត្តមួយ ឆ្ពោះទៅកាន់ផ្លូវខេត្ត។ង-ផ្លូវបែកចេញពីផ្លូវខេត្ត ឆ្ពោះទៅកាន់ផ្លូវខេត្ត។ ច-ផ្លូវបែកចេញពីផ្លូវខេត្ត ឬផ្លូវក្រុង ឬផ្លូវទីប្រជុំជននានាក្នុងខេត្តទៅកាន់តំបន់សំខាន់ៗ ដូចជា កំពង់ផែ ស្ថានីយរថភ្លើង អាកាសយានដ្ឋាន តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស រមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ ច្រកទ្វារព្រំដែនទ្វេភាគី តំបន់មានសក្ដានុពលសេដ្ឋកិច្ចមធ្យមផ្សេងទៀត។

ផ្លូវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គន្លងសម្រាប់ដើរ, សម្រាប់ទៅមក; ចន្លោះ; លំអាន; តម្រាយ; ទំនង; ដំណើរ; លំនាំ; ហេតុ; វិធី ។ ល ។ ពាក្យនេះមានឈ្មោះនិងន័យច្រើនយ៉ាងណាស់ ដូចជា
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លូវគោក ផ្លូវលើគោក ។

                     ផ្លូវឆ្ការ ផ្លូវដែលគេគ្រាន់តែឆ្ការព្រៃចេញឲ្យទៅមកបានដោយស្រួល ។ ផ្លូវជើង ផ្លូវតូចដែលដើរទន្ទឹមគា្នមិនកើត ។ ផ្លូវត្រឡែងកែង ផ្លូវដែលបែកខ្វែងជាបីឬជាបួន ។ ផ្លូវទឹក ផ្លូវនាវាឬក្បូន ។ ផ្លូវធ្លា ផ្លូវសម្រាប់បររទេះគោឬរទេះក្របី ។ ផ្លូវបត់ ផ្លូវតែមួយដែលបត់កេលកុង ។ ផ្លូវបែក ឬ ផ្លូវបំបែក ផ្លូវដែលបែកចេញជាបីឬជាបួន ។ ផ្លូវហ្លួង ផ្លូវសម្រាប់ព្រះរាជាស្ដេចចេញចូល ឬផ្លូវធំសម្រាប់ហ្លួងសេ្ដចចេញពីក្នុងព្រះបរមរាជវាំងទៅកាន់ទីក្រៅក្រុង ( ច្រើនប្រើតែពីក្នុងបុរាណសម័យ ) ។ ល ។ ផ្លូវខុស, ផ្លូវត្រូវ ដំណើរឬអំពើ ខុស, ត្រូវ ។ ផ្លូវឆ្វេង, ផ្លូវស្ដាំ ផ្លូវខាងឆ្វេង, ខាងស្ដាំ; ព. ប្រ. ផ្លូវខុស, ផ្លូវត្រូវ ។ ផ្លូវជំនួញ ផ្លូវដែលនាំជំនួញទៅមក ឬមុខការរបរខាងជួញ ។ ផ្លូវសួគ៌ ផ្លូវនរក កុសល, អកុសល ដែលនាំសត្វឲ្យទៅកើតក្នុងឋានសួគ៌, ក្នុងនរក ។ ផ្លូវបុណ្យ, ផ្លូវបាប បុណ្យ, បាប ដែលទុកដូចផ្លូវនៃសេចក្ដី សុខ, ទុក្ខ ឬល្អ, អាក្រក់ ។ ផ្លូវស្លាប់, ផ្លូវរស់ ហេតុឬដំណើរដែលនាំឲ្យស្លាប់, ឲ្យរស់ ។ ផ្លូវសេចក្ដី ដំណើរសេចក្ដី ។ ល ។

ផ្លូន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បកតិសំខ្យា
មានន័យថា ចំនួន ១០ ដំប គឺ ៤០។
ឧទាហរណ៍៖ ពោត ១ផ្លូន ដប់ផ្លូនជា១ស្លឹក ( ម. ព. ដំប ផង ) ។

ផ្លូច

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ម. ព. ប្លូច ) ។

ផ្លុំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បញ្ចេញខ្យល់តាមមាត់ដោយបូញបបូរមាត់បន្តិច។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លុំភ្លើង ។

                    ធ្វើគ្រឿងតន្ត្រីដែលមានរន្ធ មានអណ្តាតឬហែបឲ្យលាន់សំឡេងចេញដោយកម្លាំងមាត់ប្រឹងបញ្ចេញខ្យល់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លុំប៉ី, ផ្លុំស្រឡៃ, ផ្លុំត្រែ, ផ្លុំស័ង្ខ, ផ្លុំស្លឹក ។

ផ្លុង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្ស ឬ ព្រឹក្សតូច កម្ពស់ ៦-១២ ម ដុះក្នុងព្រៃធំ ឬព្រៃល្បោះនៃប្រទេសឥណ្ឌា កម្ពុជា​​ វៀតណាមខាងត្បូង និង ប្រជុំកោះជ្វា។ សម្បកគេប្រើសម្រាប់វេញធ្វើជាខ្សែ។ ឈើអាចប្រើធ្វើជាគ្រឿងរាងរងសង់ផ្ទះបាន។

