Category: A Khmer Dictionary

នេន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សាមណេរ ។
ឧទាហរណ៍៖ លោកនេន, បួសនេន ។ ក្លាយមកពីសំដីសៀមដែលអានអក្សរ “រ” តួប្រកបខាងចុងដូចជាតួ “ន” (សាមណេរ អ. ថ. សាមណេន) គឺ ណេរ > ណេន > នេន ។

នេត្រាទស្សន៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សិល្បៈខាងការគូររូបតាមការមើលទៅឃើញ ទិដ្ឋភាពនៃវត្ថុ​ដែល​ភ្នែកមើលទៅឃើញ សេចក្តីសង្ឃឹម ឬការរអែងខ្លាច ចំពោះរឿងណាមួយ។

នេត្រា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភ្នែកទាំងពីរ ( ព. កា. ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្ដេចទតព្រះនេត្រា ឃើញធីតានៃសេដ្ឋី មានរូបឆោមពិសី ព្រះចក្រីទ្រង់ត្រាស់សួរ ។

នេត្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សំ. ) ភ្នែក; ( រ. ស. ) ព្រះនេត្រ ( ភ្នែកក្សត្រ )ទ្រង់ទតព្រះនេត្រ គឺទ្រង់មើល ។

នេតិបនេសាទុបករណ៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គ្រឿងប្រដាប់នេសាទសព្វយ៉ាងមានមង លបជាដើម ។

នេតិបណ្ឌិត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នកដែលសរសេរពីរឿងច្បាប់ (អ្នកឃ្លាំងច្បាប់) ។

នេតិបណ្ឌិត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នកដែលសរសេរពីរឿងច្បាប់ (អ្នកឃ្លាំងច្បាប់) ។

នៀវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រង្វះដែលប្រសប់មុខក្ដារយ៉ាងដូចក្ដារមឈូស, ក្ដារទូក ជាដើម; គេច្រើនហៅថា មាត់នៀវ ។

នឿយណាយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធុញទ្រាន់, ទ្រាន់ចិត្ត, ជ្រេញចិត្ត, រាងរអា, ណាយចិត្ត, រសាយចិត្ត ។
ឧទាហរណ៍៖ នឿយណាយចាកសេចក្តីទុក្ខ, នឿយណាយចាកការងារ ។

នឿយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ព្រួយការឬចិត្តដោយធ្វើការធ្ងន់, ឬដោយធ្វើការឥតស្រាក, ដោយដើរផ្លូវឆ្ងាយ ។ នឿយហត់ នឿយផងហត់ផង គឺនឿយខ្លាំងមានហត់ផងម្តងៗ ។

នឿក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( យ. ) អារក្សទឹក គឺខ្មោចរក្សាទឹក (ខ្មោចទឹក); មានពាក្យតំណាលថា ជួនកាលឃើញដូចជាសំណាញ់ ឬដូចជាសារាយអណ្តែតទឹកមកព័ទ្ធព័ន្ធមនុស្សក្នុងទឹក ពន្លិចស្លាប់ទៅ, បើស្រង់ខ្មោចបានមក ឃើញសាច់ស្លាំងឥតឈាម; ជួនកាលឃើញជារូបឯទៀតផ្សេងៗ; ឮថានៅទន្លេមេគង្គ ទៅខាងខែត្រក្រចេះ, ស្ទឹងត្រែង ច្រើនមាននឿកនេះ, ប៉ុន្តែ អ្នកខ្លះហៅថា សេ, ខ្លះហៅ ខ្មោចសេ ។

នួនស្រី

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើតូចមានផ្កា-ស ក្លិនក្រអូប ។
ចុល្លព្រឹក្ស កម្ពស់ ១-៦ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់អាស៊ីផ្នែកអាគ្នេយ៍ គេច្រើនយកមកដាំជិតគេហដ្ឋាន ដោយដើមនេះមានផ្កា-សក្រអូបណាស់។ ស្រីៗខ្លះ យកផ្កាក្រងពាក់លើសក់ជាលំអ។

នួនល្អង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដែលមានសម្បុរផូរផង់បំព្រង (ពាក្យលើកទំយើស្ត្រីដោយសសោះអន្ទង, ច្រើនប្រើតែក្នុងពាក្យកាព្យ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ហៃប្អូននួនល្អង ខឹងអ្វីនឹងបង ពុំចេញចរចា បងមានខុសអ្វី ត្រូវស្រីនាងថា នែកែវកនិដ្ឋា ម្ដេចក៏នៅស្ងៀម ?

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសម្បុរផូរផង់បំព្រង (ពាក្យលើកទំយើស្ត្រីដោយសសោះអន្ទង, ច្រើនប្រើតែក្នុងពាក្យកាព្យ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ហៃប្អូននួនល្អង ខឹងអ្វីនឹងបង ពុំចេញចរចា បងមានខុសអ្វី ត្រូវស្រីនាងថា នែកែវកនិដ្ឋា ម្ដេចក៏នៅស្ងៀម ?

