Category: A Khmer Dictionary

ដំណុត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដុត ។
ឧទាហរណ៍៖ ប្រើដំណុតធ្យូងស្រួលគ្រាន់បើជាងដំណុតឧស ។

ដំណឹង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សេចក្ដីដែលឲ្យដឹង, សេចក្ដីដែលដឹង, ការដឹង ។
ឧទាហរណ៍៖ ឮដំណឹង, មានដំណឹង ។

ដំណិត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដិត ។
ឧទាហរណ៍៖ ទឹកសរសេរនេះមានដំណិតមិនសូវច្បាស់សោះ ។

​​​               ស្នាមដែលដិតជាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ កោសលុបដំណិតនេះចេញ ។

ដំណាំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សរពើពីជគាមឬភូតគាម ដែលគេដាំ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្រូវ, ពោត . . . ជាដំណាំសំខាន់របស់ប្រទេសយើង, លក់ផលដំណាំ ។

ដំណាស់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដាស់ ។
ឧទាហរណ៍៖ វាកំពុងដេកលក់ស៊ប់ណាស់ ទាល់តែមានដំណាស់ទើបវាភ្ញាក់ ។

ដំណាល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដាល់គ្នា ។
ឧទាហរណ៍៖ មើលដំណាល់រវាង នាយ-ក និងនាយ-ខ ។

ដំណាល

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលស្មើអាយុគ្នា, ស្មើឆ្នាំគ្នា, ស្ម៊ើកាលគ្នា
ឧទាហរណ៍៖ អ្នកនឹងខ្ញុំយើងកើតឆ្នាំដំណាលគ្នា; ចេញទៅក្នុងពេលដំណាលគ្នា ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ព្រមគ្នា, ជាមួយគ្នា ។
ឧទាហរណ៍៖ ទៅដំណាលគ្នា, មកដល់ដំណាលគ្នា ។

ដំណាប់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រណ្ដៅ, រន្ធ ដែលកើតពីដាប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដំណាប់សសរ ។

                 ( ម. ព. តំណាប់ ន. ) ។

ដំណាច់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការដាច់, ដំណើរដាច់, អ្វីៗដែលដាច់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដំណាច់ឆ្នាំចាស់, ដំណាច់ខែ ។

ដំណាក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ទីដែលដាក់, ដែលឈប់, ទីសម្រាប់ស្នាក់; លំនៅក្សត្រ ។
ឧទាហរណ៍៖ ខំស្រូតឲ្យដល់ដំណាក់, ដំណាក់រទេះភ្លើង; ដំណាក់ព្រះអង្គម្ចាស់ ។ល។

ដំណល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដល់, ដំណើរមកដល់ ។
ឧទាហរណ៍៖ រង់ចាំដំណល់លោកអភិបាលខែត្រ ។

ដំណង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដង ។
ឧទាហរណ៍៖ ដំណងទឹកមួយក្អម; ដំណងត្រីនាំឲ្យទឹកល្អក់ខូចអស់ ។

ដំណក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ការដក់, ដំណើរដែលដក់នៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដំណក់ទឹក ( កុំច្រឡំនឹងពាក្យ តំណក់ ម. ព. នេះផង ) ។

ដំណកស្ពាន់ធ័រពីផ្សែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា បច្ចេកទេសវិទ្យាមួយដែលប្រើប្រាស់អង្គធាតុស្រូប ដូចជា កំបោរ ថ្មកំបោរ ដើម្បីដកស្ព័នធ័រឌីអុកស៊ីតចេញេពិឧស្ម័ន ដែលបង្កដោយចំហេះ ឥន្ទនះហ្វូស៊ីល។ ដំណើរកាដកស្ព័នធ័រឌីអុកស៊ីតពីផ្សេង គឺជាបច្ចេកទេសទមនើបប្រើប្រាស់សម្រាប់ដកស្ពាន់ធ័រឌីអុកស៊ីតពីប្រភពចម្បងៗ ដូចជា រោងចក្រផលិត ថាមពល ដែលប្រើចំហេះ ឥន្ទនះហ្វូស៊ីល។

ដំណក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. ថ.) ការដកអ្វីៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដំណកស្មៅ, ដំណកកូនស្ពៃ, កូនថ្នាំនេះល្មមដល់ដំណកហើយ ។

ដំងើច

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដំអក់ក្រឆ្លើយ, ដំអក់ក្រទៅ, ក្រមក ។
ឧទាហរណ៍៖ ចុះដំងើចនៅដល់ណាទៀត ?

ដំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា វាយឲ្យពៀច, ឲ្យទក់ ដោយញញួរឬអន្លូងជាដើម ។ ត្រីរ៉ស់ដំកន្លែង ត្រីរ៉ស់ធ្វើកន្លែងនឹងពង។ ព. ប្រ. ដំកន្លែង គឺវាតទីធ្វើកន្លែងនៅ ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សូន្យឬវង់តូចខាងលើអក្សរ គឺនិគ្គហិត នេះ ។
ឧទាហរណ៍៖ ក ដំលើជា កំ, កា ដំលើជា កាំ ។ ល ។

ដៅ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចុចឲ្យដិតជាសម្គាល់, ធ្វើឲ្យមានគ្រឿងសម្គាល់, គូសចំណាំ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដៅកំបោរ ។

                សំដៅ, តម្រង់ចំពោះដោយស្មាន ។
ឧទាហរណ៍៖ ចោរដែលលួចទ្រព្យរបស់ខ្ញុំនោះមិនជាក់ជាឈ្មោះណាទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំដៅលើមនុស្សម្នាក់ ព្រោះមានទំនងគួរឲ្យចាប់មន្ទិល ។

ដោះសា

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រ៉ាយរ៉ាប់, រៀបរាប់, បូរបាច់, សាដំណើរ, សាទុក្ខ, សាទោស ។
ឧទាហរណ៍៖ វាបានមកដោះសារួចហើយ, និយាយដោះសា ។

ដោះសន្យា

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដកយកវិញនូវវត្ថុដែលបញ្ចាំ ដកពាក្យដែលសន្យា ។

