Category: A Khmer Dictionary

ពង្វេះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យវេះ, នាំឲ្យគេចចេញ។
ឧទាហរណ៍៖ វាពង្វេះក្មេងនោះទៅឯណាបាត់ រកមិនឃើញសោះ ( ម. ព. បង្វេះ ផង ) ។

ពង្វៀះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. បង្វៀះ ) ។

ពង្វៀន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. បង្វៀន ) ។

ពង្វឹក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យវឹក, នាំឲ្យវឹក ( ម.ព. បង្វឹក ទៀតផង ) ។

ពង្វីពង្វក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យវីវក់ ( ម. ព. ពង្វក់ ទៀតផង ) ។

ពង្វិល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យវិល ( មិនសូវប្រើ, ច្រើនប្រើ បង្វិល ជាង; ម. ព. នោះទៀតផង ) ។

ពង្វាត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា វាតឲ្យរីកចេញ, ធ្វើឲ្យរីកទូលាយសាយចេញលើសពីទំហំធម្មតា។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្វាតមាត្រទូក, ពង្វាតរបង, ពង្វាតដីចម្ការ ។

ពង្វាង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យវាង។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្វាងផ្លូវ ។

ពង្វក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ឲ្យវក់, នាំឲ្យវក់, ធ្វើឲ្យវិលវល់ចិត្តគំនិត។
ឧទាហរណ៍៖ កុំបណ្តោយឲ្យបាបមិត្ត ពង្វក់ឲ្យខូចខួរក្បាល ។

                     ពង្វក់ពង្វី កិ. នាំឲ្យវក់វី ( ម. ព. ពង្វីពង្វក់ ទៀតផង ) ។

ពង្រោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការដែលព្រោះ, ពូជដែលព្រោះរួចហើយ, ទីសម្រាប់ព្រោះពូជ ឬស្រូវដែលដុះអំពីការបាចព្រោះពូជ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្រែពង្រោះ, ស្រូវពង្រោះ ។

ពង្រេច

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរេច ។ ពង្រេចពង្រឹល ធ្វើឲ្យរេចរឹល; បង្ហិនបំផ្លាញឲ្យហិនឲ្យវិនាស ។

ពង្រេ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរេ។
ឧទាហរណ៍៖ ទាញពង្រេដងសន្ទូចស្ទូចឈើឲ្យបែរទៅខាងកើត ។

ពង្រួម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. បង្រួម ) ។

ពង្រួប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. បង្រួប ) ។

ពង្រូល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះសត្វជើង៤មានស្រការឹង, កាលណាប៉ះប្រទះនឹងអ្វីៗ មូរខ្លួនខ្វេរខុបខ្វង់ ។ ព.ប្រ. គុ. មនុស្សមូរមុខ ឬមនុស្សដែលអៀនប្រៀនខ្មូរមុខ មិនលុះក្នុងទីប្រជុំ ចាស់ទុំហៅថា ពង្រូល ឬមនុស្សពង្រូល ។
                        –ទំហំ ៖ ក្បាលដងខ្លួន 425-500 ម.ម កន្ទុយ 340-570 ម.ម ទម្ងន់ 5-7 គ.ក្រ -ភិនភាគ ៖ គ្មានធ្មេញ មានស្រកា ថ្ងាសផត ប្រភេទសត្វវារ។ ផ្នែកខាងក្រោមគ្របដោយស្រកាពណ៌ស្រអាប់ និងពណ៌ដី ម្រាមប្រាំ ក្រចកគ្រប់ម្រាម ពូកែឡើងដើមឈើ។ -ជីវសាស្ត្រ ៖ ព្រៃមានដើមឈើខ្ពស់ៗ ព្រៃក្រោយអាជីវកម្ម ដីកសិកម្ម។ ចំណីអាហារ៖ ស្រមោច សង្អា អង្រ្កង ដុកឌឿ និងកណ្តៀដ៏។

ពង្រូង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យជារូង, ឲ្យខូងជ្រៅ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្កែពង្រូងដីក្រោមជណ្តើរ ។

ពង្រុល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរុល។
ឧទាហរណ៍៖ កន្លែងវាចង្អៀត គេចេះតែរុញពង្រុលគ្នាច្រើនថែមមកទៀត នាំឲ្យណែនណាន់ស្ទើរឈរមិនកើត ។

ពង្រឹល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរឹល។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រឹលកាំបិត, ពង្រឹលចប ។ ម. ព. ពង្រេច ទៀតផង ។

ពង្រឹត

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរឹតពេញល្បឿន គឺបំបោលឲ្យរឹតលឿនពេញកម្លាំង។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រឹតគោ, ពង្រឹតសេះ ។

ពង្រឹង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរឹង ឲ្យបាត់ជ្រាយ។
ឧទាហរណ៍៖ ដាក់ម្សៅឲ្យក្រែលលាយជាមួយនឹងស្ករពង្រឹងសាច់នំ ។ ពង្រឹងកម្លាំង ជួយឲ្យមានកម្លាំងរឹងប៉ឹង ។ ម. ព. ពង្រីក ផង ។

ពង្រីង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរីង។
ឧទាហរណ៍៖ ក្មេងៗវាលបបាចទឹកចាប់ត្រី ពង្រីងទឹកស្រែខ្ញុំស្ទើរតែរីងអស់ ។

                      ព.ប្រ. ចោមរោមស៊ីចុកឲ្យរេចរឹលហិនហោច។
ឧទាហរណ៍៖ អាក្មួយមេក្មួយអស់ហ្នឹង ខ្ជិលៗណាស់ ឥតចេះធ្វើការរកស៊ីអីទេ វាចេះតែនាំគ្នាមកចោមស៊ីនឹងខ្ញុំ វាពង្រីងខ្ញុំរកកល់រីងដូចទឹកត្រពាំងខែប្រាំងទៅហើយខ្ញុំ !