នួនព្រះឱស្ឋ

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ក្រមួនមាត់។

នួនព្រះភក្រ្ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ម្សៅ។

នួន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះចេកពួកមួយផ្លែស្រដៀងគ្នានឹងចេកពងមាន់ក៏មាន ធំជាងនុ៎ះក៏មាន ។
ឧទាហរណ៍៖ មានក្លិនក្រអូបចេកនួន ។

                (ស. ន្វល អ. ថ. នួន) សម្បុរ-ស លាយលឿងខ្ចីបន្តិច ហើយផូរផង់ ។

ឧទាហរណ៍៖ ស៊ីនួន គឺសម្បុរនួន ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ផូរផង់, បំព្រង, ហ្មត់ហ្មង, ត្រចង់។
?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ នឹង នឹងនួន គឺនឹងធឹងសមរម្យមិនឆ្គង ។

នូវែលសេឡង់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រទេស នូវែលសេឡង់, (រាជធានី/​រដ្ឋធានី) វេលីងតោន។

នូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា នឹង, ហើយនឹង​​ ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្រះរាជវង្សានុវង្សនិងមន្ត្រីធំតូច នូវអស់ប្រជាជនទាំងពួង ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា ពាក្យប្រាប់ដំណើរសម្រេចអំពើដែលគេត្រូវធ្វើ ។
ឧទាហរណ៍៖ បុគ្គលធ្វើនូវអំពើល្អដោយកាយ វាចា ចិត្ត នឹងបាននូវផលល្អ … ។

នូគូអាឡូហ្វា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រាជធានី/​រដ្ឋធានី នៃប្រទេស តុងហ្កា។

នូក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រាជធានី/​រដ្ឋធានី នៃប្រទេស ហ្គ្រោអង់ឡង់។

នុ៎ះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ហ្នឹង; ពាក្យសម្រាប់និយាយចង្អុលនាមសព្ទដែលនៅឃ្លាតឆ្ងាយច្រើនពីខ្លួនតែមើលទៅឃើញ, ជាពាក្យមានសូរសំឡេងខ្ពស់ស្រួចជាងពាក្យថា នុះ និង នោះ, ដូចពាក្យថា អ្នកណានុ៎ះ? អ្នកណាដើរនុ៎ះ ? នុ៎ះន៏! នុ៎ះហើយ; នុ៎ះឯង; នេះផ្ទះរបស់ខ្ញុំ, នុ៎ះផ្ទះរបស់ប្អូនប្រុសខ្ញុំ, ឯណោះផ្ទះបងស្រីខ្ញុំ ។

នុ៎ង

?ថ្នាក់ពាក្យជា សព្វនាម
មានន័យថា ( ព. សា. ) នុ៎ះ, ហ្នឹង ។
ឧទាហរណ៍៖ នាងនុ៎ង, មនុស្សនុ៎ង, យ៉ាងម៉េចទៅរឿងនុ៎ង? ធ្វើអីនុ៎ង ? ( ម. ព. ហ្នឹង ទៀតផង ) ។

នុះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយចង្អុលប្រាប់នូវអ្វីៗ ឬមនុស្សសត្វដែលនៅក្រៅហត្ថបាស មើលទៅឃើញ ប៉ុន្តែមិនឆ្ងាយពេកទេ ។
ឧទាហរណ៍៖ សុំអ្នកមេត្តាឲ្យក្រដាសជិតដៃអ្នកនុះមកខ្ញុំ; បន្ទាត់អ្នកណានុះ ? ( គួរប្រើកុំច្រឡំពាក្យ នុះ និង នុ៎ះ ) ។

នុយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចំណីបញ្ឆោតមច្ឆជាតិឲ្យលេបសន្ទូចជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ នុយសន្ទូច ។

                   ព. ប្រ. អ្វីមួយដែលជាគ្រឿងប្រលោម, គ្រឿងទាក់ចិត្ត ប្រហែលដូចជានុយ ។

នុះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយចង្អុលប្រាប់នូវអ្វីៗ ឬមនុស្សសត្វដែលនៅក្រៅហត្ថបាស មើលទៅឃើញ ប៉ុន្តែមិនឆ្ងាយពេកទេ ។
ឧទាហរណ៍៖ សុំអ្នកមេត្តាឲ្យក្រដាសជិតដៃអ្នកនុះមកខ្ញុំ; បន្ទាត់អ្នកណានុះ ? ( គួរប្រើកុំច្រឡំពាក្យ នុះ និង នុ៎ះ ) ។

នុងឃ្យើល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឧបករណ៍តន្រ្តីផ្លុំមួយប្រភេទ ក្នុងពពួកឧបករណ៍ស្នែងរបស់ជនជាតិព្នង។ ឧបករណ៍នេះធ្វើពីស្នែងក្របី អណ្តាតធ្វើពីឫស្សីបិទក្រមួន សត្វម្រោមត្រង់កណ្តាលតួ។ ផ្នែកចុងត្រូវចិតឱ្យមានរន្ធ។ ពេលផ្លុំ គេប្រើមាត់ និងដៃ។ វាជាឧបករណ៍មានសូរគ្រលួចចាងស្នែងទាក់ដំរី។ គេផ្លុំវាក្នុងពិធីអន្ទងហៅព្រលឹងសក្តិសិទ្ធិ ព្រលឹងបុព្វបុរស។