ដោះទុក្ខសត្វ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា (ព. គ.) ជុះ, នោម ។
ឧទាហរណ៍៖ ដោះទុក្ខសត្វធំ គឺបន្ទោបង់ឧច្ចារៈ, បន្ទោបង់លាមក, បត់ជើងធំ ( ជុះ ) ;

                  ដោះទុក្ខសត្វតូច គឺបន្ទោបង់បស្សាវៈ, បត់ជើងតូច (នោម) ។

ដោះដៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដោះគេចចេញ, ដោះចេញ ឈប់លែង តយុទ្ធ ឬលែងសេពគប់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដោះដៃរត់ចេញ ។

ដោះញ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ម. ព. ញ គុ.) ។

ដោះគន់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះវល្លិមួយប្រភេទ មានផ្កាក្រអូបឆ្ងិត ( គួរហៅ ពិដោរគន្ធ ឬ វល្លិសុគន្ធ, ផ្កាសុគន្ធ សម ណាស់ ) ។
ចុល្លព្រឹក្សស្ទើរវារមួយប្រភេទ ដុះក្នុងព្រៃធំនៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន ជ្វា​ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងហ្វីលីពី។ ស្លឹកគគ្រាតខាងក្រោម គេតែងប្រើដូចក្រដាច់ខាត់។ ដើមទន់ ពត់បាន គេអាចប្រើធ្វើជាខ្សែ។

ដោះក្រមុំ (ចុល្លព្រឹក្ស)

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សវារឡើងដើមឈើ ឬមែកត្រង់ឡើងលើ គឺមិនវារដុះក្នុងទីវាល និងជិតផ្ទះនៃប្រទេសកម្ពុជា និងលាវ។ ស្លឹក និងសំបកសម្រាប់ស្ងោរផឹក ព្យាបាលជំងឺគ្រុន ឬជាឱសថដំឡើងទឹកដោះ ដល់នារីក្មេងទើបនឹងសម្រាលកូនហើយ។

ដោះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ស្រាយ, កែស្រាយ, ធ្វើឲ្យរបូតពីចំពាក់គ្នា, បើកលែង, គេចចេញ, គេចកែ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដោះប្រស្នា, ដោះចំណង, ដោះបំណុល, ដោះមនុស្សទោស, ដោះខ្លួនចេញ, និយាយដោះ ។ ល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អវយវៈរបស់មនុស្សឬសត្វ ឋិតនៅត្រង់ដើមទ្រូង; បើជាស្រីឬញី សម្រាប់ឲ្យកូនបៅ ។ ប៉ែករបស់គ្រឿងវាយដំពួកមួយ ដែលមានសណ្ឋានខាងក្រោមផតចូល ខាងលើខ្ពស់កំពុងឡើង ស្រដៀងនឹងដោះ : ដោះគង, ដោះរគាំង ។
?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះថ័ន ។

ដោល

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា រុញច្រានដោយថ្នោល ។
ឧទាហរណ៍៖ ដោលទូក ។

                 ស្ទុះដាលរុញឡើង ។
ឧទាហរណ៍៖ កូននេះថ្លោសណាស់ វាចេះតែដោលកាន់ទប់ស្ទើរតែនឹងមិនជាប់; គោដាលដោលស្ទើរតែនឹងភ្លូករទេះ ។ គោមួយក្រោលដោលតែគ្នាឯង (ព. ទ. បុ.) បងប្អូនក្នុងក្រុមគ្រួសារតែមួយរករឿងឈ្លោះប្រកែកតែគ្នាឯង ។

ដោរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលឡើងកន្ទួលធំខ្លោតដោយពិសអ្វីរោលជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ កម្ទេចអាលរោលសាច់ឡើងដោរពាសពេញអស់ទាំងខ្លួន ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា កម្ទេចអាលរោលសាច់ឡើងដោរពាសពេញអស់ទាំងខ្លួន ។
ឧទាហរណ៍៖ កម្ទេចអាលរោលសាច់ឡើងដោរពាសពេញអស់ទាំងខ្លួន ។

ដោយអវិចារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដោយឥតចាំមានធ្វើអង្កេត ឬបំពេញរូបមន្តផ្សេងៗឡើយ ។

ដោយហេតុ

?ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា ព្រោះហេតុ, អាស្រ័យហេតុ ។
ឧទាហរណ៍៖ ខ្ញុំឆ្លៀតទៅពុំរួចទេ ដោយហេតុជាប់កិច្ចរវល់ច្រើនណាស់ ។

ដោយស្វ័យប្រវត្ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដោយប្រព្រឹត្តទៅឯងៗ ឥតចាំមាននរណាពាល់ត្រូវឡើយ ។

ដោយសារ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា អាស្រ័យផង ។
ឧទាហរណ៍៖ ដោយសារទូកគេ, ដោយសាររទេះគេ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា ព្រោះតែ, អាស្រ័យនឹង ។
ឧទាហរណ៍៖ រស់ដោយសារគេចិញ្ចឹម ។ល។

ដោយសកម្មភាពមនុស្ស

?ថ្នាក់ពាក្យជា បច្ចេកសព្ទបរិស្ថាន
មានន័យថា ដែលបណ្តាមកពីមនុស្ស ឬដែលក់តឡើងដោយសារសកម្មភាពមនុស្ស។

ដោយនូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា តាម, តាមដោយ ។
ឧទាហរណ៍៖ វាធ្វើដោយនូវទំនើងចិត្តវា ។

ដោយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ព្រមតាម, ប្រតិបត្តិតាម ។
ឧទាហរណ៍៖ កូននេះដោយដំបូន្មានណាស់, កូននោះមិនដោយដំបូន្មានសោះ ។

​​​​                ជាប់តាម, ជាប់ទៅជាមួយ ។
ឧទាហរណ៍៖ អ្នករើយកអីវ៉ាន់ទៅ ដោយទាំងសំពត់ហូលរបស់ខ្ញុំមួយទៅផង ។

                សេពមេថុនធម្ម, ធ្វើសេវនកិច្ច, រួមសង្វាស, រួមប្រវេណី ។
ឧទាហរណ៍៖ គោដោយញីឈ្មោល ។

                ស្រឡាញ់ស្នេហ៍ស្និទ្ធ ។
ឧទាហរណ៍៖ បងឯងនេះ គ្មានស្រីណាគេដោយទេ !