ពង្រីក អាជីវកម្ម និងផ្ទេរ ហៅកាត់ “ព.អ.ផ”

👉ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច ផ្ដល់សម្បទានទៅឱ្យឯកជនធ្វើការពង្រីកនូវសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដោយប្រគល់សិទ្ធិឱ្យឯកជនធ្វើអាជីវកម្មយកកម្រៃលើទីតាំងពង្រីកនោះក្នុងរយៈពេលមួយ ដែលបានកំណត់ក្នុងកិច្ចសន្យាសម្បទាន។ ផុតរយៈពេលនោះ ឯកជនត្រូវផ្ទេរនូវសិទ្ធិ សិទ្ធិកាន់កាប់ និងផលប្រយោជន៍ទាំងអស់ នៃទីតាំងពង្រីកដែលមានលក្ខណៈល្អ តាមលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចសន្យាមកឱ្យស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចវិញ។

ពង្រីក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរីក, ឲ្យទូលាយ។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រីកលែ្វង, ពង្រីកទីដីភូមិឲ្យធំទូលាយជាងមុន ។

                    ពង្រីកពង្រឹងធ្វើឲ្យរីកឲ្យរឹង គឺធ្វើឲ្យធំទូលាយ ឲ្យរឹងប៉ឹងឡើងទៀតជាងពីមុន ។

ពង្រាវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គីមី
មានន័យថា ធើ្វអោយកំហាប់ថយចុះ។

ពង្រាល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរាល។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រាលភ្លើង ។

ពង្រាយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដាក់រាយខ្ជីខ្ជា ឥតរបៀប ឥតសណ្ដាប់ធ្នាប់។
ឧទាហរណ៍៖ ក្មេងៗអស់ហ្នឹងឥតរបបណាស់, វាពង្រាយសំរាមពេញមុខផ្ទះឲ្យខ្ជាំអស់ ។

ពង្រាប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរាប; ឲ្យថ្នឹក ។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រាបដី; ពង្រាបគោ ។

                    ធ្វើឲ្យបាក់បប, ឲ្យរាបសា, ឲ្យរាបទាប ។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រាបស្រុក ។

ពង្រាត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យព្រាត់។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រាត់កូនពីមេ ។ ពង្រាត់បង្រាស ធ្វើឲ្យព្រាត់ប្រាស ។

ពង្រាង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរាង។
ឧទាហរណ៍៖ ជេរវាយពង្រាងវា ។

ពង្រាក់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរាក់, នាំឲ្យឆាប់រាក់។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រកៀតប្លោកដុះទ្រុបទ្រុល ពង្រាក់ស្រះអស់ ។

ពង្រាក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរាក ។

ពង្រា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យរា, នាំឲ្យរា។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រាដំណើរឲ្យស្ទាក់ស្ទើរអស់ ។

ពង្រល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យមានរាងរល ។

ពង្រភ្នំ, ថ្មចង្រ្កាន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សមួយប្រភេទកម្ពស់ ១-២ ម ដុះក្នុងព្រៃស្រោង ឬព្រៃធំ ជាពិសេសលើភ្នំដែលមានកម្ពស់ ៥០០-៧០០ម នៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន និងលើកោះ Java។ ផ្លែអាចបរិភោគបាន។ គ្រាប់មានជាតិពុល។ គេប្រើដើមសម្រាប់ធ្វើបង្គោលរបងផ្ទះ។

ពង្រន

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើសំឡេងឲ្យរន, ខំប្រឹងរលាក់រលែកសំឡេងឲ្យរន។
ឧទាហរណ៍៖ ច្រៀងពង្រនសំឡេង ។

ពង្រត់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា នាំឲ្យរត់, នាំរត់ទាំងអំណាច។
ឧទាហរណ៍៖ ពង្រត់កូនស្រីគេយកធ្វើជាប្រពន្ធ ។

ពង្រ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើធំមួយប្រភេទ មានសាច់រឹង មានផ្លែប្រើជាម្ជូរ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លែពង្រខ្លះមិនសូវជូរប៉ុន្មាន ខ្លះជូរណាស់ ។

                        ព្រឹក្សកម្ពស់ ១៥-២៦ ម ដុះក្នុងព្រៃត្រជាក់នៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន ប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រជុំកោះជ្វា។ ផ្លែទុំជាគ្រឿងទេស សម្រាប់ស្លម្ជូរពងត្រី។ គ្រាប់មានប្រេងម្យ៉ាងចំនួន ៧០ភាគរយ ប្រេងនេះសម្រាប់លាបសក់ឱ្យដុះឆាប់។ គ្រូថ្នាំបុរាណតែងស្ងោរសម្បកពង្រធ្វើថ្នាំរម្ងាប់រោគគ្រុនចាញ់ និងហើម។ ដើមពង្រទែងមានសត្វល្អិតពួក​មួយមកទុំលើមែក ដើម្បីធ្វើល័ខធម្មជាតិ ដែលគេប្រសម្រាប់ជ្រលក់សូត្រឱ្យពណ៌ក្រហម។