នឹម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់រទេះសម្រាប់ទឹមគូសត្វពាហនៈ ដែលត្រូវអូសត្រូវទាញរទេះឬគាវជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ នឹមរទេះ, នឹមនង្គ័ល។

                 គូ ( សត្វពាហនៈ ) ។
ឧទាហរណ៍៖ គូ ( សត្វពាហនៈ )

នឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយានុគ្រោះ
មានន័យថា ពាក្យជាកិរិយានុគ្រោះសម្រាប់និយាយនាំមុខកិរិយាសព្ទប្រាប់អនាគតកាលទៅខាងមុខថា មុខជា, ប្រាកដជា, គង់, គង់តែ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្អែកនឹងទៅផ្ទះអ្នក, យើងគង់តែនឹងបានចួបគ្នាទៀតក្នុងថ្ងៃណាមួយពុំខាន ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ស្ងៀម, ជើយ, មិនកម្រើក ។
ឧទាហរណ៍៖ អង្គុយនឹងថ្កល់ គឺអង្គុយនឹងដូចគេថ្កល់ ។

                មិនប្រែប្រួល, មិនឡើងមិនចុះ, នៅដូចដែល ។

ឧទាហរណ៍៖ ជំងឺនុ៎ះនៅនឹង ។ ទឹកនឹងគឺទឹកដែលមិនឡើងមិនស្រកឬមិនហូរ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ស្ងៀម, ជើយ, មិនកម្រើក ។
ឧទាហរណ៍៖ អង្គុយនឹងថ្កល់ គឺអង្គុយនឹងដូចគេថ្កល់ ។

                មិនប្រែប្រួល, មិនឡើងមិនចុះ, នៅដូចដែល ។
ឧទាហរណ៍៖​ ​ជំងឺនុ៎ះនៅនឹង ។ ទឹកនឹងគឺទឹកដែលមិនឡើងមិនស្រកឬមិនហូរ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា ពាក្យប្រាប់ដំណើរសម្រេចនូវអំពើ, សម្រាប់ប្រើនិយាយនាំមុខនាមស័ព្ទ មានន័យថា ដោយ; ជាមួយ, ដោយសារ; ឰដ៏, នៅត្រង់
ឧទាហរណ៍៖ ដួសសម្លនឹងវែក, ដាំបាយនឹងឆ្នាំង, កាប់ឈើនឹងប៉ូវថៅ គឺដួសសម្លដោយវែក, ដាំបាយដោយឆ្នាំង, កាប់ឈើដោយប៉ូវថៅ; ទៅនឹងខ្ញុំ, នៅនឹងគេ, ដេកនឹងគេ, ស៊ីនឹងគេ គឺទៅជាមួយនឹងខ្ញុំ, នៅជាមួយនឹងគេ, ដេកដោយសារគេ, ស៊ីដោយសារគេ; ព្យួរអាវនឹងដៃកែវ, បោះដែកគោលនឹងជញ្ជាំង គឺព្យួរអាវឰដ៏ដៃកែវ, បោះដែកគោលនៅត្រង់ជញ្ជាំង ។ ល ។

                   ជា អកថិតកម្ម គឺកម្មរងបន្ទាប់ពី អា. និ. ជា កថិតកម្ម ដែលនិយាយថា នូវ គឺ នូវ ជាទី១ នឹង ជាទី២ ដើម្បីកុំឲ្យថា នូវ ទាំង២ដង ។
ឧទាហរណ៍៖ ពីម្សិលមិញ គេបាននិយាយនូវពាក្យនេះនឹងខ្ញុំថា… ( ពីម្សិលមិញ គេបាននិយាយនឹងខ្ញុំថា… ) ។ ធៀបនឹងបាលីថា ហិយ្យោ សោ មំ ឯតទវោច ( ប្រែដូចឧទាហរណ៍ខាងលើ ) ។

នឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ផ្អូកក្នុងចិត្ត, ដួចក្នុងចិត្ត, ចាប់ភ្លឹក, ភ្នកដល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ នឹកគុណមាតាបិតា ។

នីឡុង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បារ. Nylon ) ឈ្មោះវត្ថុធាតុមួយប្រភេទដែលផ្សំធ្វើឡើងដោយជាតិឧស្ម័នមួយបែប ហៅថា អាហ្សូត (Azote) តាមរបៀបវិទ្យាសាស្ត្រ សម្រាប់ធ្វើឲ្យកើតបានជាវត្ថុផ្សេងៗមានសំពត់ជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ សំពត់នីឡុង, ខ្សែនីឡុង ។

នីហ្សេរីយ៉ា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រទេស នីហ្សេរីយ៉ា, (រាជធានី/​រដ្ឋធានី) អាប៊ូហ្សា។

នីហ្សេ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រទេស នីហ្សេ, (រាជធានី/​រដ្ឋធានី) នីញ៉ាម៉េ។