                នឹង; ពាក្យប្រាប់ដំណើរសម្រេចនូវអំពើ; សម្រាប់ប្រើនិយាយភ្ជាប់នាំមុខនាមនាម, ដូចពាក្យថា ។
ឧទាហរណ៍៖ ធ្វើការដោយដៃ, ដើរដោយជើង ។ល។

ដោមដុង

មានន័យថា ( ម. ព. ដោម ) ។

ដោម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា (ព. បុ.) កំពូលប្រាសាទ, គ្រឹហា មានសណ្ឋានក្រឡូមច្រឡោ, ស្រដៀងនឹងរាងដោក, ខ្ពស់ត្រដែត ។
ឧទាហរណ៍៖ ក្រឡេកទៅឃើញដោមប្រាសាទ ប្រសើរស្អាងស្អាតខ្ពស់ត្រដឹម មើលពីចម្ងាយឃើញសន្លឹម លន្លឹមស្រងាត់ក្នុងមេឃា ។

                 បារ. ដូម ( dÔme ) ។ ពាក្យនេះខ្មែរប្រើតាំងពីក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយយូរអង្វែងហើយ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ខ្ពស់, ខ្ពស់ស្រោង, ខ្ពស់ត្រដួចត្រដឹម, (ច្រើនប្រើតែក្នុងពាក្យកាព្យ) ។
ឧទាហរណ៍៖ លើកករប្រណម្យ ដោមដាក់សិរសា ក្រួញក្រាបវន្ទា ឆ្ពោះព្រះត្រៃរ័ត្ន ។

                   ដោមដុងផុតចុងព្រឹក្សា ចុចជាប់មេឃា មើលឃើញលឹមៗ ។(សាស្ត្រាល្បែងមានច្រើនច្បាប់ ) ។

ដោប

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលនៅមិនទាន់បើក មិនទាន់រីក, ដែលនៅក្ដោប ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្កាដោប ( មិនសូវប្រើ; ច្រើនប្រើថា ផ្កាក្ដោប, ផ្កានៅក្ដោប ) ។

ដោត

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា (សំ. បា. តោទ ន. < តុទ កិ. “ចាក់, ចោះ” ) ចាក់ដោយដែកឬដោយឈើ, ឫស្សីស្រួចជាដើម ឲ្យធ្លុះឲ្យជាប់នៅអ្វីៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដោតត្រី, ដោតសាច់ ជាដើម ។

                 ជេរដោយសម្ដីទ្រគោះ ។
ឧទាហរណ៍៖ អាគេដោតអំបែងក្បាល !

ដោច

?ថ្នាក់ពាក្យជា បរិវារសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យដាច់ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដាច់ដោច គឺដាច់ជាចម្រៀក ឬជាកំណាត់តូចធំ ។

                 ដាច់ដោចគ្នា ឬ ដាច់ដោចប្ដីប្រពន្ធ គឺលែងលះប្ដីប្រពន្ធដាច់ស្រឡះ ។

ដោក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ជាលរាងធំត្បាញជិតមាំ សម្រាប់ដាក់ស្រូវ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស្រូវមួយដោក ។

ដៃអរូប

មានន័យថា គោលការណ៍សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារដែលដំណើរការដោយតួអង្គ ឬភ្នាក់ងារជាច្រើនរួមមាន អ្នកទិញ អ្នកលក់ អ្នកផលិត ។ល។ ដោយសេរីនៅក្នុងទីផ្សារប្រកួតប្រជែង ដោយផ្អែកលើអត្ថប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងពុំមានអន្តរាគមន៍របស់រដ្ឋ។
ឧទាហរណ៍៖ ឧ. ក្រោយពីពិភពលោកជួបប្រទះនូវវិសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរនាទស្សវត្សរ៍ទី៣ នៃសតវត្សរ៍ទី២០ ប្រទេសនានាលើពិភពលោកបានឈប់ប្រកាន់យកសេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងបទបញ្ញត្តិនានា។

ដៃស្វា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈើមានសណ្ឋានទាំងខាងចុងទាំងខាងដើមស្រដៀងនឹងចង្កេះស្លឹកសីមា សម្រាប់ចាប់ទាមឈើ ដែលបែកដែលប្រេះកុំឲ្យបែកដាច់ពីគ្នា ។
ឧទាហរណ៍៖ ចាប់ដៃស្វា ។

ដៃសមុទ្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្ទៃទឹកដែលតភ្ជាប់ទៅនឹងផ្ទៃទឹកសមុទ្រ។ ទំហំផ្ទៃដីដៃសមុទ្រ ត្រូវកំណត់យកត្រឹមខ្សែបន្ទាត់ទឹកជោរខ្ពស់បំផុត។ ទំហំដីចំណីដៃសមុទ្រ ត្រូវកំណត់ចម្ងាយ៣០ (សាមសិប) ម៉ែត្រ យ៉ាងតិចពីខ្សែបន្ទាត់ទឹកជោរខ្ពស់បំផុត។

ដៃរហាត់ ឬបីសន្លឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សមួយមានកម្ពស់ ១-២ ម ដុះក្នុងព្រៃលិចទឹក​ នៃទន្លេសាបប្រទេសកម្ពុជា ឬដុះក្នុងព្រៃស្រោងក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា និងវៀតណាមខាងត្បូ។ ផ្លែអាចបរិភោគបាន។ គេស្ងោរឫសផឹក ដើម្បីឱ្យស៊ីបាយបាន។

ដៃរហាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើមួយប្រភេទ ច្រើនដុះក្បែរដងស្ទឹង, មានផ្លែល្អិតៗ ពួកក្មេងច្រើនប្រើបរិភោគជាអាហារ ។

ដៃរណែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បន្ទះឫស្សីឬឈើ មានជ្រុង៤ជាគ្រឿងផ្ទះគេរាយភ្ជាប់ពីលើបង្កង់ សម្រាប់ទទួលតម្ពក់ក្បឿង ។
ឧទាហរណ៍៖ អារដៃរណែង, វាយដៃរណែង ។

ដៃរគៀម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា កែវស្លកើតពីជ័រឈើ ដែលស្រក់ទៅក្នុងដី, ឬខ្សាច់ឆ្នេរសមុទ្រ ។
ឧទាហរណ៍៖ ចិញ្ចៀនដៃរគៀម ។

ដៃទន់, រាក់បាត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះគុម្ភព្រឹក្សមួយប្រភេទដុះត្រង់ឡើងលើកំពស់ ១-៣ មដុះក្នុងព្រៃស្រោង ឬព្រៃក្រាស់ ជិតមាត់ទឹក នៅប្រទេសថៃ កម្ពុជា លាវ និង​វៀតណាម។ តាមក្បួនឱសថបុរាណគេស្ងោរដើមកាត់កង់ៗ លាយជាមួយស្លឹក យកទឹកខ្ពុរមាត់ ព្យាបាល ជំងឺឈើធ្មេញ។

ដៃទន់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សម្យ៉ាង មានកម្ពស់ ១-២ ម ដុះលើវាលស្រែក្នុងទ្វីបអាស៊ីក្តៅ។ ដើមនេះជារុក្ខជាតិដែលប្រើធ្វើថ្នាំរំងាប់រោគ។ គ្រាប់ និងស្លឹក សម្រាប់ធ្វើថ្នាំបញ្ចុះ ឬជាថ្នាំព្យាបាលរោគកើតដុះពោះ និងរោគកើតលឿង។

ដៃខ្លា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះឈើមួយប្រភេទ ផ្កាក្រអូប ក្លិនដូចផ្កាកែវ, ដើមមានសាច់រឹងសិ្នទ្ធ គេច្រើនឆ្លាក់ប្រើធ្វើជាត្រា ។
ដំឡូងមួយប្រភេទ មើមមានទ្រង់ទ្រាយក្រញាង ស្រដៀងនឹងម្រាមដៃខ្លា ។
ឧទាហរណ៍៖ ដំឡូងដៃខ្លា ។

                 ឈ្មោះចុល្លព្រឹក្សមួយប្រភេទ កម្ពស់ ៣-៤ ម ដុះ ក្នុងព្រៃល្បោះ នៃប្រទេសកម្ពុជា និងលាវ។ ឈើសម្រាប់ធ្វើត្រា។ ស្លឹក និងមែក គ្រូថ្នាំខ្មែរយកស្ងោរផឹក ដើម្បីឲ្យនោមច្រើន។

ដៃខ្មោច (វល្លិ)

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វល្លិម៉្យាងក្នុងសន្តានវល្លិកំបោរ មែករឹងប៉ុនកដៃ ដុះក្នុងព្រៃរបោះ ក្នុងទ្វីបអាស៊ីក្តៅ។ គ្រូមន្តអាំគមប្រើដើមនេះធ្វើឧបកិច្ចនឹងក្រមួន ឬសម្រាប់ដោះអំពើឧបកិច្ច។

ដៃកែវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ប្រដាប់មានសណ្ឋានខាងចុង-ង ដូចភ្លុកដំរីសម្រាប់ពាក់, ព្យួរ, ទ្រអ្វីៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ព្យួរអាវនៅដៃកែវ, ដាក់សាស្រ្តាលើដៃកែវ ។

ដៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា វយវៈមនុស្សឬសត្វពួកខ្លះ សម្រាប់ចាប់ពាល់កាន់ជាដើម ។

ឧទាហរណ៍៖ ដៃរហាត់, ដៃត្បាល់កិន, ដៃស្នា ។

              ប្រដាប់សម្រាប់ចាប់ក្បាលចង្កូតក៏ហៅ ដៃ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដៃចង្កូត ។

                 មែកឫស្សីក៏ហៅ ដៃ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដៃឫស្សី ។

                 តម្ពក់វល្លិពួកខ្លះក៏ហៅ ដៃ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដៃននោង, ដៃត្រឡាច ។

                 ព្រែក, ស្ទឹង, ទន្លេ, សមុទ្រ ដែលលយវែងចូលមកក្នុងដី ក៏ហោ ដៃ ដែរ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដៃស្ទឹង, ដៃទន្លេ, ដៃសមុទ្រ ។ ល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះហស្ត ។

ដែល

?ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា ពាក្យប្រាប់ដំណើរនៃអំពើ សម្រាប់និយាយភ្ជាប់នាំមុខនាមសព្ទ, គឺដូចពាក្យថា ។
ឧទាហរណ៍៖ ការដែលខ្ញុំធ្វើ, ពាក្យដែលគេនិយាយ, ដំណឹងដែលខ្ញុំឮ, សាលារៀនដែលរាជការចំណាយប្រាក់ឲ្យសង់ ។ ល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា សំណល់, របស់ដែលសល់ឬដែលគេប្រើប្រាស់ហើយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ស៊ីបាយដែលគេ, ស្លៀកសំពត់ដែលគេ ។ ល ។

ដែរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា និបាតសព្ទ
មានន័យថា ដូចគ្នា, បានដូចគ្នា, ផង; ដូចពាក្យថា
ឧទាហរណ៍៖ ខ្ញុំទៅដែរ, ដូច្នេះក៏បានដែរ, អ្នកទៅជាមួយនឹងខ្ញុំដែរឬ ? ល្អគ្រាន់បើដែរ ។ ល ។

ដែនអាកាស

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ការកំណត់នៅក្នុងលម្ហអាកាស ដែលមាននៅក្នុងផែនទី ឬដែនហោះហើរ។