                        ជារុក្ខជាតិ ដែលដុះខ្លួនឯងក្នុងព្រៃល្បោះចម្រុះ និងមានដាំតាមភូមិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ – ឈ្មោះខ្មែរ ឬក្នុងតំបន់ ៖ ពង្រ – អំបូរ ៖ SAPINDACEAE – ឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត ៖ Schleicheria oleosa (Lour.) Oken – ឈ្មោះអង់គ្លេស ៖ មិនទាន់មានព័ត៌មាន – ឈ្មោះបារាំង ៖ មិនទាន់មានព័ត៌មាន – ប្រភពដើម ៖ កម្ពុជា វៀតណាម ឡាវ ឥណ្ឌា និងប្រជុំកោះជ្វា។ – លក្ខណៈរូបសាស្រ្ត ៖ កម្ពស់១០-៤០ម(៤៩)។ ស្លឹករួមស្លាបគូ ដុះជាគូពី២-៤គូ ដែលភាគច្រើនមាន៣គូ។ ស្លឹកគ្មានទងរាងពងក្រពើ ប្រវែង១៨ស.ម មានរោមនៅខាងក្រោម(៤៩)។ ផ្កាដុះជាចង្កោមប្រវែង១៥-១៨ស.ម និងមានកូនស្លឹក៥-៦សន្លឹកនៅខាងចុង។ ផ្លែមានទំហំប៉ុនចុងម្រាមដៃ សម្បកគ្រើមៗ មានរាងមូលប្រវែង២.៥ស.ម និងពេលទុំមានសាច់ក្នុងពណ៌លឿង(៤៩) ។ – លក្ខណៈជីវសាស្ត្រ ៖ ដុះនៅតាមតំបន់ព្រៃល្បោះចម្រុះ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដើមពង្រមានតែសត្វល្អិតមួយពួកទំលើមែក បង្កើតជាល័ក្ខណ៍ធម្មជាតិ ពណ៌ក្រហមសម្រាប់ជ្រលក់សូត្រ(៥០) – លក្ខណៈអេកូឡូស៊ី ៖ ផ្លែទុំមានរសជាតិជូរ និងគ្រាប់មានប្រេងម៉្យាងចំនួ ៧០%។ – ការប្រើប្រាស់ ៖ ជាគ្រឿងទេស៖ ផ្លែទុំយកមកស្លម្ជូរពងត្រី ជាឱសថ៖ សម្បកស្ងោរ ព្យាបាលគ្រុនចាញ់និងហើម(៥០)។ ប្រេងចម្រាញ់ពីគ្រាប់ យកមកលាបសក់ឱ្យឆាប់ដុះ។
ឧទាហរណ៍៖ (៤៩) សៀវភៅរុក្ខជាតិឱសថកម្ពុជា របស់ក្រសួងសុខាភិបាល ឆ្នាំ២០០៦ ភាគ២ ទំព័រ១៥៤ (៥០) វចនានុក្រមរុក្ខជាតិប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា របស់លោកស្រីបណ្ឌិត DY PHON PAULINE ឆ្នាំ២០០០ ទំព័រ៥៥០ ។

ពង់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចំកោង, ចំអឺត។
ឧទាហរណ៍៖ ក្ងោកពង់ ។

                     ដោរត្លោតឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ ពង់ខ្ទុះ ។

                     ព. ប្រ. ក្រអឺតក្រឱង, ប៉ឺតប៉ោងដោយតម្លើងឫក។
ឧទាហរណ៍៖ ឫកពង់, ឫកពង់ក្រអឺតដូចជាក្ងោកពង់ ។

ពងស្វាស

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពងល្វា ( ម. ព. ពង ន. ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះអណ្ឌៈ ។

ពងល្វា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពងស្វាស ( ម. ព. ពង ន. ) ។

ពងលលក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ឈ្មោះដំឡូងព្រៃមួយប្រភេទ មើមតូចៗ មូលៗសណ្ឋានពងលលក។
ឧទាហរណ៍៖ ដំឡូងពងលលក ។ ឈ្មោះផ្សិតមួយប្រភេទតូចៗ មូលៗ សណ្ឋានពងលលក : ផ្សិតពងលលក ( មិនបរិភោគទេ ) ។

ពងមាន់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ឈ្មោះចេកមួយប្រភេទផ្លែតូចៗ ដល់វេលាទុំមានសម្បុរលឿងរលោង ជាចេកមានតម្លៃ។
ឧទាហរណ៍៖ ចេកពងមាន់ ។

                    ព. ប្រ. ពងមាន់ ថា សូន្យ ( o ) នេះ ( បារ. zéro ) និយាយចំពោះតែការប្រឡងធ្លាក់។
ឧទាហរណ៍៖ កូនគេសុទ្ធតែបានពិន្ទុ ប្លែកតែកូនទាំង២នាក់របស់ខ្ញុំបានសុទ្ធតែពងមាន់, វាយកពងមាន់មកផ្ទះ (ព. សា. ) ។

ពងបែក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះរោគមួយប្រភេទកើតជារលកកែវពងហើយបែកៗហើយផ្ដួចពងឡើងទៀត។
ឧទាហរណ៍៖ រោគពងបែក ។

ពងបង្កួយ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ដែលនៅច្រុបៗមិនទាន់ងំល្អ គឺស្ទើរឆៅស្ទើរឆ្អិន។
ឧទាហរណ៍៖ បាយពងបង្កួយ ។

ពងទឹក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពងល្អិតៗ កើតផ្ទាល់ពីទឹកអណ្តែតត្រាលើទឹក សម្បុរខៀវអន្លង ប្រើស្លប្រហើរបរិភោគបាន។
ឧទាហរណ៍៖ ដងពងទឹក, សម្លពងទឹក ។

ពងត្រី

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ឈ្មោះក្បាច់រចនាមួយបែប មានភាពមូលៗ រាយដង្ហែគ្នាជាខ្សែ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្បាច់ពងត្រី ។

ពងត្រង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះស្វាយមួយប្រភេទ ផ្លែរាងត្រមុលបន្តិច កាលនៅខ្ចីមានរសជូរខ្លាំង។
ឧទាហរណ៍៖ ស្វាយពងត្រង ។

ពងចាំសម្បុក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពងសត្វដែលរួនមិនញាស់ ( ព. ខ្ព. ថា ស៊ុតចាំសម្បុក )។ ល ។