នីហារិកា តារាវលី

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ជើងភ្នាយ ឆ្នូតពពកសវែងលលាយ ឆ្លូកនឹងពពកស​ឯទៀត ហាក់ដូចជាកញ្ចុំផ្កាយ (ម.ព. តារាវលី) ។

នីហរ័ណ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. នីហរណ “ការនាំទៅ, ការដឹកនាំចេញ”) ជំនួញនាំចេញ, ជំនួញខាងដឹកនាំទំនិញចេញពីប្រទេសរបស់ខ្លួនទៅលក់ឯប្រទេសក្រៅ, មុខរបរពាណិជ្ជកម្មខាងដឹកនាំវត្ថុផ្សេងៗទៅលក់ឯបរទេស ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្ញុំប្រកបមុខរបរខាងនីហរ័ណ (បារ. Export) ។ ព. ផ្ទ. អាហរ័ណ ។

                  មុខជំនាញខាងការដឹកនាំទំនិញ ទៅលក់ឯប្រទេសក្រៅ ។

នីហរណកម្ម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ការនាំចេញ, ការដឹកនាំទំនិញទៅលក់ឯប្រទេសក្រៅ
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្នាំនេះ នីហរណកម្មខាងស្រូវអង្ករ ត្រូវរាជការហាមឃាត់ ព្រោះស្រុកទេសកំពុងឋិតនៅក្នុងទុព្ភិក្ខសម័យ ( បារ. Exportation ) ។

នីវ៉ូទឹកសមុទ្រធៀប

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា នីវ៉ូផ្ទៃទឹកសមុទ្រដែលបានកំណត់ដោយឧបករណ៍វាស់ទឹកជោរនាចដោយធៀបទៅនឹងដីដែលនីវ៉ូផ្ទៃទឹកសមុទ្រនោះតាំងនៅ។

នីវ៉ូទឹកសមុទ្រមធ្យម

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា នីវ៉ូផ្ទៃទឹកសមុទ្រនៅត្រង់ចំណុចជាក់មួយគិតជាមធ្យមក្នុងកំឡុងពេលវែងមួយដូចជាមួយខែឬមួយឆ្នាំ។ ជាញឹកញាប់ នីវ៉ូទឹកសមុទ្រមធ្យមត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាតម្រុយរបស់ជាតិសម្រាប់វាស់កម្ពស់ផ្ទៃដី។

នីវរណធម៌

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. សំ.) ធម៌រារាំង, ឃាត់ខាំងទប់ចិត្តមិនឲ្យងាកទៅរកអំពើជាកុសល, មាន ៥ យ៉ាងគឺ ១- កាមច្ឆន្ទៈ សេចក្តីប្រាថ្នាឬការពេញចិត្តចំពោះកាម; ២- ព្យាបាទៈ គំនុំឬសេចក្តីគុំកួនធ្វើឲ្យអ្នកដទៃវិនាស; ៣- ថីនមិទ្ធៈ ការច្រអូសធុញទ្រាន់និងការងងុយដេក; ៤- ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចៈ សេចក្តីរាយមាយនិងសេចក្តីរសាប់រសល់ឬក្តៅក្រហាយក្នុងចិត្ត; ៥- វិចិកិច្ឆា សេចក្តីសន្ទិះសង្ស័យមិនដាច់ស្រេចក្នុងចិត្ត
ឧទាហរណ៍៖ នីវរណធម៌ជាទំនាស់នៃសមាធិ ។

នីមួយៗ

?ថ្នាក់ពាក្យជា វិសេសនសព្វនាម
មានន័យថា មួយៗ, ម្នាក់ៗ
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សជាតិនីមួយៗ តែងមានភាសានិងទំនៀមទម្លាប់ផ្សេងៗគ្នា, បុគ្គលនីមួយៗ ត្រូវតែមានវិជ្ជាប្រចាំក្នុងខ្លួន ។

នីមួយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យជាអនិយតសព្វនាមប្រាប់សេចក្តីមិនទាន់ទៀងទាត់, មិនទាន់ប្រាកដ គឺណាមួយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ណានីមួយ, អ្វីនីមួយ ។

នីត្យានុកូលភាព

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ភាពដែលត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ។

នីត្យានុកូលកម្ម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្តីប្រកាសរបស់អ្នករាជការសាធារណៈ ដែលបញ្ជាក់ថា ហត្ថលេខាចុះលើលិខិតមាន យថាភាព (ម.ព.នោះ) ។

នីតិ—

មានន័យថា (មើលក្នុងពាក្យ នីតិ) ។

នីតិសាស្ត្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា គម្ពីរ ឬក្បួនខ្នាតស្តីពីច្បាប់ ។ ល ។

នីតិសម្បទា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការដល់ព្រម, សមប្រកប, បរិបូណ៌ដោយច្បាប់, ការមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់តាមផ្លូវច្បាប់ ។
ការដល់ព្រមដោយសិទ្ធិតាមច្បាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ នីតិសម្បទា ខាងការទទួលមត៌ក ឈប់​មាន​ត្រឹម​ញាតិជាន់ទីប្រាំមួយ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា សមត្ថភាពដែលច្បាប់បើកឱ្យជនម្នាក់ៗមានយ៉ាងគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធ្វើការអ្វីមួយ។