ដែនសម្ថតកិច្ច

?ថ្នាក់ពាក្យជា ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
មានន័យថា តំបន់ជាមុខងារនិងជាភារកិច្ច ដែលស្ថិតនៅក្រោមសិទ្ធិអំណាចរបស់ក្រុមប្រឹក្សា។

ដែននេសាទសមុទ្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្ទៃទឹកសមុទ្រ ឬទឹកភ្លាវ ដែលលាតសន្ធឹងពីខ្សែបន្ទាត់ដែលទឹកជោរខ្ពស់បំផុត នៃតំបន់ឆ្នេរ រហូតដល់ព្រំប្រទល់ខាងក្រៅ នៃដែនសមុទ្រតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ដែននេសាទសមុទ្រ ចែកជា៖ ▪កន្លែងនេសាទតាមឆ្នេរ ដែលលាតសន្ធឹងពីខ្សែបន្ទាត់ទឹកជោរខ្ពស់បំផុត រហូតដល់ខ្សែបន្ទាត់ដែលមានជម្រៅទឹកម្ភៃ (២០) ម៉ែត្រ ▪កន្លែងនេសាទសមុទ្រខាងក្រៅ ដែលលាតសន្ធឹងពីខ្សែបន្ទាត់ដែលមានជម្រៅទឹកម្ភៃ (២០) ម៉ែត្ររហូតដល់ព្រំប្រទល់ខាងក្រៅ នៃដែនសមុទ្រតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ▪កន្លែងអភិរក្សជលផល តំបន់ស្មៅសមុទ្រ និងតំបន់ផ្កាថ្ម ជាជម្រករក្សាពូជវារីសត្វ និងវារីរុក្ខជាតិ ▪នាទីព្រៃកោងកាង រួមមាន តំបន់ព្រៃកោងកាង និងព្រៃទាំងអស់ដែលជាជម្រកចាំបាច់របស់វារីសត្វ ក្នុងការស្វែងរកចំណី ឬកន្លែងពងកូន និងតំបន់លិចទឹកដែលត្រូវការពារ។

ដែននេសាទទឹកសាប

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្ទៃទឹកដែលលាតសន្ធឹងចាប់ពីដែននេសាទសមុទ្ររហូតដល់ព្រំប្រទល់ដីគោក នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ដែននេសាទទឹកសាប ចែកជា៖ ▪ឡូត៍នេសាទដែលទុកសម្រាប់សម្បទានដល់ការវិនិយោគ ឬជួលឱ្យធ្វើអាជីវកម្មនេសាទ ▪កន្លែងអភិរក្សជលផលដែលជាជម្រករក្សាពូជវារីសត្វ និងវារីរុក្ខជាតិ ▪នាទីព្រៃលិចទឹក រួមមាន តំបន់ព្រៃលិចទឹក ដែលជាជម្រកចាំបាច់របស់វារីសត្វ ក្នុងការស្វែងរកចំណី ឬកន្លែងពងកូន និងតំបន់លិចទឹកដែលត្រូវការពារ ▪កន្លែងនេសាទគ្រួសារ ដែលរក្សាទុកសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើនេសាទជាប្រពៃណី ឬសហគមន៍ធ្វើនេសាទ ▪កន្លែងនេសាទសម្រាប់អភិវឌ្ឍវារីវប្បកម្ម ▪ទំនាបលិចទឹកក្នុងរដូវដំឡើង។

ដែនទឹកសមុទ្រ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា ផ្ទៃទឹកខាងលើនិងក្នុងទឹក។ នៅក្នុងទឹក មានធនធានសមុទ្រ ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវៈចម្រុះគ្រប់ប្រភេទ។

ដែនដីសណ្ត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដីវាលត្រង់ពាមទន្លេ មានរាងជាច្រមុះជ្រូក ដែលកើតដោយអំណាចដីល្បប់ហូរបាក់ ។

ដែនជម្រកសត្វព្រៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
មានន័យថា វាក្យសព្ទនេះមាននិយមន័យច្រើន ដូចខាងក្រោម៖ ១. តំបន់ក្នុងដែនដីគោក ឬដែនទឹក ដែលតម្រូវឱ្យមានការធ្វើអន្តរាគមន៍យ៉ាងសកម្ម សម្រាប់បំពេញគោលបំណងគ្រប់គ្រង ដើម្បីធានាឱ្យមានការថែទាំទីជម្រក និង/ឬដើម្បីបំពេញលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ប្រភេទណាមួយនៃសត្វ ឬរុក្ខជាតិ។ ២. ដែនធម្មជាតិដែលធានានូវលក្ខខណ្ឌធម្មជាតិចាំបាច់ក្នុងការការពារប្រភេទសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិរបស់ជាតិសំខាន់ៗ និងសហគមន៍ធម្មជាតិ ឬលក្ខណៈរូបសាស្រ្តរបស់បរិស្ថាន ជាទីដែលភាវៈទាំងនេះ ត្រូវការជាពិសេសនូវអន្តរាគមន៍ពីមនុស្សសម្រាប់ភាពស្ថិតស្ថេររបស់វា។

ដែន

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា រដ្ឋ, ប្រទេស, អាណាខេត្តទាំងមូលដែលនៅក្នុងអំណាចការត្រួតត្រារបស់រាជការសម្រាប់ផែនដីនីមួយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដែនកម្ពុជា ( កម្ពុជរដ្ឋ ), ដែនកម្ពុជាក្រោម ។

                ដីធំទូលាយដែលធ្វើរបរផលបានច្រើន។

ដែង

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ អា ឬ មេ សម្រាប់អ្នកធំហៅរកអ្នកតូច ឬចៅហ្វាយនាយហៅរកមនុស្សដែលនៅក្រោមបង្គាប់ខ្លួន, បើប្រុសប្រើ អាដែង, ស្រីប្រើ មេដែង ។
ឧទាហរណ៍៖​ អាដែង មេដែងអស់នេះ វានាំគ្នាទៅឯណាអស់អេះ?