ពងចាប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( សព្ទអារក្ស ) ពាក្យមេមត់ហៅកូនខ្ចី​ ឬកូនតូច ( ម. ព. ផ្កាឈូក និង ប្រាក្រឹត ផង ) ។

ពងខ្យង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ម. ព. ពងក្អុក ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ម. ព. ពងក្អុក ) ។

ពងក្អុក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ពាក្យសម្រាប់ហៅផ្លែក្រសាំង, ផ្លែខ្វិត, ផ្លែត្របែក, ពោតជាដើមដែលនៅខ្ចីមានសាច់ឬគ្រាប់សណ្ឋានស្រដៀងនឹងពងត្រីក្អុក ឬពងខ្យង។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រសាំងពងក្អុក ឬ ក្រសាំងពងខ្យង, ពោតពងខ្យង ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ពាក្យសម្រាប់ហៅផ្លែក្រសាំង, ផ្លែខ្វិត, ផ្លែត្របែក, ពោតជាដើមដែលនៅខ្ចីមានសាច់ឬគ្រាប់សណ្ឋានស្រដៀងនឹងពងត្រីក្អុក ឬពងខ្យង។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រសាំងពងក្អុក ឬ ក្រសាំងពងខ្យង, ពោតពងខ្យង ។

ពងក្រពើ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះប្រអប់ ឬស្មុគដែលមានរាងស្រដៀងនឹងពងក្រពើ។
ឧទាហរណ៍៖ ប្រអប់ពងក្រពើ,ស្មុគពងក្រពើ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ( ព. ប្រ. ) ដែលមានទ្រង់ទ្រាយស្រដៀងនឹងពងក្រពើ ។
ឧទាហរណ៍៖ ទ្រង់ពងក្រពើ, រាងពងក្រពើ ។

ពង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ( ជានាមកិរិយា ) ដោរពង់ឡើង, ប៉ោងស្តុលឡើង ដោយចំហាយក្ដៅ, ដោយរលាកភ្លើង ឬដោយត្រដុស, ទង្គិច, ប៉ះ, ជល់។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរកាត់វាលខ្សាច់ក្ដៅពងជើងអស់, រលាកភ្លើងពងស្បែកស្ដុល ។

                      បង្កើតពង, បញ្ចេញស៊ុតមេមាន់មួយពងបាន ៨ មេមួយទៀតពងបាន ១០ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ស្បែក ឬសាច់ដែលដោរពង់ឡើង, ដែលប៉ោងស្ដុលឡើងដោយចំហាយក្ដៅ, ដោយរលាកភ្លើងឬដោយត្រដុស, ទង្គិច, ប៉ះ, ជល់ ។ អណ្ឌៈរបស់សត្វចំពួកខ្លះ គឺដុំដែលកើតចេញចាកពោះសត្វញីពួកខ្លះ ជាដុំមានសំបកស្រោមពីខាងក្រៅដែលកើតជាកំណើតម្តងសិន ហើយទើបញាស់ចេញជាកូន ។
ឧទាហរណ៍៖ ពងរុយ, ពងចៃ, ពងបង្កួយ, ពងមាន់, ពងអណ្តើក, ពងទន្សង, ពងក្រពើ…( ព. សា.; ព. រ. ហៅ ស៊ុត; ព. ខ្ព. ហៅ អណ្ឌៈ ) ។

                      ចំណែកអង្គជាតពីរដុំរបស់មនុស្សប្រុសឬសត្វតិរច្ឆានឈ្មោលចំពួកខ្លះ ស្ថិតនៅត្រង់ខាងក្រោមស្វាស បើមានតែមួយដុំ ហៅ ពងត្មោល ( ព. សា.; ព. រ. ហៅ ពងល្វា ឬ ពងស្វាស; ព. ខ្ព. ហៅ អណ្ឌៈ ) ។ ពងក្ដ ន. ( ព. អា. ) ពងល្វា, ពងស្វាស ។ ពងក្ដ ! ពាក្យអាសគ្រាម ទ្រគោះច្រឡោះបោះ ជាអសប្បុរិសវាចាថាបញ្ជោះឲ្យគ្នាដោយឈ្លានពានប្រមាថមើលងាយ( ជាសម្ដីពុំគួរប្រើ ) ។

ពក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា កកើតជាពក (ជានាមកិរិយា ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សាច់ដែលដុះជាដុំខ្ពស់ជាងសាច់ប្រក្រតី។
ឧទាហរណ៍៖ ពកដៃ, ពកជើង, ពកថា្ងស, ពក-ក ។

                      សាច់រុក្ខជាតិ ឬលតាជាតិដែលដុះជាកំពូកខ្ពស់ជាងសាច់ប្រក្រតី។
ឧទាហរណ៍៖ ពកធ្នង់, ពកបេង, ពកស្រឡៅ; ពកខ្ញៃ ( ពកវល្លិខ្ញែ ) ។

                      សាច់ដែលពករម៉ិងរម៉ង់រឹងៗ នៅកែងដៃឬកែងជើង មានសណ្ឋាននិងទំហំស្រដៀងនឹងផ្លែស្លាហៅថា ពកស្លា ។

                      ដំបៅមួយប្រភេទចេញជាពកបែកគគុះគគុល មិនងាយនឹងថែរក្សាឲ្យសះជា។
ឧទាហរណ៍៖ ដំបៅពក ។

                      ឈ្មោះឫស្សីពួកមួយ មានប្រហោងសាច់ស្ដើងរឹងស្រួយ សម្បុរខាងក្រៅរលោង សម្រាប់ប្រើការផ្សេងៗមានធ្វើត្រល់, ប៉ី, ខ្លុយជាដើម។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រល់ពក, ប៉ីពក, កា្លក់ពក, បំពង់ពក ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះបីឡកា ។