នីតិវិធីនិងឯកសារតម្រូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ ព្រមទាំងឯកសារចាំបាច់ដែលត្រូវភា្ជប់មកជាមួយ។

នីតិវិធីដកត្រឡប់

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា នីតិវិធីគយ ពេលដែលទំនិញត្រូវបាននាំចេញ ដោយផ្តល់ថាការសងត្រឡប់វិញ (ទាំងស្រុង ឬផ្នែកណាមួយ) ដែលបានធ្វើដោយគោរពទៅតាមការបង់ពន្ធនាំចូល និងពន្ធអាករលើចំណុះទំនិញ ឬលើវត្ថុធាតុ ឬបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងការផលិត។

នីតិវិធីគយពិសេសសម្រាប់អនុវត្តក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា នីតិវិធីគយមានលក្ខណៈសាមញ្ញ ដែលមន្ត្រីគយនិងរដ្ឋាករមានសមត្ថកិច្ចប្រចាំការជាអចិន្ត្រៃយ៍ ជាមួយរដ្ឋបាលតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស នៅតាមតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនីមួយៗ ត្រូវអនុវត្តតាមឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។

នីតិវិធីគយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ប្រព្រឹត្តិកម្មដែលអនុវត្តដោយអាជ្ញាធរគយរបស់ប្រទេសសមាជិកចំពោះមុខទំនិញ ដែលជាកម្មវត្ថុនៃការអនុវត្តច្បាប់គយ។ ២. ប្រព្រឹត្តិកម្មដែលអនុវត្តដោយរដ្ឋបាលគយនៃប្រទេសភាគីកិច្ចព្រមព្រៀងលើទំនិញដែលស្ថិតក្រោមច្បាប់គយនៃប្រទេសភាគីកិច្ចព្រមព្រៀង។

នីតិវិធីកុមារមេត្រី

?ថ្នាក់ពាក្យជា ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
មានន័យថា ដំណើរការនិងនីតិវិធីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកទឹកចិត្តឱ្យអនីតិជនចូលរួមក្នុងរឿងក្តី តាមរយៈការប្រើប្រាស់ភាសា និងអាកប្បកិរិយាក្នុងកម្រិតដែលអនីតិជនអាចយល់បាន និងក្នុងបរិយាកាសដែលផ្តល់ឱ្យអនីតិជននូវសុវត្ថិភាព សន្តិសុខ សិទ្ធិ និងតម្រូវការជាមូលដ្ឋាន។

នីតិវិធី

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វិធីដែលតុលាការប្រើប្រាស់ដើម្បីចាត់ចែងរឿងក្ដីតាំងពីដើមរហូតដល់ចប់។

នីតិប្រតិបត្តិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការប្រតិបត្តិតាមច្បាប់, សេចក្តីគោរពច្បាប់ ។

នីតិប្បញ្ញត្តិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បញ្ញត្តិរបស់ច្បាប់, ការតែងតាំងច្បាប់, ការបង្គាប់ឲ្យធ្វើតាមច្បាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ នីតិប្បញ្ញត្តិជាភារៈរបស់សភា ។

នីតិបុគ្គលសញ្ជាតិបរទេស

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា នីតិបុគ្គលដែលមិនមែនសញ្ជាតិខ្មែរ ឬដែលមិនបានបង្កើតឡើងតាមច្បាប់ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

នីតិបុគ្គលសញ្ជាតិខ្មែរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ, ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនដែលមានទីកន្លែងធ្វើអាជីវកម្ម និងដែលបានធ្វើការចុះបញ្ជីនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងភាគហ៊ុន ៥១ (ហាសិបមួយ) ភាគរយ ឬលើសក្នុងក្រុមហ៊ុន ត្រូវបានកាន់កាប់ដោយបុគ្គលមានសញ្ជាតិខ្មែរ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា នីតិបុគ្គលដែលមិនមែនសញ្ជាតិខ្មែរ ឬដែលមិនបានបង្កើតឡើងតាមច្បាប់ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

នីតិបុគ្គលនៃនីតិឯកជន

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា សមាគម ក្រុមហ៊ុន ក្រុមមូលនិធិ។

នីតិបុគ្គលនៃនីតិសាធារណៈ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ, ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ក្រុមមនុស្ស ដែលច្បាប់បានអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើសកម្មភាព ដូចជាបុគ្គល ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍សាធារណៈ។ ច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ បានផ្ដល់នីតិបុគ្គលដល់រាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ។ ២. ក្រុមរាជការសាធារណៈ។ ឧទា៖ រដ្ឋ ខេត្ត ឃុំ ឬគ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ដូចជាសាកលវិទ្យាល័យជាដើម។