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំនឹងពាក្យ អា ឬ មេ សម្រាប់អ្នកធំហៅរកអ្នកតូច ឬចៅហ្វាយនាយហៅរកមនុស្សដែលនៅក្រោមបង្គាប់ខ្លួន, បើប្រុសប្រើ អាដែង, ស្រីប្រើ មេដែង ។
ឧទាហរណ៍៖ អាដែង មេដែងអស់នេះ វានាំគ្នាទៅឯណាអស់អេះ?

ដែកស្មិត

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដែកនៅលាយកម្ទេចធ្យូងថ្ម អាចម៍ដែកដែលទើបនឹងបង្ហូរចេញពីខ្ទះ ។

ដែក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា លោហជាតិមួយពួក កើតពីជាតិថ្មមានព័ណ៌ក្រមៅ ជាធាតុរឹងជាងពួកលោហជាតិទាំងពួង, មានប្រយោជន៍ប្រើការបានច្រើនយ៉ាងជាងលោហជាតិទាំងពួង ។

ដេរដាស

?ថ្នាក់ពាក្យជា គុណនាម
មានន័យថា ដែលដាសពាស, ពាសពេញ, ត្រៀបត្រា ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សដេរដាស, ឈរដេរដាស ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ដែលដាសពាស, ពាសពេញ, ត្រៀបត្រា ។
ឧទាហរណ៍៖ មនុស្សដេរដាស, ឈរដេរដាស ។

ដេរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ភ្ជាប់អ្វីៗ ដោយម្ជុលនិងចេស ។
ឧទាហរណ៍៖ ដេរខោ, ដេរអាវ, ដេរថ្នេរដៃ ។**

                   **សញ្ញា “។” ត្រូវបានកែតម្រូវពីសញ្ញាដើម “។។” ដោយហេតុថាសញ្ញា “។” មិនត្រូវប្រើស្ទួនគ្នា។

ដេញ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បង្អើលឲ្យដើរចេញ, បង្ខំឲ្យដើរ, កម្ចាត់ឲ្យឃ្លាតចេញ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដេញចាប, ដេញគោ, ដេញគូលីឲ្យលែងធ្វើការ ។

                ដេញពុត សង្កេតរកពុត, ពិនិត្យរកឲ្យឃើញពុត ។

                ដេញមុខការ តថ្លៃ, ដេញថ្លៃ ដណ្ដើមយកមុខការ ( ហៅត្រឹមតែ ដេញ ក៏បាន ) ។ ល ។

                រត់តាមដើម្បីចាប់, ឬនឹងប្រហារ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដេញចោរ, ដេញទន្សាយ ។

                ជម្រះមន្ទិលសម្រាំងយកសាច់ល្អបរិសុទ្ធ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដេញមាស ។

​​​                កេះ, ត្រេះ, ផ្ទាត់ខ្សែតន្ត្រី ។
ឧទាហរណ៍៖ ដេញចាប៉ី ។

                ដេញជើង ពិនិត្យ, សង្កេតសង្កិន, ឈ្លេចសួរឲ្យទាល់ជើង, ឲ្យឃើញពិត ។
ដេញដោល សាកសួរជជីកឲ្យច្បាស់ការ, សួរសង្កិនបង្ខំឲ្យឆ្លើយដោះស្រាយ ។

                ដេញថ្លៃ តដំឡើងថ្លៃប្រជែងគ្នាដើម្បីឲ្យបានមកខ្លួន ។
ដេញធ្នាក់ ចូលមកតយុទ្ធនឹងធ្នាក់ ( បក្សី ) ។

​               ដេញប្រយោគ ប្រឡងចំណេះវិជ្ជា, ពិនិត្យចំណេះវិជ្ជាតាមប្រយោគមុខការមានកំណត់ ។

ដេកលក់

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទ្រង់ផ្ទំស្កល់ ។

ដេក

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា សម្រេចឥរិយាបថ១ផ្សេង អំពីឥរិយាបថ៣ គឺ ដើរ, ឈរ, អង្គុយ; គឺដាក់ខ្លួនដេកលើទី, បញ្ឈប់អារម្មណ៍សម្ងំឲ្យលក់ ។ ព. ប្រ. ឈប់ដោយមានទាស់ដំណើរ, មិនប្រព្រឹត្តទៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ ​រោងម៉ាស៊ីននុះ ឥឡូវដេកទៅហើយ ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទ្រង់ផ្ទំ ។

ដៀវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា ( ស. ដៀវ អ. ថ. ដៀវ “មួយ, តែ ១” គេនិយាយថា ទឹមដៀវ គឺទឹមសត្វតែ ១ ។ (ម. ព. សាដៀវ ឬ សាយដៀវ ផង ) ។

ដៀលត្មះ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដៀលឲ្យអាម៉ាស់មុខ, ឲ្យអាប់ឱនកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ, ឲ្យអាប់កិត្តិយស ។
ឧទាហរណ៍៖ (ម.ព. ដៀល) ។

ដៀល

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា និយាយរិះគន់, និន្ទា សកេរ្ដិ៍ សឫសគល់, និយាយពាក្យបង្អាប់បង្អោនអ្នកដទៃ ក្នុងទីចំពោះមុខ ឬកំបាំង ។
ឧទាហរណ៍៖ វាហ៊ានដៀលពូជដៀលអម្បូរឯង ដោយសម្ដីធ្ងន់ៗណាស់ ។

                ដៀលត្មះ គឺដៀលឲ្យអាម៉ាស់មុខ, ឲ្យអាប់ឱនកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ, ឲ្យអាប់កិត្តិយស ។

ដៀមដាម

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា និយាយបញ្ចៀសវាសវាងដោយសេចក្ដីក្រោធ, សេចក្ដីច្រណែន, ឫស្យា ដើម្បីឲ្យអ្នកម្ខាងឈឺចិត្ត ។
ឧទាហរណ៍៖ កុំដៀមដាមឲ្យគេប្រយ័ត្នមានរឿង !

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាវិសេសន៍
មានន័យថា និយាយបញ្ចៀសវាសវាងដោយសេចក្ដីក្រោធ, សេចក្ដីច្រណែន, ឫស្យា ដើម្បីឲ្យអ្នកម្ខាងឈឺចិត្ត ។
ឧទាហរណ៍៖ កុំដៀមដាមឲ្យគេប្រយ័ត្នមានរឿង !