ព

មានន័យថា ព្យញ្ជនៈទី ៣ ក្នុងវគ្គទី៥ជាឱដ្ឋជៈ មានសំឡេងកើតត្រង់រឹមបបូរមាត់, ជាសិថិល-ឃោសៈ, សំស្រ្កឹតនិងបាលីមានសំឡេងជា ពៈ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ

មានន័យថា លើកដាក់លើចង្កេះកៀកនឹងដៃ ឈរ ឬដើរ។
ឧទាហរណ៍៖ ពកូន ។

                      ព. ប្រ. ពផែនដី រក្សាផែនដី គឺគ្រប់គ្រងរក្សាអាណាចក្រនីមួយៗ ។ ពពោះ មានផ្ទៃពោះ (ផើម) ។ ទទួលរងធ្វើកិច្ចការរបស់អ្នកដទៃឲ្យនៅលើខ្លួនទាំងអស់; ទទួលរ៉ាប់រងទុក្ខលំបាកជាងគេឬជាជំនួសអ្នកដទៃ។
ឧទាហរណ៍៖ ពកិច្ចការ, ពគំនរទុក្ខ, ពការនឿយហត់, ពរវល់ ។

ផ្អោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលសោះ, សោះកក្រោះ ឥតរសជាតិ។
ឧទាហរណ៍៖ នំបុ័ងក្រៀមផ្អោះ, នំក្រៀមផ្អោះៗឥតរសជាតិ ។

ផ្អោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលសោះ, សោះកក្រោះ ឥតរសជាតិ។
ឧទាហរណ៍៖ នំបុ័ងក្រៀមផ្អោះ, នំក្រៀមផ្អោះៗឥតរសជាតិ ។

ផ្អោប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យឱបជិតគ្នា, ផ្គុំអ្វីៗ ឲ្យឱបជាប់ជិតគ្នា ។ ចាប់ផ្អោប ចាប់ដោយដៃទាំង ២ ឲ្យឱប ឬឲ្យរួបគ្នា ។

ផ្អោង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលហុយទ្រលោម ឬផុរខ្ជោលឡើង។
ឧទាហរណ៍៖ ហុយដីផ្អោង ។

ផ្អែម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានរសស្ករ, មានឱជារសដូចស្ករឬដូចទឹកឃ្មុំដែលបរិសុទ្ធ ។ គ្រុនផ្អែមមាត់ ឈ្មោះរោគគ្រុនមួយយ៉ាង បណ្ដាលឲ្យមាត់ផ្អែមប្រហាតធុំបាយធុំចំណី ។ ភ័យផ្អែមមាត់ ភ័យស្លុតស្ងួតបំពង់ក ហាក់ដូចជាផ្អែមប្រហាតមាត់ ។ សម្តីផ្អែម សម្ដីស្រទន់ហាក់ដូចជាមានរសផ្អែម ។

ផ្អែបៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ព្រិចៗ, ច្បែបៗ រង្វើលៗ ស្រាលៗ។
ឧទាហរណ៍៖ បាយពុះផ្អែបៗ, យំផ្អែបៗ ។

ផ្អែក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ទម្រេតខ្លួនលើបង្អែក, បញ្ឈរអ្វីៗឲ្យទ្រេតទៅលើបង្អែក ឬទៅលើអ្វីមួយដែលទុកដូចជាបង្អែក។
ឧទាហរណ៍៖ អង្គុយផ្អែកជច់ ។

                     ព. ប្រ. ពឹងពាក់ផ្ដែកគំនិតទៅលើគេទុកដូចជាបង្អែក ។
ឧទាហរណ៍៖ កូនអស់ហ្នឹងវាគ្មានខំប្រឹងធ្វើការរកស៊ីប៉ុន្មានទេ វាគិតតែផ្អែកមកលើឯងជាម្តាយអាពុកទៅវិញ ។

ផ្អេះៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលតឹង ឬណែនលំបាកដកដង្ហើម។
ឧទាហរណ៍៖ ដកដង្ហើមផ្អេះៗ ។ វេវ. ផ្អឹះ ឬ ផ្អើះ ។

ផ្អៀង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បន្ទាបម្ខាងឲ្យទាបល្អៀងជាងម្ខាង។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អៀងត្រចៀកស្ដាប់, ផ្អៀងក្អម ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលល្អៀងទាបជាងម្ខាង។
ឧទាហរណ៍៖ ក្អមផ្អៀង; ដាក់ផ្អៀង ។ ដេកផ្អៀងដេកដាក់ចំហៀងខ្លួនខាងស្ដាំលើខាងឆ្វេង ឬខាងឆ្វេងលើខាងស្ដាំ ( ម. ព. ផ្អង ផង ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលល្អៀងទាបជាងម្ខាង។
ឧទាហរណ៍៖ ក្អមផ្អៀង; ដាក់ផ្អៀង ។ ដេកផ្អៀងដេកដាក់ចំហៀងខ្លួនខាងស្ដាំលើខាងឆ្វេងឬខាងឆ្វេងលើខាងស្ដាំ ( ម. ព. ផ្អង ផង ) ។

ផ្អើះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្អឹះ ) ។

ផ្អើល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រអើល, ភ្ញាក់ពព្រើតពព្រាំង, រត់, ស្ទុះ, បោលដោយរអើល; ជ្រួលជ្រើម, ជ្រួលច្រាល់, ជ្រួលច្របល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ គោផ្អើល; មនុស្សផ្អើលឈូឆរ ។

ផ្អួសៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលខំប្រឹងទាញ, ប្រឹងលេប, ប្រឹងហែលមឺ្លតៗ ព្រោះតឹង, ខ្សោះ, ហត់។
ឧទាហរណ៍៖ ទាញផ្អួសៗ, លេបបាយផ្អួសៗ, ហែលទឹកផ្អួសៗ ។