នីតិបុគ្គល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នករៀបរៀងច្បាប់, អ្នកតែងតាំងច្បាប់ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា មូលដ្ឋាន, ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ, ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. ក្រុមមនុស្សដែលច្បាប់ទទួលស្គាល់ថាជាបុគ្គលដែរ តែដទៃពីសមាជិកនៃខ្លួន។ ឧទា៖ ពុទ្ធិកសមាគមជានីតិបុគ្គល, ក្រុមហ៊ុនធ្វើស្ករ ក៏ជានីតិបុគ្គលដែរ។ ២. ក្រុមមនុស្ស ឬមូលនិធិដែលមានបុគ្គលភាពគតិយុត្ត ហើយជាប្រធាន នៃសិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ច។ ៣. សហគ្រាស ឬអង្គការនានា ដែលប្រកបអាជីវកម្មទោះបីជាបាន ឬមិនទាន់បានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការពីស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្ដី។ ពាក្យ “នីតិបុគ្គល” រួមបញ្ចូលផងដែរនូវក្រុមហ៊ុនមូលធន ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល អង្គការសាសនា អង្គការសប្បុរសធម៌ អង្គការមិនស្វែងរកចំណេញ ឬគ្រឹះស្ថានអចិន្ត្រៃយ៍របស់បុគ្គលអនិវាសនជនដែលតាំងនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ពាក្យ “នីតិបុគ្គល” ពុំរាប់បញ្ចូលទេនូវក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិ ឬសហគ្រាសឯកបុគ្គល។

នីតិនិយម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការកំណត់យកតាមច្បាប់, សេចក្តីស្មោះត្រង់ចំពោះច្បាប់រាជការសម្រាប់រដ្ឋ ។
សេចក្តីស្មោះត្រង់នឹងអំណាចរាជការរបស់ប្រទេស ។

នីតិក្រមនៃរដ្ឋធម្មនុញ្

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា នីតិក្រមដែលត្រូវបំពេញតាមបញ្ញតិ្តនៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ (ម.ព នោះ) ។

នីតិកាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កាលរបស់នីតិ, រយៈកាលរបស់សភាអ្នកតែងតាំងច្បាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ នីតិកាលនៃសភាទាំងពីរ មានកំណត់តែត្រឹម ៤ ឆ្នាំ។

នីតិកម្ម, នីតិកាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សិទ្ធិតែងច្បាប់ អង្គច្បាប់របស់ប្រទេសណាមួយ វិជ្ជាខាងច្បាប់ ។

នីតិ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. សំ . ) ច្បាប់; ឧបាយជាគ្រឿងណែនាំ; បែបផែន; ទំនឹមទំនៀម, ប្រពៃណី ។ នីតិកម្ម (—កាំ) ការធ្វើច្បាប់, សិទ្ធិតែងច្បាប់, អង្គច្បាប់ សម្រាប់រដ្ឋនីមួយៗ ។ នីតិកាល កាលរបស់នីតិ, រយៈកាលរបស់សភាអ្នកតែងតាំងច្បាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ នីតិកាលនៃសភាទាំងពីរ មានកំណត់តែត្រឹម ៤ ឆ្នាំ។ នីតិកោសល (—សល់) អ្នកឈ្លាសក្នុងច្បាប់, ដែលវាងវៃខាងច្បាប់ ។ នីតិក្រម លំដាប់នៃច្បាប់; ទម្រង់ការរបស់ច្បាប់ គឺរបៀបដែលចៅក្រមត្រូវធ្វើក្នុងការអង្កេតពិនិត្យសាកសួរពីបទល្មើសផ្សេងៗ ។ នីតិនិយម ការកំណត់យកតាមច្បាប់, សេចក្តីស្មោះត្រង់ចំពោះច្បាប់រាជការសម្រាប់រដ្ឋ ។ នីតិប្បញ្ញត្តិ ( —តិប-បាញ់-ញ៉ាត់ ) បញ្ញត្តិរបស់ច្បាប់, ការតែងតាំងច្បាប់, ការបង្គាប់ឲ្យធ្វើតាមច្បាប់ : នីតិប្បញ្ញត្តិជាភារៈរបស់សភា ។ នីតិបុគ្គល អ្នករៀបរៀងច្បាប់, អ្នកតែងតាំងច្បាប់ ។ នីតិប្រតិបត្តិ (—ប្រៈតិបាត់) ការប្រតិបត្តិតាមច្បាប់, សេចក្តីគោរពច្បាប់ ។ នីតិសម្បទា (—សាំ-ប៉ៈ—) ការដល់ព្រម, សមប្រកប, បរិបូណ៌ដោយច្បាប់, ការមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់តាមផ្លូវច្បាប់ ។ នីតិសាស្ត្រ គម្ពីរឬក្បួនខ្នាតស្តីពីច្បាប់ ។ ល ។

នីញ៉ាម៉េ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រាជធានី/​រដ្ឋធានី នៃប្រទេស នីហ្សេ។

នីកូស៊ី

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រាជធានី/​រដ្ឋធានី នៃប្រទេស ស៊ីប។

នីកូត៍រស

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រសជ័រនៃថ្នាំជក់ ។

នីការ៉ាហ្កា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រទេស នីការ៉ាហ្កា, (រាជធានី/​រដ្ឋធានី) ម៉ាណាហ្កា។

នី

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រុក្ខជាតិមួយប្រភេទច្រើនដុះនៅព្រៃភ្នំ, ដើមធំខ្ពស់ សាច់ស្រដៀងនឹងស្រឡៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើមនី ។