ផ្លិតស្លឹកត្នោត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះតាលប័ត្រ

ផ្លិតស្លាបសត្វ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះវាលវីជនី

ផ្លិតដងង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះពាតវីជនី ។

ផ្លិតកោង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះវីជនី ។

ផ្លិត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់សម្រាប់បក់ឲ្យកើតខ្យល់ឬសម្រាប់កាន់បាំងមុខក្នុងវេលាសូត្រធម៌ឬទេស្នា, ផ្លិតមានឈ្មោះច្រើនយ៉ាងគឺផ្លិតដៃ, ផ្លិតស្លាបសត្វ, ផ្លិតស្លឹតត្នោត, ផ្លិតដងខ្លី, ផ្លិតដងវែង, ផ្លិតមុខព្រហ្ម, ផ្លិតងយ, ផ្លិតទាញ, ផ្លិតចាមរ…។

ផ្លាស់ប្ដូរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ផ្លាស់ប្ដូរ មកពីការផ្ដុំនៃពាក្យ ផ្លាស់ + ប្ដូរ

                     ផ្លាស់ (កិ.) ធ្វើឲ្យមានបន្លាស់ គឺដាក់មួយជាជំនួសមួយ, ផ្ទេរ
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លាស់សំពត់, ផ្លាស់កន្លែង, ផ្លាស់ពីទីរាជការខែត្រនេះទៅខែត្រឯទៀត ។

                      ប្ដូរ (ជើង ដ) (កិ.) ផ្លាស់ពីមួយឲ្យទៅមួយ, ផ្លាស់យកមួយមកឲ្យមួយទៅ, ផ្លាស់ពីនេះដាក់ទៅនោះ, ដូរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ប្ដូរដងប្ដូរផ្លែ ( ព. ប្រ. ) ហ៊ានតស៊ូឥតញញើត ។

                         ប្ដូរផ្ដាច់ ឬ ផ្ដាច់ប្ដូរ ដាច់ចិត្តប្រថុយស្លាប់រស់ជាមួយគ្នា ។

                         ប្ដូរស្លាប់ប្ដូររស់ ហ៊ានប្ដូរជីវិតឲ្យស្លាប់ខ្លួនទុកគេឲ្យរស់ ឬស៊ូស្លាប់រស់ផងគ្នា ។ ល ។

                   ផ្លាស់ប្ដូរ ជាពាក្យពីរផ្សេងគ្នា មានន័យប្រហាក់ប្រហែល ឬបំពេញឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ទើបយើងចូលចិត្តប្រើផ្សំទៅជាមួយគ្នា។ ដូចពាក្យ ចានក្បាន ជាដើម។

ផ្លាស់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យមានបន្លាស់ គឺដាក់មួយជាជំនួសមួយ, ផ្ទេរ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លាស់សំពត់, ផ្លាស់កន្លែង, ផ្លាស់ពីទីរាជការខែត្រនេះទៅខែត្រឯទៀត ។

ផ្លាប់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ឧទានសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ប្លាប់ ) ។

ផ្លាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទព្វសម្ភារៈនៃគ្រឺះស្ថាន សម្រាប់ដាក់ផ្ទាប់ពីលើផ្ទោង។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លានផ្ទះ ។

ផ្លាញៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា អំពីអាការទំពាឬនិយាយដោយមានអ្វីជ្រាយៗឬរឥលៗ, ផ្ដៀចៗ ក្នុងមាត់។
ឧទាហរណ៍៖ ទំពាផ្លាញៗ, និយាយផ្លាញៗ; សម្ដីផ្លាញៗ; និយាយថា ប្លាញៗ ក៏មាន ( ម. ព. នោះផង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា អំពីអាការទំពាឬនិយាយដោយមានអ្វីជ្រាយៗឬរឥលៗ, ផ្ដៀចៗ ក្នុងមាត់។
ឧទាហរណ៍៖ ទំពាផ្លាញៗ, និយាយផ្លាញៗ; សម្ដីផ្លាញៗ; និយាយថា ប្លាញៗ ក៏មាន ( ម. ព. នោះផង ) ។

ផ្លាញ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យលាញ, ឲ្យវិនាស, ឲ្យអន្តរាយ, បំបាត់បង់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លាញជីវិត គឺបំបាត់ជីវិត ( សម្លាប់ ) ; ផ្លាញទ្រព្យ គឺធ្វើទ្រព្យឲ្យលាញ, ឲ្យវិនាស ( សព្វថ្ងៃនេះច្រើនប្រើ បំផ្លាញ ជាង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ភ្លែត, ដែលរហ័សភ្លាម, រហ័សណាស់ ដោយលោត ឬរឥល។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រីលោតផ្លាញ រឥលផ្លាញ ។

ផ្លាង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះចុល្លព្រឹក្ស ឬព្រឹក្សម៉្យាងកម្ពស់ ៤-២០ ម ដុះក្នុងព្រៃជ្រៅនៃចុងបូព៌ាប្រទេស ។ មែកធាង និងស្លឹក សំរាប់ស្ងោរ ជាឱសថ សំអាត ដំបៅ ឬមុខរបួស ។ ឈើអាចប្រើសង់រោងបាន ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលនៅផ្អើលភ្ញាក់មិនទាន់សាំង, មិនទាន់ស៊ាំ។
ឧទាហរណ៍៖ គោផ្លាង ។ ព. ផ្ទ. សាំង, ស៊ាំ ។