ផ្អួរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលខូចរសជាតិប្រក្រតី ព្រោះអាប់អួរ, ព្រោះទុកយូរហួសកាលកំណត់។
ឧទាហរណ៍៖ អង្ករផ្អួរ ។

                      ដែលមានក្លិនក្ដឹះបន្តិចៗព្រោះអាប់អួរ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្លិនផ្អួរ, ធុំផ្អួរ ។

ផ្អូម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានក្លិនជូរក្ដឹះ។
ឧទាហរណ៍៖ បាយផ្អូម, ក្លិនផ្អូម, ធុំផ្អូម ។

ផ្អូចៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលរអូចៗ, ព្រួចៗ ក្នុងចិត្ត។
ឧទាហរណ៍៖ នឹកផ្អូចៗ, នឹកចង់បានផ្អូចៗ ។

ផ្អូក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ភ្នកដល់, ភ្នកគិតដល់, ភ្នកនឹក។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អូកនឹក ។

                      ផ្អូកផ្អឹះ ឬ ផ្អូកផ្អើះ ភ្នកនឹកដល់ក៏កើតមានសេចក្តីតឹងចិត្តផ្អឹះៗ ។ (ព. កា. )
ឧទាហរណ៍៖ មានចិត្តផ្អូកផ្អឹះ តានតឹងទង្គឹះរសាប់រសល់ ព្រោះតែភ្នកនឹក រលឹកទៅដល់ បិតាទុព៌ល មានគុណធ្ងន់ក្រៃ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលមានសាច់បាក់គាំរមាសខាងក្នុង។
ឧទាហរណ៍៖ ឈើសាច់ផ្អូក ។

ផ្អុងស្លឹកធំ, ផ្អុងភ្នំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សធំកម្ពស់ ២០-៣០ ម ដុះលើដីលិចទឹក ឬលើភ្នំនៃអាស៊ីក្តៅ។ គេទេងយកសមបកសម្រាបើធ្វើផើងដាក់ជ័រ​ធ្វើចន្លុះ ឬជ័រលាប កញ្ជើរ កញ្ចែ្រង ល្អី។ ឈើផ្អុងភ្នំមិនសូវជាប់ទេ គេអាចសង់រោងបណ្តោះអាសន្នបាន។

ផ្អុងមមីស, ឈើរមាស់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សម្យ៉ាងកម្ពស់ ១០-២៥ ម ដុះក្នុងព្រៃធំត្រជាក់លើទំនាប ឬលើភ្នំនៃប្រទេសក្តៅសកលលោក។ សម្បក បើប៉ះស្បែកនឹងរោលធ្វើឱ្យរមាស់ជាខ្លាំង យ៉ាងយូរប្រហែល ១០ ម៉ោងក្រោយទើបបាត់ទៅវិញ។ ឈើអាចប្រើសម្រាប់ធ្វើគ្រឿងផ្ទះបាន តែត្រូវបកសំបកចោលជាមុនសិន។ ជ័រនៃមែកដែលដុតកម្ដៅលើភ្លើងតិចៗ គ្រូថ្នាំបុរាណប្រើជាថ្នាំព្យាបាលអំបៅអំបែក។

ផ្អុងព្រៃ, ធំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សមួយកម្ពស់ ១៥-២០ម ដុះក្នុងព្រៃធំត្រជាក់នៃអាស៊ីក្តៅ។ ឈ់មានសាច់ម៉ដ្ឋ ហើយជាប់ណាស់ ជាឈើលេខ ៣ គេនិយមប្រើឈើមានតម្លៃនេះធ្វើតុ ទូ​កៅអី។

ផ្អុងទឹក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សមួយប្រភេទកម្ពស់ ៨- ១២ ម ដុះក្នុងព្រៃជ្រៅ ឬជ្រៅមធ្យមនៅកម្ពុជា និងវៀតណាម ។ ឈើ ពណ៌ក្រហមភ្លាវសំរាប់ប្រើ ធ្វើដងកាំបិត ពូថៅ និងគ្រឿងសង់ផ្ទះ​ ។

ផ្អុងតូច, ផ្អុងជាំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សកម្ពស់ ២-៣ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់លើដីល្បាប់នៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ គេនិយមប្រើមែកអ្វើអំបោស។ ឈើសម្រាប់សង់រោងបណ្តោះអាសន្ន។

ផ្អុងគោក, ផ្អុងក្រហម

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សធំកម្ពស់ ១០-៣០ ម ដើមត្រង់ល្អដុះក្នុងព្រៃជ្រៅលើភ្នំ​ ឬលើដីទំនាបនៃប្រទេសខ្មែរ​នៃប្រទេសខ្មែរ និងវៀតណាម។ គេនិយមដាំប្រឹក្សនេះតាមាត់ផ្លូវ ឬក្នុងសួនសាធារណៈជាលម្អ និងធ្វើម្លប់។ ឈើជាប់ណាស់ សត្វស៊ីមិនដាច់ គេប្រើសម្រាប់សង់ផ្ទះ សង់ទូក សង់កប៉ាល់ និងធ្វើដងក្តោង។

ផ្អុង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើមួយប្រភេទជាអសារព្រឹក្ស សន្តានរលួស ប៉ុន្ដែមានសាច់សស្និទ្ធជាងរលួសបាយ ស្លឹកតូចៗដើមមានបន្លាហៅថា រលួសផ្អុង ។ តាមសេចក្តីតំណាលក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនា ត្រង់រឿងមឃមាណពថា មឃមាណពបានដាំរលួសផ្អុងមួយដើម ជិតសាលាសម្នាក់របស់គាត់ជាម្លប់ឲ្យគេជ្រក, ផលានិសង្សនេះបានកើតជាឈើទិព្វឈ្មោះ បារិច្ឆត្តកព្រឹក្ស នៅឋានត្រ័យត្រិង្ស សម្រាប់ព្រះឥន្ទដែលជាកំណើតថ្មីនៃមឃមាណព ។