ដៀប

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះកូនត្រីឆ្ដោនៅជំទង់ៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ត្រីដៀប ។

               គ្រាប់អង្គញ់ដែលដាំជាកូនៗ ក្នុងល្បែងលេងអង្គញ់ ។

              ឈ្មោះស្មៅទឹកមួយប្រភេទ ច្រើនដុះតែក្នុងស្រះ ។

ដៀង

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា បញ្ឆិតបញ្ឆៀង, ដួសនាយដួសអាយ, កៀសនាយកៀសអាយ ។ សម្លឹងមើលដោយកន្ទុយភ្នែក ។
ឧទាហរណ៍៖ ដៀងភ្នែកមើល ។

ដើរហើរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ធ្វើអំពើស្មន់អន្ធករនឹងគ្នា, លបលួចខូចនឹងគ្នាដោយផ្លូវកាមគុណ (ពាក្យរាបសា ) ។
ឧទាហរណ៍៖ ឮថាវាបានដើរហើរនឹងគ្នាទៅហើយ ។

ដើរទេស

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចេញចាកចោលទីកន្លែងដែលធ្លាប់នៅដើរសាត់អណ្ដែតទៅកាន់ទីដទៃ ដោយឥតមានសំដៅទីណាមួយជាប្រាកដ, ទាំងឥតមានសំដៅអ្នកឯណាមួយជាទីពំនាក់ឡើយ ។
ឧទាហរណ៍៖ ឆ្មាដើរទេស, ក្ដាមដើរទេស ។

ដើរទា

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ដើរច្រហោងមានលំនាំស្រដៀងនឹងដំណើរទា ។
ឧទាហរណ៍៖ កូនខ្ញុំវាធ្លាប់ដើរទាដែរ ។

ដើរតួ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា ចេញខ្លួនជាតំណាងរូបឬចេញខ្លួនលេងជាជំនួសតួដែលមានក្នុងរឿងរ៉ាវល្ខោនឬភាពយន្ត ។
ឧទាហរណ៍៖ នាយសុវ័ណ្ណដើរតួព្រះសុធន, នាងទេពរំដួល ដើរតួនាងកែវមនោហរា ។

ដើរ

?ថ្នាក់ពាក្យជា កិរិយាសព្ទ
មានន័យថា សម្រេចឥរិយាបថ ១ ផ្សេងអំពីឥរិយាបថ៣គឺ ឈរ, អង្គុយ, ដេក, គឺលើកជើងឈានទៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរទៅ, ដើរមក ។

                 កម្រើកដោយកម្លាំងផ្សេងៗ មានចំហាយក្ដៅជាដើម ។
ឧទាហរណ៍៖ គ្រឿងចក្រដើរ, ម៉ាស៊ីនដើរស្រួល, នាឡិកានេះដើររហ័សណាស់ ។

​​​​​​                ប្រព្រឹត្តទៅ ។
ឧទាហរណ៍៖ ការរបស់យើងឥឡូវដើរស្រួលជាងពីដើម ។

                កាន់ការដោយគ្រឿងដឹកនាំផ្សេងៗ ។
ឧទាហរណ៍៖ ដើរទូក, ដើរកប៉ាល់ ។

               ទទួលភារៈដឹកនាំគ្រឿងផ្ទុកឬមនុស្សអ្នកជិះទៅមក ។
ឧទាហរណ៍៖ ផ្លូវនុ៎ះមានរថយន្ដដើរឥតអាក់ ។

               ចែកឋាន ( ស្លាប់ ) ក៏ហៅដើរបានដែរ ( ពាក្យរាបសាសម្រាប់ប្រជាជនសាមញ្ញ ) ។
ឧទាហរណ៍៖ បើតាមការសង្កេតមើលដង្ហើមរបស់គាត់ ឃើញថាគាត់មុខជានឹងដើរ ក្នុងពេលឆាប់ៗ នេះហើយ ។ ល ។

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ទ្រង់យាងព្រះបាទ ។

ដើម​អាសន៍

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា អាសនៈ​ខាង​ដើម​បំផុត ។
ឧទាហរណ៍៖ ភិក្ខុ​ដើម​អាសន៍ ភិក្ខុ​អ្នក​អង្គុយ​លើ​អាសនៈ​ខាង​ដើម​គេ​បំផុត ។

ដើម្បី

?ថ្នាក់ពាក្យជា អាយតនិបាត
មានន័យថា បម្រុង, បម្រុងនឹង, សម្រាប់, សម្រាប់នឹង, ប្រយោជន៍នឹង ។
ឧទាហរណ៍៖ ពួកមនុស្សបានជាខំរៀន ខំរក ខំប្រព្រឹត្តសុចរិតស្លូតត្រង់ទាំងម៉្លេះ តើដើម្បីអ្វី ? –ដើម្បីសេចក្ដីសុខនិងសេចក្ដីចម្រើន ។

ដើមអាភៀន

?ថ្នាក់ពាក្យជា គយ
មានន័យថា រុក្ខជាតិដែលនៅក្នុងប្រភេទប៉ាប៉ាវ៉ែសុំនីហ្វេរុមអិល Papaver somniferum L.។

ដើមសណ្ដែកព្រៃ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សម៉្យាងកម្ពស់ ៨- ១០ ម ដុះក្នុងព្រៃល្បោះ នៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន និងជ្វា ។ ឈើអាចប្រើធ្វើជាដងកាំបិត ពូថៅ បាន ។ គេស្ងោរស្លឹកផឹក ដើម្បីព្យាបាលជំងឺឈឺក្បាល ។

ដើមសណ្ដាក្រហម

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សមួយប្រភេទ កម្ពស់ ៧-១២ ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ លើដីទំនាប ឬលើភ្នំទាបៗ នៃប្រទេសកម្ពុជា លាវ និងវៀតណាមខាងត្បូង។ នៅស្រុកខ្មែរមានដុះក្នុងខេត្តកំពត លើភ្នំកំចាយ និងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ឈើពណ៌ក្រហមភ្លាវ គេប្រើសម្រាប់ធ្វើជាក្តារសង់ផ្ទះ។