និហិដ្ឋាន

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា កន្លែងរក្សាទុកព័ត៌មាន។

និស្ស័យ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. និស្សយ) ការនៅអាស្រ័យក្រោមឱវាទនិងក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃអ្នកដទៃ ។
ឧទាហរណ៍៖ សូមនិស្ស័យ គឺសូមនៅអាស្រ័យក្រោមឱវាទ និងក្នុងការឧបត្ថម្ភ, ការសង្គ្រោះដោយពុំបណ្តែតបណ្ដោយ, ពុំមើលបំណាំ : មានព្រះពុទ្ធប្បញ្ញត្តិថា សាមណេរត្រូវសូមនិស្ស័យនឹងភិក្ខុអ្នកចេះវិន័យ ហើយនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់លោកជានិច្ច ។ ល ។ ( ព. វិ. ពុ. )។ ឲ្យនិស្ស័យ គឺទទួលឲ្យនៅជ្រកអាស្រ័យ ។ គ្មាននិស្ស័យនឹងគ្នា គឺគ្មានការនៅជ្រកអាស្រ័យអ្វីនឹងគ្នាឡើយ ។ អស់និស្ស័យនឹងគ្នា គឺអស់មានការប្រាស្រ័យគ្នាតទៅទៀត ។ ជនជាពំនាក់, ជាអ្នកទំនុកបម្រុង : ខ្ញុំប្រកបជំនួញធំពុំកើត ព្រោះគ្មាននិស្ស័យ គឺគ្មានអ្នកទំនុកបម្រុង ។

និស្សិត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា.) អ្នកដែលនៅក្នុងនិស្ស័យគេ; អ្នករៀនដែលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងនៃគ្រូ ។ ព្យញ្ជនៈដែលអាស្រ័យនឹងស្រៈ ( ព. វ. ) ។

និស្សារណា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សារធាតុដែលច្រោះ កៀបយកមកពីសារជាតិមួយទៀត ដូចយ៉ាងទឹកសាច់គោ ដែលគេកៀបយកពីសាច់គោ​ ឬ ខ្ទិះដែលពូតពីសាច់ដូង ជាដើម ។

និស្សារណកម្ម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការដក ហូតកាត់ចេញ (គ្រឿងសំណល់) ។

និស្សារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទម្ងន់សំបកដែលត្រូវកាត់ចេញពីទំនិញដែលថ្លឹង តម្លៃដែលបាត់ដោយសារខូច (ទំនិញ) ។

និស្សយាចារ្យ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. សំ. ; បា. និស្សយាចរិយ ) អាចារ្យអ្នកឲ្យនិស្ស័យ គឺលោកអាចារ្យដែលភិក្ខុឬសាមណេរចូលមកសូមនិស្ស័យនៅផង ហើយជាអ្នកទទួលឲ្យនៅ ។ ចំណែកខាងគ្រហស្ថ ហៅ និស្សយជន ក៏បាន ។

និស្សយមុត្តកៈ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. —មុត្តក ) ភិក្ខុដែលមានវស្សាតាំងពី ៥ ឡើងទៅ ហើយចេះវិន័យ មានសេចក្តីអៀនខ្មាសគ្រប់គ្រាន់ អាចផុតចាកនិស្ស័យរបស់ឧបជ្ឈាយ៍ឬអាចារ្យបាន គឺអាចនៅតាមទំនើងខ្លួនបាន ( ព. វិ. ពុ. ) ។

និស្សយន្តេវាសិក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ភិក្ខុ ឬសាមណេរដែលបានសូមនិស្ស័យយកភិក្ខុថេរៈរូបណាមួយជានិស្សយាចារ្យ ( ព. វិ. ពុ. ) ។ អ្នករៀនដែលបានសូមការនៅជ្រកអាស្រ័យក្នុងសំណាក់នៃគ្រូណាមួយ ។

និស្សយជន

មានន័យថា ( មើលក្នុងពាក្យ និស្សយាចារ្យ ) ។

និស្សន្ទវត្ថុ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វត្ថុដែលចេញពីធាតុដើម ដូចយ៉ាងប្រេងជានិស្សន្ទវត្ថុ នៃដូង ឬសណ្តែក ។

និស្ច័យ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា លក្ខណៈអ្វីៗដែលពិតប្រាកដ ការតាំងចិត្តជឿថាពិត ។

និសីទន៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. និសីទនៈ ) ។

និសីទនៈ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. និសីទន ) សំពត់សម្រាប់ក្រាលអង្គុយ ជាគ្រឿងបរិក្ខារពិសេសមួយប្រភេទរបស់ភិក្ខុក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ។
ឧទាហរណ៍៖ ភិក្ខុត្រូវកុំបោះបង់និសីទនៈឲ្យលើសពីបីខែ ( ព. វិ. ពុ.) ។

និសីទនាការ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា.) អាការនៃកិរិយាអង្គុយ, ការសម្រេចឥរិយាបថអង្គុយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើនិសីទនាការ គឺអង្គុយ (ព. ខ្ព.) ។