ផ្អុកៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលញ័រប្រដេញរន្ថាន់ក្នុងពោះ ព្រោះភ័យខ្លាំង, ព្រោះថប់បារម្ភខ្លាំង។
ឧទាហរណ៍៖ ញ័រពោះផ្អុកៗ ( និយាយថា ផ្អឹកៗ ក៏មាន ) ។

ផ្អឺបៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលខំប្រឹងងោកទាំងខ្លួនឱនៗ ងើបៗទោរទៅមុខ។
ឧទាហរណ៍៖ ទាញផ្អឺបៗ, ដើរលុយភក់ផ្អឺបៗ ។

ផ្អឹះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដែលលំបាកដកង្ហើម ព្រោះតឹងពោះខ្លាំង ឬដែលទង្គឹះតានតឹងចិត្ត ដោយមានភ័យថប់បារម្ភ។
ឧទាហរណ៍៖ តឹងពោះផ្អឹះៗ, ភ័យផ្អឹះៗ ។

ផ្អឹប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យស្រអឹប, ដាក់ផ្ទាប់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អឹបបបូរមាត់ ។

                       ដាក់ផ្អឹប ដាក់ផ្ទាប់ឲ្យស្រអឹប ។

ផ្អឹកៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្អុកៗ ) ។

ផ្អឹកៗ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ម. ព. ផ្អុកៗ ) ។

ផ្អាវ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើពួកតចសារជាតិមួយប្រភេទ ដើមតូចៗទាបៗខ្នងធាងសកត្បាញជាកន្ទេលបាន។
ឧទាហរណ៍៖ កន្ទេលផ្អាវ; គមវាស្លកកូរបាន : សម្លកកូរគមផ្អាវ; ប្រើជាអន្លក់ស្រុសក៏បាន : អន្លក់គមផ្អាវ ។

                     ព្រឹក្សម្យ៉ាង មានកម្ពស់ ២-៧ម ដើមក្រាស់ប្រហែល ៤-៧ ស.ម ដុះនៅទីដីសើមមាត់ទឹកសាប ឬទឹកប្រៃនៃទ្វីបអាស៊ីផ្នែកក្តៅ។ ស្លឹកវាអាចប្រើធ្វើជាមួក ឬសម្រាប់ខ្ចប់គ្រឿងអាហារផ្សេងៗបាន។ គមផ្អាវ យកមកស្លកកូរបាន ឬធ្វើអន្លក់ស្រស់ក៏បាន។ ក្នុងក្បួនបុរាណខ្មែរគេយក​ឫសវាផ្សំធ្វើជាថ្នាំគ្រុន និងសម្រាប់រក្សាគត៌។ សំបកដើមសម្រាប់ផ្សំថ្នាំរបេង។

ផ្អាប់

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យអាប់ គឺគ្របទុក, សង្កត់ទុក ឲ្យអាប់អន់សម្បុរ ឬធ្វើឲ្យអាប់ឱន, ធ្វើមិនឲ្យឡើងថ្លៃបាន។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អាប់ត្រីព្រហក់, ផ្អាប់ទំនិញ ។

ផ្អាក់ផ្អើក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ផ្ងាក់ផ្ងើក, ប៉ាក់ប៉ើក, របះរបើង; រអាក់រអើក។
ឧទាហរណ៍៖ ចេះតែផ្អាក់ផ្អើករកកល់ចង្អោរ ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ផ្ងាក់ផ្ងើក, ប៉ាក់ប៉ើក, របះរបើង; រអាក់រអើក។
ឧទាហរណ៍៖ ចេះតែផ្អាក់ផ្អើករកកល់ចង្អោរ ។

ផ្អាក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បញ្ឈប់កិច្ចការអ្វីៗមួយលើក ឬមួយគ្រាសិន; ឈប់បង្អង់ដោយឡែក ឬដោយគ្រាដោយស្របក់សិន។
ឧទាហរណ៍៖ យើងផ្អាកការនោះសិន ត្រូវធ្វើការនេះវិញ; ផ្អាកបានពីរបីថ្ងៃសិន ។

ផ្អរ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះតាសក់មួយប្រភេទដើមវារផ្ទាល់នឹងដី ផ្លែប្រើជាអាហារបានច្រើនបែប។
ឧទាហរណ៍៖ ញាំតាសក់ផ្អរ, អន្លក់តាសក់ផ្អរ ។ តាសក់ផ្អរកញ្ជ្រៀប តាសក់ផ្អរផ្លែតូចៗ ។

ផ្អប

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដាក់ឲ្យអបជិតគ្នា, អបផ្ទប់ផ្ទល់; អែបអបផ្ទប់ផ្ទល់។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អបប្រែករទេះ ។

ផ្អង

👉ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ ផ្អៀង ថា
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អៀងផ្អង គឺផ្អៀងកងាកបែរឆ្វេងស្ដាំរេចុះរេឡើងដោយលំនាំយឺតៗ ។

ផ្អក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ត្រី ឬសាច់ផ្សំនឹងគ្រឿងផ្សេងៗ ដាក់ញាត់ផ្អាប់ទុកក្នុងពាង, ក្រឡ, ឪទឹន ឲ្យឡើងបាយស្រាកើតជារសជូរសម្រាប់ចម្អិនប្រើជាម្ហូប។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្អកត្រីប្រៃ, ផ្អកកំពឹស, ផ្អកត្រីព្រួល ។

ផ្ស‍៊ាំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យស៊ាំ, ឲ្យថ្នឹក, ឲ្យស្និទ្ធ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្ស‍៊ាំ ដៃ, ផ្ស‍៊ាំចិត្ត, ផ្ស‍‍‍‍៊ាំសាច់ ។