ដើមសណ្តា

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សម៉្យាងកម្ពស់ ៨-១៥ ម​ ដុះក្នុងព្រៃធំ នៃប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមខាងត្បូង ច្រើនមានក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងកំពង់ស្ពឺ។ ឈើពណ៌លឿងភ្លាវ ពត់បាន ស្រាល គេប្រើធ្វើក្តារផ្ទះ ដងកាំបិត ពូថៅ ញញួរ បង្គោល ពេលខ្លះសម្រាប់សង់នាវា។

ដើមសង្កែភ្លើង, ប្របីបី, ព្រលប់ថ្កូវ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សមួយប្រភេទ កម្ពស់ ៤-១០ ម ដុះក្នុងព្រៃស្រោងនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ឈើមិនសូវជាប់ល្អទេ តែអាចប្រើជាគ្រឿងផ្ទះរាយរងបាន។ នៅប្រទេសខ្មែរ គេប្រើសំពកស្ងោរធ្វើថ្នាំគ្រុន។

ដើមភ្លំ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះព្រឹក្សមួយ កម្ពស់​ ១០ – ២ ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ នៃទ្វីបអាស៊ីផ្នែកក្ដៅ ។ បណ្ដូលឈើស្ពោត ក្លិនក្រអូប សម្រាប់ធ្វើឆ្លុកដប និង កំសួលសន្ទួច ។

ដើមប្រេងខ្យល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សម្យ៉ាង មានដុះតែស្រុកបរទេសទេ ខ្មែរយើងនាំគ្រាប់យកមកដាំ ដើម្បីបង្កើតព្រៃឡើងវិញនៅកន្លែងដែលគ្មានព្រៃ។ គេឃើញមានដើមនេះ៥ប្រភេទ តែស្រុកខ្មែរមានតែ២ប្រភេទ មានច្រើនជាងគេដាំដោយយកគ្រាប់ពីវៀតណាម នាំចូលតាមរយៈក្រសួងគង្គា រុក្ខា និង ប្រមាញ់។

ដើមប្រម៉ោយដំរី

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា បណ្ណង្គជាតិ (fougere) ដុះលើកម្ពស់ ០,៨-១,៥ ម ក្រោមដើមឈើធំៗនៃព្រៃក្រាស់ក្នុងប្រទេសថៃ ខ្មែរ លាវ វៀតណាម។ (ស្លឹកខ្ចីៗ មូរ ចូលក្នុងមានរាងដូចប្រមោយដំរី) ដើមនេះគេទុកធ្វើថ្នាំក្នុងឥណ្ឌូចិន។ ទឹកស្ងោរ​ ស្លឹក ដើម ឬឫសផឹកឱ្យ។បាត់គ្រុន។

ដើមប្រមាត់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ព្រឹក្សម្យ៉ាងកម្ពស់ ១០-២០ ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ និង ក្រាស់មធ្យម នៃប្រទេសកម្ពុជា និង វៀតណាម។ ឈើជាប់ល្អសម្រាប់សង់ផ្ទះ។

ដើមបីសន្លឹក

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដើមនេះជាចុល្លព្រឹក្សកម្ពស់ ៤-៨ ម ដុះនៅស្រុកខ្មែរក្នុងព្រៃដងភ្នំ ខេត្តពោធិ៍សាត់។​ គេប្រទះឃើញរុក្ខជាតិនេះក្នុងប្រទេសជ្វា និងប្រទេសដទៃ នៃឥណ្ឌូចិន។ ផ្លែបីសន្លឹកបរិភោគបាន។

ដើមបង្ងល់

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្ស​​កម្ពស់ ១ ទៅ ៤ ម​ ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ ឬព្រៃល្បោះ លើដីមានថ្មច្រើន ឬតាមមាត់អូរ ឬលើភ្លឺស្រែ នៃប្រទេសជាច្រើនក្នុងឧបទ្វីប​ ឥណ្ឌា ជ្វា ។ ស្លឹកសម្រាប់ធ្វើថ្នាំព្យាបាលកមរមាស់ ។

ដើមបង្គី

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ដើមបង្គីជាគុម្ពព្រឹក្សកម្ពស់ ១-២ ម ពេលខ្លះ ជារុក្ខជាតិស្ទើវារ ដុះក្នុងព្រៃធំ ឬល្បោះនៅកម្ពុជា និងវៀតណាម។ គ្រូបុរាណប្រើឬសបង្គី ផ្សំធ្វើថ្នាំរម្ងាប់រោគរបេងក្អកឈាម និង រោគសន្លាក់ឆ្អឹង។

ដើមនាងស, សំបក់ស្រួយ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ឈ្មោះចុល្លព្រឹក​ ឬព្រឹកតូចមួយប្រភេទ​ កម្ពស់ ៤-១០ ម ដើមពណ៌ស ដូចប្រាក់ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ជ្រលងភ្នំ នៅ ឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន ។ ឈើសំរាប់​ សងផ្ទះ ។ សំបកជាថ្នាំសំអាតឈាម ថ្នាំគ្រុន និងជាថ្នាំកម្លាំង ។

ដើមនាងខ្មៅ

?ថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ
មានន័យថា ចុល្លព្រឹក្សមួយប្រភេទ កម្ពស់ ៤- ៨ ម ដុះក្នុងព្រៃក្រាស់ នៃអាស៊ីផ្នែកក្ដៅ ។ ដើមពណ៌ក្រម៉ៅ​ ប្រើសសម្រាប់សង់គ្រឿងផ្ទះបាន ។គ្រូថ្នាំបុរាណ ប្រើឫសធ្វើថ្នាំព្យាបាលគ្រឿងរំលាយអាហារ ។

ដើមទ្រូង

?ថ្នាក់ពាក្យជា រាជសព្ទ
មានន័យថា ព្រះឧរា ។