និសិន្ន

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលច្រើនតែនៅមួយកន្លែង ដែលសម្ងំតែក្នុងផ្ទះច្រើនជាងចេញក្រៅ ។

និសាចរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) អ្នកត្រាច់ទៅមកក្នុងវេលាយប់ ។ ព្រាយអាកាស, បិសាចដើរយប់,… ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលត្រាច់ទៅមក, រកស៊ីក្នុងវេលាយប់
ឧទាហរណ៍៖ មៀម, ទីទុយ, ខ្លែងស្រាក, ពព្លាក់ ។ ល ។ ជាពួកសត្វនិសាចរ ។ ព. ផ្ទ. ទិវាចរ ។

និសាករ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ព្រះចន្ទ្រ ។ ព. ផ្ទ. ទិវាករ “ព្រះអាទិត្យ” ។

និសា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. ) រាត្រី ( យប់ ) ។

និវេសន៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. និវេសន) ទីសម្រាប់នៅអាស្រ័យជានិច្ច; ច្រើនប្រើជា (រ. ស.) ។
ឧទាហរណ៍៖​ ​ព្រះរាជនិវេសន៍ គឺព្រះរាជដំណាក់ ។

និវេសនដ្ឋាន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា.) ដូចគ្នានឹង និវាសដ្ឋាន, និវាសនដ្ឋាន, និវេសន៍ ដែរ ។

និវេទន៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្តីជាលាយលក្សណ៍អក្សរយ៉ាងខ្លី ពីរឿងណាមួយដូចយ៉ាងចំណងជើង ដែលប្រាប់ពីវត្ថុដើម ។

និវេទនប័ណ្ណ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្តីរាយរាប់របស់មេគណបក្ស នយោបាយ ពីចរិយា​ដែលបានប្រកាន់រួចមក និងវត្ថុបំណង ដែល​ត្រូវបំពេញឱ្យសម្រេចក្នុងអនាគត ។

និវេទនកថា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ពាក្យជូនដំណឹង, ឲ្យដំណឹង, ប្រាប់ដំណឹងពីកិច្ចការ ឬពីស្ថានការណ៍ផ្សេងៗដែលគួរឲ្យដឹងឲ្យយល់
ឧទាហរណ៍៖ និវេទនកថាក្នុងខាងដើមសៀវភៅ… ។

និវាសនជនកម្ពុជា

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា សម្រាប់គោលដៅនៃ ពបវ និយោជិត អ្នកជាប់ពន្ធ ឬរូបវន្តបុគ្គលដែលមាននិវាសនដ្ឋាន ឬមានកន្លែងស្នាក់នៅជាគោលដើម នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឬដែលមានវត្តមាននៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លើសពី ១៨២ ថ្ងៃ នៅក្នុងរយៈពេល ១២ ខែណាមួយ ដែលបានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធចរន្តត្រូវបានចាត់ទុកថាជានិវាសនជនកម្ពុជា។ ពបវ ក្នុងន័យនេះសំដៅដល់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស។

និវាសនជន

?ថ្នាក់ពាក្យជា ពន្ធដារ
មានន័យថា ក្នុងករណីដែលប្រើចំពោះនិយោជិត អ្នកជាប់ពន្ធ ឬរូបវន្តបុគ្គល មានន័យថាដែលមាននិវាសនដ្ឋាន ឬមានកន្លែងស្នាក់នៅជាគោលដើម នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឬដែលមានវត្តមាននៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាលើសពី ១៨២ថ្ងៃ នៅក្នុងរយៈពេល ១២ខែ ណាមួយដែលបានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំជាប់ពន្ធចរន្ត។

និវាសដ្ឋាន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( បា. ) ទីសម្រាប់នៅអាស្រ័យជានិច្ច, ទីដែលតាំងនៅជាប្រក្រតី ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្ញុំមិនទាន់មាននិវាសដ្ឋាននៅឡើយ, កំពុងសង់និវាសនដ្ឋាន ។

និវារណដ្ឋាន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា.) ទីកន្លែងដែលគេហាមឃាត់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទីនោះទៅមិនបានទេ ព្រោះជានិវារណដ្ឋាន ។

                   គ្រឹះស្ថានពេទ្យ ដែលព្យាបាលអ្នកជម្ងឺទុកជា​កិច្ច បង្ការ។

និវាតភាព

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការផ្គាប់ បំពេញចិត្តទៅតាមតែគេញាក់ ។

និវត្តន៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា.) ដំណើរវិលត្រឡប់, ការវិលមកវិញ
ឧទាហរណ៍៖ រង់ចាំដំណើរនិវត្តន៍នៃគណៈប្រតិភូ ។

និវត្តនាការ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (បា. និវត្តន + អាការ) អាការដែលវិលត្រឡប់វិញ, ដំណើរប្រុងនឹងវិលត្រឡប់វិញ ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើនិវត្តនាការទៅវិញ ។

និវត្តជន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អ្នករាជការ ដែលដល់កំណត់ត្រូវឈប់លែងបំពេញមុខក្រសួង ហើយបាននូវសោធន (ម.ព. នោះ​) ។