ផ្សះផ្សា

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសះសា, ឲ្យជានឹងគ្នាវិញ គឺនិយាយសង្រួបសង្រួមអ្នកដែលឈ្លោះទាស់ទែងឲ្យសះជាលើកលែងប្រកាន់គ្នា ។ រឿងផ្សះផ្សា រឿងវិវាទដែលត្រូវផ្សះផ្សាឲ្យសះជានឹងគ្នា ពុំបាច់ជំនុំជម្រះ( រឿងសម្របសម្រួល ) ។

ផ្សះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសះ គឺធ្វើមុខសស្រ្ត, មុខរបួស ឬដំបៅឲ្យសះលែងរើ, លែងកើតតទៅទៀត។
ឧទាហរណ៍៖ លាបថ្នាំផ្សះដំបៅ, ផ្សះមុខរបួស ។

ផ្សំ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ប្រកបជាមួយគ្នា, ធ្វើឲ្យរួមគ្នា, ធ្វើឲ្យសម, ឲ្យល្មម, សម្រួលឲ្យកើតការ។
ឧទាហរណ៍៖ យកពីនេះខ្លះពីនោះខ្លះមកផ្សំគ្នា, ផ្សំគ្រឿងសម្ល, ផ្សំសាច់ឈើ ។

                      ផ្សំផ្គុំ ( ម. ព. ផ្គុំ ) ។ ផ្សំសាច់ សម្រួលឲ្យតែខាងសម; កាន់ជើងដោយផ្សំសម្រួលឲ្យខាងតែបានត្រូវបានល្អ។
ឧទាហរណ៍៖ និយាយផ្សំសាច់ ។ និយាយផ្សំស៊ី និយាយចាក់បណ្តោយឬអែបអបឲ្យតែខាងបានស៊ី ។ ផ្សែផ្សំ ( ម. ព. ផ្សែ ) ។

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះគ្រឿងតម្បាញមួយប្រភេទមានសណ្ឋានបួនជ្រុង ដាក់លើប្រគាបក្បាលសសរកីទាំងពីរ សម្រាប់មូរសាច់សំពត់ដែលត្បាញបានហើយ ។

ផ្សោះ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើឲ្យសោះ ឲ្យអស់រសជាតិ ។ ព. ប្រ. ផ្សោះប្រយោជន៍ បិទផ្លូវឬបំបាំង, បង្ខូច មិនឲ្យគេបានប្រយោជន៍ ដែលកើតអំពីមុខការណាមួយឬប្រើឲ្យធ្វើការទទេ ឥតឲ្យប្រយោជន៍អ្វីតិចតួចឡើយ ។

ផ្សោតពណ៌ផ្កាឈូក

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 3200 ម.ម ចំពោះឈ្មោល និង 2500 ម.ម ចំពោះញី ទំនង់រហូតដល់ 284 គក្រ។ -ភិនភាគ ៖ ផ្សោតប្រភេទនេះ មានការប្រែប្រួលខ្ពស់តាមប្រភេទនិមួយៗ និង ត្រូវបានសំគាល់លក្ខណៈវាដោយ ដងខ្លួនរឹងមាំ និងមានប្រវែងវែង ។ កូនដែលទើបនឹងកើត មានពណ៌ស្រាល បន្ទាប់មកនៅពេលពេញវ័យ វាមានពណ៌ផ្កាឈូកស្រាល មានអុចៗ ឬ ស្នាមអុចធំៗ ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ វារស់នៅជាក្រុមដែលមានតិចជាង 10ក្បាល តែពេលខ្លះមានរហូតដល់ទៅ 30ក្បាល ។ ក្រុមនេះចូលចិត្តរស់នៅ និងលេងតាមឆ្នេរខ្សាច់ ហើយរកចំណីតាមចន្លោះផ្ទាំងថ្ម ។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោតបង្វិល

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 2400 ម.ម ចំពោះឈ្មោល និង 2000 ម.ម ចំពោះញី ទំនង់ច្រើនជាង 77 គក្រ។ -ភិនភាគ ៖ ដងខ្លួនមានរាងស្រាវ មាត់តូច វែងស្ដើង ហើយមានពណ៌ក្រម៉ៅ ។ ក្បាលមានរាងមូលទ្រវែងស្រាវ ។ វាមានផ្នត់ស្ថិតនៅត្រង់ថ្ងាស និងមាត់នេះ មានពណ៌ខ្មៅ ។ ជាធម្មតា វាលោតចេញពីក្នុងទឹក ហើយអាចបង្វិលខ្លួនរហូតដល់ ប្រាំពីរជុំ មុនពេលធ្លាក់ចូលក្នុងទឹកវិញ ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ ហ្វូងវាមានចាប់ពី 50ក្បាលឡើងទៅ ។ វារកស៊ីនៅពេលយប់ ចំណីអាហាររបស់វា មានត្រី និងមឹក។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រ ។

ផ្សោតទន្លេ

👉ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា -ទំហំ ៖ ប្រវែងសរុប 1800-2750 ម.ម ។ -ភិនភាគ ៖ វាមានក្បាល មូលរលោង ភ្នែកតូច ព្រុយខ្នងខ្លី សំបុរលឿងក្រម៉ៅ ស្មើដងខ្លួនរលោងគ្មានស្រកា ចំពុះខ្លី ។ -ជីវសាស្រ្ត ៖ វារស់នៅក្នុងទឹក ចំណីអាហាររបស់វាមានត្រី និងកំពឹស ។ វាដកដង្ហើមក្នុងរយៈពេល ពី70-150វិនាទីម្ដង ។ -របាយ និង ស្ថានភាព ៖ ជាប្រភេទសត្វមានតិចតួច ស្ថិតនៅអន្លុងជ្រៅៗនៃដងទន្លេសេកុង ទន្លេមេគង្គលើ ឆ្នេរសមុទ្រ ។